(206) Ολοήμερο Βιοκλιματικό Σχολείο στη Βουλιαγμένη

Φοιτήτρια: Κονιδάρη Αφροδίτη Μαρία
Επιβλέποντες καθηγητές: Παπαλεξόπουλος Δημήτρης, Τσιράκη Σοφία
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ημερομηνία παρουσίασης : 05/11/2010

Ο περιβαλλοντικός και ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός συνδυάζονται για την παραγωγή μια νέας αρχιτεκτονικής της οποίας το λεξιλόγιο και οι αρχές που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ κτισμένου και φυσικού περιβάλλοντος  ανανεώνονται από τις αρχές της αειφορίας και του βιοκλιματικού σχεδιασμού.

Η εποχή μας έχει συχνά χαρακτηριστεί με όρους που τοποθετούν στο επίκεντρο την πληροφορία και το περιβάλλον και είναι καταδεικτικοί της ουσιαστικής σημασίας που έχουν σήμερα η ικανότητα διαχείρισης τους. Tα κτίρια εκπαίδευσης έχουν εν δυνάμει ένα καίριο ρόλο στην εκπαίδευση και επιμόρφωση ολόκληρων των τοπικών κοινωνιών αναφορικά με τα θέματα αυτά.  

Η διπλωματική αυτή εργασία αναφέρεται στο σχεδιασμό ενός ολοήμερου δημοτικού σχολείου στη Βουλιαγμένη και αποσκοπεί στη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ του φυσικού περιβάλλοντος και της αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Κύριος άξονας ανάπτυξης της αρχιτεκτονικής  του είναι το τρίπτυχο περιβάλλον-τεχνολογία-γνώση.

Το προτεινόμενο οικόπεδο χωροθετείται στην πλαγιά  λόφου  στην ανατολική περιφέρεια της Βουλιαγμένης, σε κεντροβαρικό σημείο ως προς τις περιοχές κατοικίας. Συνορεύει με το κτίριο όπου σήμερα στεγάζονται το τοπικό δημοτικό και γυμνάσιο. Προτείνεται η μετατροπή του δημοτικού σε ολοήμερο, η διατήρηση του γυμνασίου στο υπάρχον κτίσμα και η μεταστέγαση του ολοήμερου δημοτικού στο γειτονικό απαλλοτριωμένο οικόπεδο καθώς η  φύση και έκταση των δραστηριοτήτων του  δεν  μπορούν να εξυπηρετηθούν από το υπάρχον κτίσμα.

Σύνθεση
Το σχολείο αναφέρεται στο λόφο και διαμορφώνεται σε δυο ενότητες. Η πρώτη περιλαμβάνει τρεις πτέρυγες οι οποίες στεγάζουν τις τάξεις και τη διοίκηση και εξελίσσονται σε επίπεδα που βρίσκονται σε ισόγεια σχέση με τον αύλειο χώρο. Η δεύτερη είναι υπόσκαφη και χωρίζεται σε δύο πτέρυγες που στεγάζουν τα εργαστήρια, τους χώρους του κοινωνικού εκπαιδευτικού τομέα και τους χώρους της συνεχιζόμενης  εκπαίδευσης. Οι πτέρυγες της πρώτης ενότητας ενοποιούνται κάτω από την τη στέγη του σχολικού συγκροτήματος η οποία διασχίζει την πλαγιά του λόφου. Το συγκρότημα ακολουθεί την τυπολογία τάξη - στοά - αυλή και διαμορφώνεται περιμετρικά του οικοπέδου συγκεντρώνοντας τον αύλειο χώρο στο κέντρο της σύνθεσης ο οποίος επιμερίζεται σε μικρότερες ενότητες με διαφορετικό υψόμετρο αντιστοιχώντας σε ενότητες τάξεων. Η ρυθμική επανάληψη παράλληλων τοιχίων  και υποστυλωμάτων προσδίδει την επιθυμητή κλίμακα στο κτήριο και συμβάλει στην δημιουργία επί μέρους υποενοτήτων στο εσωτερικό, βοηθώντας στην εύκολη αναγνωσιμότητα του συνόλου  από τα μάτια του παιδιού. Περιμετρικά της ανατολικής και νότια πτέρυγας καθώς και στο κέντρο της αυλής διαμορφώνονται τοιχία βαθιά πακτωμένα στο έδαφος τα οποία φέρνουν φυσικό φως στους υπόσκαφους χώρους.

Το κύριο χαρακτηριστικό της σύνθεσης είναι ο διάλογος με το επικλινές έδαφος και το φυσικό περιβάλλον. Κύριες επιδιώξεις αποτελέσαν τα παρακάτω :

α. Να μην διαταραχθεί η φυσική κλίση του εδάφους, πράγμα που επιτυγχάνεται με τη διαμόρφωση των επιπέδων της πρώτης ενότητας ώστε να ακολουθούν την σταδιακή ανάβαση.
β. Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός του συγκροτήματος ώστε να παρέχεται επαρκής φυσικός φωτισμός, παθητική θέρμανση και φυσικός αερισμός.
γ. Η  δημιουργία ομαλής σύνδεσης του αστικό ιστού με  το φυσικό τοπίο του λόφου καθώς και η ανάπτυξη μιας έμμεσης σχέσης μεταξύ του δημοτικού και του γειτονικού γυμνασίου.

Το φυσικό έδαφος περιστρέφεται περιμετρικά του συγκροτήματος και στη συνέχεια αναρριχείται πάνω στην οροφή του η οποία έχει διαμορφωθεί ως φυτεμένο δώμα. Έτσι δημιουργείται μια ομαλή κίνηση που παραλαμβάνει μαθητές και κάτοικους και τους οδηγεί στο απόκρημνο φυσικό περιβάλλον του λόφου όπου σχεδιάστηκε αμφιθέατρο μικρής κλίμακας.

Τάξη - Τεχνολογία - Επικοινωνία
Μέρος της μελέτης αποτέλεσε η παραγωγή μιας ευέλικτης αίθουσας διδασκαλίας η οποία  υποστηρίζει εξατομικευμένες μεθόδους διδασκαλίας και την  ανάπτυξη νέων μέσων διδασκαλίας. Για την υλοποίηση των παραπάνω η αίθουσα διδασκαλίας δεν αντιμετωπίστηκε ως ένα «κλειστό» στερεό αλλά ως ένα ανοικτό γνωσιακό περιβάλλον. Ο σχεδιασμός των τάξεων με κινητά διαχωριστικά πανέλα και ευέλικτες μονάδες αποθήκευσης δημιουργεί έναν δυναμικό χώρο που επιτρέπει την διαίρεση του σε ξεχωριστά γνωσιακά περιβάλλοντα που υποστηρίζουν τη περαίωση του εκπαιδευτικού προγράμματος με δραστηριότητες και εργασίες. Το σχολείο σχεδιάστηκε ως κέλυφος που στεγάζει και συνδυάζει  ποικίλα τέτοια περιβάλλοντα και ενώνει τον υπαίθριο χώρο με την τάξη.

Αειφορία
Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός  αποσκοπεί στην καλλιέργεια μια κοινωνικής και περιβαλλοντικής συνείδησης  στην τοπική κοινωνία. Για το σκοπό αυτό το συγκρότημα επιδιώκει την επίδειξη μια υπεύθυνης σχέσης μεταξύ του φυσικού και τεχνητού περιβάλλοντος με τη διαμόρφωση του τοπίου σε σχέση με τα κτίρια και με την ένταξη βιοκλιματικών αρχών στη σύνθεση αυτών. Κεντρικό βιοκλιματικό στοιχείο είναι η οροφή του συγκροτήματος. Σχεδιασμένη βάση του παθητικού σχεδιασμού, συνεισφέρει στον φυσικό φωτισμό των χώρων διδασκαλίας, στην παθητική θέρμανση και στην ενίσχυση του φυσικού αερισμού. Επιπλέον, συμβάλλει στην ορθή διαχείριση των όμβριων υδάτων ενώ η χαμηλή μεσογειακή βλάστηση της έχει μειωμένες ανάγκες ύδρευσης. Για την επίτευξη ορθού φωτισμού τοποθετήθηκαν ψευδοροφές που διαχειρίζονται το φυσικό φώς ώστε να ανταποκρίνεται στη χρήση διαφορετικών μέσων διδασκαλίας,  Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός του κτιρίου υλοποιείται επίσης με:

Α) Την αξιοποίηση του προσανατολισμού σε σχέση με το σχεδιασμό των ανοιγμάτων για τη παραγωγή ηλιακών κερδών και φυσικού αερισμού.

Β) Το ύψος των κτιρίων που προωθεί τον διαμπερή αερισμό του κτιρίου.

Γ) Τη σχέση του συγκροτήματος με τη γη που βοηθά στην εναρμόνιση του με τον περιβάλλοντα χώρο και συμβάλει στη διατήρηση της θερμικής άνεσης στο εσωτερικό. 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.