(205) Columbia. Παρεμβάσεις για την επανάχρηση και αποκατάστασή του

Φοιτήτριες: Ίρις  Αρμάο, Κατερίνα Καλαμαρά , Χριστίνα Λυδάκη
Επιβλέποντες καθηγητές: Μ. Νομικός, Μ. Δούση, Γ. Πατρίκιος
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Ημερομηνία παρουσίασης: Μάρτιος 2010

Mακέτα 1:200

Τοπογραφικό διάγραμμα.

 

Σκοπός αυτής της διπλωματικής εργασίας είναι η βελτίωση ζωης των κατοίκων της Νέας Ιωνίας, μέσα από την αξιοποίηση του εγκατελειμμένου βιομηχανικού συγκροτήματος Columbia. Παρατηρώντας τις μεγάλες εκτάσεις ελεύθερου αδόμητου χώρου καθώς και του αδιαμόρφωτου πρασίνου που βρίσκονται διάσπαρτες στον αστικό ιστό, προτείνουμε ένα ευρύτερο σχέδιο ανάπλασης της περιοχής, το οποίο περιλαμβάνει:

-Ενιαία έκταση πρασίνου (πάρκο),
-Διάνοιξη του ποταμού Ποδονίφτη στην πρωταρχική του μορφή και διαμόρφωση της όχθης του.
-Διαμόρφωση ενιαίων διαδρομών που διατρέχουν ολόκληρη την περιοχή παρέμβασης.
-Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για την εξασφάλιση της ενότητας του πάρκου και τη διευκόλυνση των κατοίκων και των επισκεπτών
-Επανάχρηση των υφιστάμενων βιομηχανικών συγκροτημάτων, ώστε να αποτελέσουν ενεργούς πολιτιστικούς χώρους.

 

Μακέτα κλίμακα 1:2000, σχέδιο ανάπλασης.

 

ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ

Το 1930, η Βρετανική Columbia επιλέγει την Ελλάδα για να επεκτείνει τη δραστηριότητά της στην Ανατολική Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Το βιομηχανικό συγκρότημα καταλαμβάνει ένα χώρο 14 στρεμμάτων στην περιοχή Περισσού-Ριζούπολης επί της λεωφόρου Ηρακλείου 127 και εντάσσεται σε μια ευρύτερη βιομηχανική ζώνη που οριοθετείται μεταξύ των Δήμων Νέας Ιωνίας και Δήμου Αθηναίων (Άνω Πατήσια).

Αποτελούσε μία ολοκληρωμένη βιομηχανική μονάδα, όπου είχε σαν στόχο την παραγωγή και εμπορία παντός είδους φωνοληπτικών και ηχητικών οργάνων. Κάλυπτε στο εσωτερικό του όλο το φάσμα της παραγωγής, από την πρώτη ύλη ως το τελικό προϊόν.

Συνολικά αριθμούσε 8 κτήρια, τα οποία κατασκευάστηκαν σε διάφορες χρονικές περιόδους, ακολουθώντας τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις αυξανόμενες ανάγκες επέκτασης του εργοστασίου. Μπορούμε να ορίσουμε τρεις φάσεις που καθορίζουν τη λειτουργία και τη μορφή του.

 

 
Φάσεις κατασκευής του βιομηχανικού συγκροτήματος.

 

Η παραγωγική διαδικασία του εργοστασίου σταματάει το 1991, όπου ούτε η ιδιοκτήτρια εταιρεία Thorn - EMI αλλά ούτε το ελληνικό κράτος ενδιαφέρεται να το αξιοποιήσει. Το 2005, με την παρέμβαση του Υπουργείου Πολιτισμόυ, το Κτήριο Α και η κεντρική πύλη χαρακτηρίζονται ως μνημείο, λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, βιομηχανικής και ιστορικής σημασίας τους, ενώ τα υπόλοιπα κτήρια θεωρούνται προσθήκες. Πλέον, το βιομηχανικό συγκρότημα αντιμετωπίζεται ως μεμονωμένα βιομηχανικά κτήρια.

Σήμερα, σώζονται μόνο η κεντρική πύλη του συγκροτήματος, το κτήριο Α και το κτήριο Η.

Κτήριο Α

Μονάδα παραγωγής δίσκων.

-μορφολογία τυπικού βιομηχανικού κτηρίου του 1930
-φέρων οργανισμός από σκυρόδεμα (πλαίσια και οριζόντια δοκάρια)
-αυστηρός κάναβος
-κολόνες με διαστάσεις 0.30 x 0.30 μ. και 0.30 x 0.40 μ.
-πριονωτή στέγη, εγκιβωτισμένη με συμπαγές στηθαίο
-συνεχείς λοξοί φεγγίτες για το φωτισμό του χώρου
-ανατολική όψη με νεοκλασικό ύφος (έντονα γείσα και φατνώματα)
-μεγάλα ορθογώνια ανοίγματα παραθύρων με καφέ μεταλλικά κουφώματα

 

Σχέδια αποτύπωσης κτηρίου Α.

Κτήριο Η.

Κέντρο διανομής εμπορευμάτων.

-κατασκευάστηκε το 1978 (εμφανής διαφορά δομικού συστήματος από το κτήριο Α)
-φέρων οργανισμός από σκυρόδεμα
-αυστηρός κάναβος 7.80 x 8.20 μ.
-κολόνες με διαστάσεις 0.90 x 0.90 μ.
-λιτές όψεις χωρίς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά

Σήμερα, ο χώρος χρησιμοποιείται από άστεγους ως χώρος στέγασης και από διάφορους "ελεύθερους καλλιτέχνες", οι οποίοι δίνουν ένα διαφορετικό χαρακτήρα στο εσωτερικό του.

 

Κτήριο Η, σημερινή κατάσταση.

 

Ο χώρος του συγκροτήματος Columbia εκλαμβάνεται συνολικά ως ιστορικός τόπος. Η ιστορία και η διάρκειά του στο πέρασμα του χρόνου, ο χαρακτηρισμός του κτηρίου Α και της κεντρικής πύλης ως μνημεία προσδίδουν έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα στο χώρο. Ως απόρροια αυτών, η νέα χρήση θα ήταν φυσικό να σχετίζεται με τη μουσική.

Αναλυτικά το νέο κτηριολογικό πρόγραμμα περιλαμβάνει χώρους όπως ωδείο, ραδιοφωνικό σταθμό, στούντιο ηχογραφήσεων, καταστήματα και εργαστήρια, χώρο εκθέσεων, χώρο συναυλιών αλλά και ένα «χώρο μνήμης» που αναφέρεται στο παρελθόν του εργοστασίου.

 

Κάτοψη πρότασης.

Βασικές αρχές σχεδιασμού

-διατήρηση φερόντων οργανισμών των δύο κτηρίων
-καθαίρεση υπόλοιπων δομικών στοιχείων (πλάκες, τοίχοι πλήρωσης)
-ανάδειξη του δομικού συστήματος
-προσαρμογή νέων χρήσεων στον αυστηρό κάναβο

Κεντρική ιδέα της λύσης αποτελεί η προσθήκη ενός νέου μεταλλικού σκελετού που ελίσσεται μέσα στην παλαιά κατασκευή, μέσω του οποίου επιτυγχάνεται η αναβίωση των δύο κτηρίων. Ο σκελετός αυτός διατηρεί έναν πιο ήπιο χαρακτήρα στο διατηρητέο κτήριο, σχηματίζοντας ένα αίθριο εσωτερικά και πατάρια δημόσιου χώρου σε διάφορα επίπεδα. Στη συνέχεια ο σκελετός «περνάει» στο κτήριο Η, δημιουργώντας μία στεγασμένη πορεία που τα συνδέει νοητά και τελικά παίρνει έναν πιο έντονο χαρακτήρα, αναδιαμορφώνοντας τον υφιστάμενο κάναβο και δημιουργώντας ένα νέο χωροκάναβο μέσα στον οποίο διαρθρώνονται οι χρήσεις.

 

Τομές πρότασης.

 

Όψεις πρότασης.

 

Αξίζει να σημειωθεί ότι η παρέμβαση που προτείνεται, είναι σύμφωνη με την αρχή της αναστρεψιμότητας και έχει τη δυνατότητα να καλύψει και  μελλοντικές ανάγκες. Συγκεκριμένα, ο μεταλλικός σκελετός που φιλοξενεί τις νέες χρήσεις, τοποθετείται - σκόπιμα - σε απόσταση από το διατηρητέο φέροντα οργανισμό των κτηρίων και επιδέχεται τροποποιήσεις, όπως επέκταση, μερική ή ολική αφαίρεση έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα επαναφοράς των κτηρίων στην κατάσταση που βρίσκονται πριν την επέμβαση, αλλά και δυνατότητα να φιλοξενήσει άλλες χρήσεις που ίσως προκύψουν με το πέρασμα του χρόνου. Η νέα κατασκευή σέβεται τα μέλη του κτηρίου και διαχωρίζεται από τα αυθεντικά μέρη του, φέροντας τη σφραγίδα της εποχής τους.

 

Φωτογραφίες από μακέτα 1:100

 

Η διαδικασία αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μια τάση με στοιχεία ρομαντισμού αλλά αποτελεί ένα νέο πεδίο προβληματισμών, που καλύπτει ανάγκες, διασφαλίζει τη συνέχεια της ιστορικής μνήμης της πόλης και τελικά την αναβαθμίζει.  

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.