(207) Δίκτυο ελεύθερων χώρων /χώρων πρασίνου στην πόλη του Πειραιά

Φοιτήτρια: Πολίνα Πρέντου
Επιβλέπων καθηγητής: Νίκος Μπελαβίλας
Ημερομηνία παρουσίασης: 15 Μαρτίου 2010
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Στόχος της διπλωματικής είναι η δημιουργία πράσινων διαδρομών στην πόλη αξιοποιώντας τους υφιστάμενους και εν δυνάμει πράσινους χώρους.

Η πόλη του Πειραιά διαθέτει σήμερα περίπου 930 στρέμματα ελεύθερων και αδόμητων χώρων. Η πλειοψηφία τους εντοπίζεται στον κεντρικό Πειραιά και την Πειραϊκή, ενώ στα βόρεια διαμερίσματα του Δήμου οι ελεύθεροι χώροι είναι ελάχιστοι. Από το σύνολο των ελεύθερων χώρων, ένα μικρό ποσοστό τους διαθέτει φυτεύσεις και χαρακτηριστικά αστικού πρασίνου. Οι χώροι με υψηλό πράσινο εντοπίζονται, κυρίως, στον κεντρικό Πειραιά. Πρόκειται για τους δύο κήπους της πόλης (Τινάνειος κήπος και πλατεία Τερψιθέας) και το αλσύλλιο του Προφήτη Ηλία. Οι φυτεύσεις στους υπόλοιπους ελεύθερους χώρους, πλατείες και πεζοδρόμους, είναι περιορισμένες. Στην πλειοψηφία τους οι χώροι αυτοί είναι πλακοστρωμένοι με ελάχιστα χαμηλού ύψους δέντρα και, σε πολλές περιπτώσεις, χρησιμοποιούνται ως χώροι στάθμευσης οχημάτων. Όπως προκύπτει από την καταγραφή των ελεύθερων και πράσινων χώρων που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της παρούσας εργασίας, η αναλογία πρασίνου στον Πειραιά είναι μόλις 1,56 τ.μ. πρασίνου /κάτοικο, ποσοστό αρκετά χαμηλότερο από το 2,5 τ.μ. /κάτοικο στο Λεκανοπέδιο και από τα ελληνικά σταθερότυπα (8 τ.μ. /κάτοικο).

Η πρόταση για τη δημιουργία πράσινων διαδρομών στον αστικό ιστό στηρίζεται στην αξιοποίηση των υφιστάμενων και εν δυνάμει πράσινων χώρων. Αρχικά, προτείνεται η ενίσχυση της φύτευσης στους υφιστάμενους ελεύθερους χώρους. Το πρώτο αυτό βήμα είναι και το σημαντικότερο, καθώς από την ενίσχυση της φύτευσης, και μόνο, είναι εφικτός ο πολλαπλασιασμός της αναλογίας πρασίνου ανά κάτοικο. Στη συνέχεια, προτείνεται η φύτευση σε ένα σύνολο χώρων που προβλέπονταν ως χώροι πρασίνου από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Πειραιά, αλλά δεν έχουν υλοποιηθεί ως τέτοιοι μέχρι σήμερα. Πρόκειται κυρίως στα βόρεια διαμερίσματα του Δήμου, όπου και παρατηρείται σήμερα η μεγαλύτερη έλλειψη ελεύθερων χώρων. Ακόμη, εν δυνάμει ελεύθεροι χώροι και χώροι πρασίνου είναι το απόθεμα των brown-fields. Συγκεκριμένα, οι πρώην βιομηχανικές και λιμενικές εκτάσεις στη Λεύκα, στο Νέο Φάληρο και στο Παλατάκι, όπως και ο ανενεργός πλέον σιδηροδρομικός διάδρομος Λεύκας-Αγίου Διονυσίου. Η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου πράσινων διαδρομών στον Πειραιά είναι εφικτή, με την αξιοποίηση των ελεύθερων και εν δυνάμει ελεύθερων και πράσινων χώρων της πόλης και τη σύνδεση των χώρων αυτών μεταξύ τους με πεζόδρομους και δρόμους ήπιας κυκλοφορίας.

Κατά το σχεδιασμό των πράσινων διαδρομών στον αστικό ιστό δίνεται ιδιαίτερη έμφαση και προσοχή στην επιλογή των πορειών-διαδρομών που θα συνδέσουν τους χώρους πρασίνου. Στόχος είναι οι διαδρομές αυτές να μην αποτελούν μόνο διαδρομές περιπάτου και αναψυχής, αλλά πράσινες πορείες ενταγμένες στην καθημερινότητα των κατοίκων. Έτσι, οι πορείες επιλέγονται με τέτοιο τρόπο ώστε κατά μήκος τους ή κοντά σε αυτές να βρίσκονται περιοχές τοπικού εμπορίου και αναψυχής, χώροι εκπαίδευσης, πολιτισμού και κοινωνικής πρόνοιας.

Συμπερασματικά, η υλοποίηση των πράσινων διαδρομών στην πόλη είναι εφικτή, καθώς χρειάζονται μόνο μικρές παρεμβάσεις, και κυρίως ενίσχυση της φύτευσης, σε ήδη υπάρχοντες ελεύθερους χώρους.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.