(168) Σχολικό Συγκρότημα στο Βόλο

Φοιτητές: Βασίλης Σκαμπάλης, Μάρκος Σκαμπάλης, Μίνως Σπυριδάκης
Επιβλέποντες καθηγητές: Γιώργος Τριανταφυλλίδης, Άρης Τσαγκρασούλης
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία Υποστήριξης: 10 Μαρτίου 2010

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Το θέμα της Διπλωματικής εργασίας αφορά σε ένα Σχολικό Συγκρότημα Μέσης Εκπαίδευσης στο Βόλο, με ενσωματωμένες αρχές βιοκλιματικού σχεδιασμού στην αρχιτεκτονική σύνθεση. Περιλαμβάνει πτέρυγα για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση - που υποστηρίζεται από βοτανικό κήπο και θερμοκήπιο - και χώρους προορισμένους για σχολική και ευρύτερη κοινωνική χρήση - βιβλιοθήκη, χώροι άθλησης, θεαμάτων, εκθέσεων, εστίασης και εργαστήρια - που ενθαρρύνουν την αντίληψη της διάχυτης παιδείας.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ - ΟΙ ΙΔΡΥΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΧΑΡΑΞΕΙΣ

Η περιοχή της μελέτης μας, στο όριο των Δήμων Βόλου και Νέας Ιωνίας, εφάπτεται σε ένα γεωμορφικό στοιχείο άρρηκτα συνδεδεμένου με την απαρχή του αστικού φαινομένου στην ακτή του Παγασητικού Κόλπου: την ίδρυση της πόλης του Βόλου τον 19^ο αιώνα. Πρόκειται για τον χείμαρρο Κραυσίδωνα, στα δυτικά, που μαζί με έναν άλλο χείμαρρο,τον Άναυρο, στα ανατολικά, αυλακώνουν και σήμερα την οικοδομική μάζα στο πολεοδομικό συγκρότημα Βόλου - Νέας Ιωνίας. Η παρουσία του Κραυσίδωνα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην αφήγηση της πόλης, αποτελεί δε χαρακτηριστικό παράδειγμα συνύφανσης του φυσικού περιβάλλοντος με το ανθρωπογενές περιβάλλον ήδη από τα Γεωμετρικά Χρόνια, οπότε και προσέλκυσε τους πρώτους οικιστές.

Η συνάντηση με ένα τόσο φορτισμένο γεωμορφικό στοιχείο υπαγόρευσε την σχεδιαστική μας προσέγγιση μέσω ενός εμβάτη με άξονες παράλληλους και κάθετους στο ρέμα. Στην άκαμπτη γεωμετρία του εμβάτη επιχειρήσαμε δύο χειρονομίες: τη διαγώνια χάραξη με την οποία δημιουργήσαμε ένα σχεδιαστικό, πια, πλέγμα αξόνων πάνω στο οποίο αναπτύχθηκε η σύνθεση και τη βύθιση του εδάφους για την ήπια ένταξη των κτιριακών όγκων του Σχολικού Συγκροτήματος στο περίγραμμα του αστικού ιστού αλλά και στο φυσικό περίγραμμα του ορεινού όγκου του Πηλίου.

Με τη βύθιση επίσης επιδιώξαμε να διαμορφώσουμε έναν χώρο υποδοχής, μια γήινη παλάμη σπορέα, χαμηλά, αφετηρία σπειροειδούς εκπαιδευτικής πορείας (σπορά-σπείρωμα), που εντείνεται με την διαγώνια χάραξη και κορυφώνεται σε μικρό αστεροσκοπείο και ευρύ ημιυπαίθριο χώρο, ένα τεχνητό αγνάντι προς τους ιστορικούς οικισμούς του Πηλίου. Σημειώνουμε τον ισχυρό συμβολισμό που έχει για την παιδεία η συνολική θέαση, πέραν της χρηστικής διάστασης του τεχνητού αυτού πλατώματος˙ και ότι το αστεροσκοπείο, στην απόληξη της σπειροειδούς πορείας και διαμέσου των βαθμίδων της εκπαίδευσης που μεσολαβούν, τερματίζει τη διαδρομή της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ανοίγοντας ευρύτερες προοπτικές.

ΚΤΙΡΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Το Σχολικό Συγκρότημα αποτελείται από το Γυμνάσιο και το Λύκειο με 35 συνολικά αίθουσες διδασκαλίας και 18 χώρους εργαστηρίων, 3 υπόσκαφα κτίρια ( Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, γυμναστήριο και εργαστήρια), θέατρο με δυνατότητα αντίστροφης λειτουργίας της σκηνής προς τον αυλή, χώρο εστίασης και βιβλιοθήκη που τοποθετούνται στην απόληξη των πτερύγων. Θεωρήσαμε ότι το Σχολικό Συγκρότημα, μαζί με την θεσμική του αποστολή μπορεί να αναπτύξει μια δυναμική σχέση με την κοινωνία ως πομπός διάχυτης παιδείας, φιλοξενώντας δραστηριότητες πολιτισμού και προώθησης του θεσμού της Δια Βίου Εκπαίδευσης. Δέν παραβλέψαμε, ωστόσο, ότι η θεσμική λειτουργία του σχολείου υποχρεώνει στη σαφή οριοθέτηση και ασφάλεια των χώρων διδασκαλίας, θέμα που επιχειρήσαμε να αντιμετωπίσουμε με ευελιξία, παρέχοντας τη δυνατότητα αυτονόμησης των πτερύγων του Γυμνασίου και του Λυκείου, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούνται πέραν του σχολικού ωραρίου από την κοινωνία οι υπόλοιποι χώροι παιδείας (βιβλιοθήκη, θέατρο, εκθεσιακοί χώροι, ψυχαγωγία και αθλητισμός).

Μια υπέργεια γέφυρα που εξασφαλίζει τη σύνδεση των δύο κύριων πτερύγων  μπορεί να λειτουργήσει και ως εκθεσιακός χώρος, ένα είδος γκαλερί, με δυνατότητα πλήρους απομόνωσης από το φυσικό φως.                                                      

ΥΠΟΣΚΑΦΑ  ΚΤΙΡΙΑ

Το  γυμναστήριο διαθέτει επικλινές φυτεμένο δώμα που 'σβήνει' προς το μαλακό τμήμα της κεντρικής αυλής του Συγκροτήματος. Με τη βύθιση της 'χαμένης όψης' του γυμναστηρίου, μια κτιριακή μονάδα μεγάλου ύψους μοιάζει να αναδύεται από το φυτεμένο τμήμα της αυλής, την οποία ταυτόχρονα οριοθετεί αλλά διευρύνοντάς την αντιληπτικά.

Το άλλο υπόσκαφο κτίριο, το Kέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα, διαθέτει ανεξάρτητη πρόσβαση από το δυτικό όριο του Συγκροτήματος και συνδέεται εσωτερικά με το Λύκειο. Τα υπόσκαφα εργαστήρια, τέλος, έχουν κατακόρυφο φωτισμό και άμεση επικοινωνία με τον βοτανικό κήπο στον οποίο αναπτύσσουν την εκπαιδευτική τους δραστηριότητα.

ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ

Ο βοτανικός κήπος, που περιλαμβάνει και θερμοκήπιο, αναπτύσσεται με άνδηρα και πρανή και φιλοξενεί δείγματα από τη χλωρίδα του Πηλίου και της ευρύτερης περιοχής. Αποτελεί, δηλαδή, ένα εργαστήριο γνωριμίας με τη φαρμακευτική, θεραπευτική, αρωματική και αισθητική αξιοποίηση της χλωρίδας. Μια διαμπερής στοά  'διεμβολίζει' τις δύο κύριες πτέρυγες του Συγκροτήματος και ενώνει το νότιο τμήμα του βοτανικού (φυλλοβόλα δέντρα) με το βόρειο (αειθαλή δέντρα), συνδέοντας έτσι αυλές διαφορετικών προσανατολισμών. Ο βοτανικός κήπος οργανώνεται σε τρεις ενότητες: Εισαγωγή, Σύνθεση, Ανακεφαλαίωση. Η τελευταία αυτή ενότητα καταλήγει σε ένα υψηλό πλάτωμα με θέα το βοτανικό κήπο και το Πήλιο στο φόντο.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.