(187) Κατοικώντας το τοπίο

Φοιτητές : Ευάγγελος Δημητρακόπουλος, Στέφανος Σκαρλακίδης
Επιβλέποντες : Κώστας Μανωλίδης, Δημήτρης Φιλιππιτζής
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία υποστήριξης : 22/09/2010

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Η σύγχρονη «Ξενία» φιλοδοξεί να παραμείνει ένας ζωντανός πυκνωτής ανθρώπινης δραστηριότητας σε έναν τόπο που, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, φιλοξενεί χιλιάδες λουόμενους και παραθεριστές. Φιλοδοξεί να αποτελέσει μια άρθρωση ανάμεσα στο παλιό «Ξενία» και σε μια σύγχρονη μονάδα φιλοξενίας, ένα ενιαίο σύνολο ικανό να καλύψει την πλειάδα των απαραίτητων ανέσεων χωρίς να επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό την περιοχή.

ΚΕΙΜΕΝΟ
Στόχος της διπλωματικής μας εργασίας είναι ο σχεδιασμός ενός σύγχρονου τουριστικού καταλύματος, με κατασκευές που εντάσσονται στο περιβάλλον αρχιτεκτονικά και είναι φιλικές ως προς αυτό  κατασκευαστικά. Η επέμβασή μας, στο σύνολό της, επιχειρεί τη συνδιαλλαγή με το υπάρχον Ξενία  Παλιουρίου (Άρης Κωνσταντινίδης, 1962)  και την εν δυνάμει λειτουργία τους ως μία ενότητα φιλοξενίας. Ανάμεσα στις προθέσεις μας είναι η δημιουργία ενός μωσαϊκού φιλοξενίας με διαφορετικού χαρακτήρα κατασκευές που «αφουγκράζονται» την εκάστοτε τοπ(ι)ογραφία, καθώς επίσης και η διαμόρφωση ενός τουριστικού λιμένα , μικρής δυναμικότητας, με τις απαραίτητες εγκαταστάσεις.  Ένας χωρικός διάλογος ανάμεσα στις νέες δομές  και στις σχεδιαστικές και θεωρητικές αρχές του Κωνσταντινίδη, και ταυτόχρονα ένα υβρίδιο φιλοξενίας  που συνδυάζει το οικιακό με την  αναψυχή, που απαντά στο ερώτημα του «κατοικείν» και του «παραθερίζειν».  Αυτό το μεταιχμιακό «δοχείο ζωής» που σαν πρόθεση έχει να αποδώσει στο χρήστη-κάτοικο-ένοικο τα απαραίτητα ψήγματα άνεσης, χωρίς να γίνεται υπερβολικό στις παροχές του ούτε και ασκητικό. Αν κάτι αποτέλεσε πυξίδα ως προς τη σύλληψη και το σχεδιασμό της ξενοδοχειακής μονάδας, ήταν η διάκριση ανάμεσα στον τουρίστα και τον παραθεριστή.

Κρίνεται σκόπιμη η αναφορά στις «πεζούλες» που διαμορφώνουμε σε μια έκταση που βρίσκεται δίπλα στην υφιστάμενη Ξενία. Η επιλογή του σημείου όσο και του ύφους της επέμβασης δεν είναι τυχαία. Παρά την εκθειαστική στάση της πλειονότητας των αρχιτεκτόνων απέναντι στο έργο του Άρη Κωνσταντινίδη κρίνουμε σκόπιμο να αμφισβητήσουμε το κατά πόσο κτίζεται αυτή η μονάδα «από το έδαφος». Κατά πόσο συνομιλεί όντως με αυτό ή απλά στέκεται πάνω του. Δίπλα σε ένα κτίριο αρκετά στιβαρό, που αποτελεί μια αποφασιστική αρχιτεκτονική χειρονομία εμείς επιλέξαμε να σχεδιάσουμε μια τεχνητή οργάνωση του φυσικού τοπίου σε επίπεδα, ώστε να επιτευχθεί ο κατακερματισμός σε μικρότερα αγροτεμάχια και ταυτόχρονα να εξομαλυνθεί η κλίση του εδάφους. Φυσικά η απαρχή αυτής της σχεδιαστικής πρακτικής βρίσκεται στις «πεζούλες» και στη λαϊκή τοπογραφία, όπου ακόμα και σήμερα απαντώνται καλλιέργειες σε τεχνητά επίπεδα.

Οι καλλιέργειες στο συγκρότημα φιλοξενίας μας αποτελούν μια δικιά μας απόπειρα να γεφυρώσουμε την κατοίκηση της υπαίθρου και την ίδια την ύπαιθρο, μειώνοντας την απόσταση από την κατοικία ως τον αγρό.  Δεν επικαλούμαστε την «επιστροφή στην ύπαιθρο» και την άκριτη απόρριψη της αστικότητας. Αντίθετα επιδιώκουμε την κατοίκηση της υπαίθρου ενισχύοντας τα στοιχεία εκείνα που την ταυτοποιούν και την ορίζουν.  Με την επιλογή μας αυτή δεν «επιστρατεύουμε» τον οικοτουρισμό για να καλύψει το κενό ενός κατάφυτου κήπου, εκτάσεων με γκαζόν και άλλων διαμορφώσεων εξωτερικού χώρου που απαντώνται σήμερα στις ξενοδοχειακές μονάδες, αλλά επιδιώκουμε μια εναλλακτική φιλοξενία που αναγιγνώσκει τη φυσική τάση του τοπίου, την προδιάθεσή του και την πρότερη χρήση του και πιθανά και την επακόλουθη και με γνώμονα αυτό την αναγωγή του σε ένα σύγχρονο γεωργικό τοπίο συμβατό, τόσο με τις επιταγές της σύγχρονης φιλοξενίας, όσο και με τις ανάγκες της γεωργίας.

Επιδίωξή μας ήταν η διαμόρφωση μιας διάσπαρτης ξενοδοχειακής μονάδας, ενός μωσαϊκού φιλοξενίας το οποίο αποτελείται από δύο τυπολογίες που σχεδιαστικά και κατασκευαστικά επηρεάζονται από το τοπίο στο οποίο και τοποθετούνται. Και οι δύο τυπολογίες είναι υπόσκαφες με φυτεμένο δώμα στην οροφή τους. Η επιλογή μας αυτή είχε διττό στόχο. Από τη μια την ενσωμάτωση στο ανάγλυφο και στην ουσία το κτίριο να προκύπτει, να μορφώνεται μέσα από - στο έδαφος σαν μια οργανική τεχνητή προέκτασή του που μεταλλάσσεται και καθίσταται ικανή να αποτελέσει ένα σύγχρονο «δοχείο ζωής». Πέρα όμως από την ένταξη στο φυσικό τοπίο στόχος μας ήταν και η καλύτερη βιοκλιματική και ενεργειακή συμπεριφορά της κατασκευής. Η τεράστια μάζα του εδάφους επιτρέπει την αργή μεταβολή της εσωτερικής του θερμοκρασίας με αποτέλεσμα να παρατηρείται εντός της κτιριακής μονάδας αισθητή διαφορά με τη θερμοκρασία περιβάλλοντος. Είθισται οι υπόσκαφες κατασκευές να παρουσιάζουν αδυναμία στους τομείς του φυσικού φωτισμού και αερισμού. Το κώλυμα αυτό επιχειρήσαμε να το αντιμετωπίσουμε με μια σειρά από επιλύσεις όπως οι ανεμόπυργοι (windcatchers), το σύστημα awadukt καθώς και το σχεδιασμό γραμμικών ανοιγμάτων με βορεινό προσανατολισμό (skylights).

Αφορμή για το σχεδιασμό ενός, μικρής κλίμακας, τουριστικού λιμένα αποτέλεσε η ήδη υπάρχουσα διαμόρφωση ενός αγκυροβολίου στο βορειοανατολικό άκρο της παραλίας. Στο σημείο αυτό, που στην ουσία βρίσκεται μεταξύ των δύο νέων μονάδων φιλοξενίας, προτείνουμε τη διαμόρφωση μιας νέας κοινόχρηστης εγκατάστασης, κρίνοντας την αναγκαία τόσο λειτουργικά  ώστε να καλύψει την ήδη υπάρχουσα λειτουργία, όσο και σε επίπεδο υποδομών της νέας ξενοδοχειακής μονάδας, ώστε να επαναληφθεί αυτή η άρθρωση ανάμεσα στους τομείς φιλοξενίας, μια άρθρωση που επιτυγχάνεται με τη συμπύκνωση χρήσεων και κινήσεων σε δύο σημεία, στο προϋπάρχον εστιατόριο-μπαρ του «Ξενία» και το δεύτερο είναι αυτό για το οποίο γίνεται λόγος.  Η εγκατάσταση αυτή ακολουθεί μια γραμμική ανάπτυξη με την ακτογραμμή και αποτελείται από τρείς επιμέρους κατασκευές που διαφέρουν, εντάσσονται στο φυσικό ανάγλυφο και διαδέχονται η μια την άλλη.

Η σύγχρονη «Ξενία» φιλοδοξεί να παραμείνει ένας ζωντανός πυκνωτής ανθρώπινης δραστηριότητας σε έναν τόπο που, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, φιλοξενεί χιλιάδες λουόμενους και παραθεριστές. Φιλοδοξεί να αποτελέσει μια άρθρωση ανάμεσα στο παλιό «Ξενία» και σε μια σύγχρονη μονάδα φιλοξενίας, ένα ενιαίο σύνολο ικανό να καλύψει την πλειάδα των απαραίτητων ανέσεων χωρίς να επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό την περιοχή. Οι νέες μονάδες σχεδιάστηκαν με στόχο την ένταξή τους στο φυσικό τοπίο και βασισμένες στην συνεχή ανάγκη μείωσης του οικολογικού αποτυπώματος των νέων κατασκευών. Επίσης στοχεύει να αποτελέσει ένα ερέθισμα και μια αφορμή για τον επαναπροσδιορισμό της σύγχρονης φιλοξενίας και των παροχών της, τον τρόπο που αυτή μορφώνει το χώρο ενός ξενοδοχείου τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Μια εφήμερη κατοίκηση που διαπραγματεύεται τους όρους του οικείου και του ανοίκειου δημιουργώντας ένα υβρίδιο που μεσολαβεί ανάμεσα στο δομημένο περιβάλλον και το φυσικό τοπίο.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.