(216) Λουτρά Λαγκαδά

Φοιτήτρια : Βαρσάμη Ναταλία
Επιβλέπουσες: Φανή Βαβύλη, Ήβη Δόβα
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία παρουσίασης : Οκτώβριος 2009

Περίληψη:
Η διπλωματική πραγματεύεται την ανασύσταση των υφιστάμενων λειτουργιών της λουτρόπολης του Λαγκαδά και το σχεδιασμό νέων, που θα συμμορφώνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις και θα μετατρέψουν την περιοχή σε πόλο έλξης. Μέσα από αρχιτεκτονικούς χειρισμούς, επιχειρείται η αρμονική συνύπαρξη της σύγχρονης με μια αρχιτεκτονική συμβατική και, τελικά, μια αίσθηση φυσικής συνέχειας μεταξύ του παλιού και του νέου.

Κείμενο
Τα λουτρά του Λαγκαδά βρίσκονται εντός μιας έκτασης 90 στρεμμάτων, 2 χλμ νοτιοανατολικά της πόλης του Λαγκαδά. Θεραπευτικοί είναι, κυρίως, οι λόγοι επίσκεψης στο χώρο του υδροθεραπευτηρίου, καταμετρώντας ετησίως περίπου 60.000 άτομα.

Στην υπάρχουσα κατάσταση αντανακλάται το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας σταδιακών επεμβάσεων, που μετέτρεψαν σημαντικά τα κτίρια και υποβάθμισαν την ποιότητα του χώρου. Οι εγκαταστάσεις  του υδροθεραπευτηρίου πλαισιώνουν ασφυκτικά τους δυο βυζαντινούς λουτήρες, εξαφανίζοντας κάθε δυνατότητα προβολής του μνημείου.

Στα πλαίσια της εξυγίανσης των λουτρικών εγκαταστάσεων απομακρύνονται μεταγενέστερες προσθήκες είτε λόγω φθορών στο στατικό σύστημα ή διότι δεν υπόκεινται σε μια ενιαία σχεδιαστική αντίληψη. Ακόμη, ανασχεδιάζονται τα προβληματικά σημεία στο υδροθεραπευτήριο και το αμμόλουτρο.

Στο σχεδιασμό του νέου συγκροτήματος, πυρήνας έμπνευσης αποτέλεσε το 'οίκημα κούρας' του 19 ου αι. Επιχειρείται το πάντρεμα της high- tech αισθητικής με την αρχαία αντίληψη για τη δημόσια παρουσία της λουτρόπολης: η περίθαλψη συνυπάρχει με τη ψυχαγωγία. Το στοιχείο της φύσης αποτελεί κυρίαρχο συστατικό της σχεδιαστικής διαδικασίας, καθώς είναι αυτό που συμβάλλει στη ψυχοσωματική ευεξία του ανθρώπου.

Κεντρικός άξονας της συνθετικής διαδικασίας αποτέλεσε η οργάνωση των δραστηριοτήτων σε ένα σύστημα κλειστής κίνησης, γύρω από ένα αίθριο. Το νέο συγκρότημα σχεδιάζεται στον άξονα Βορρά- Νότου και ακολουθεί δυναμικές χαράξεις, ώστε να διαφοροποιείται με σαφήνεια το παλιό από το νέο. Έτσι, επιτυγχάνεται η ενοποίηση των βασικών κτιριακών συγκροτημάτων, ώστε ο επισκέπτης να ακολουθεί μια σειρά θεραπειών με εύκολη πρόσβαση και προσανατολισμό, χωρίς να χάνει την επαφή του με τη φύση.

Οι κτιριακοί όγκοι, αν και αυτόνομες λουτρικές μονάδες, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του λουτρικού συγκροτήματος. Οι σφήνες, που διαμορφώνονται ενδιάμεσα, συνιστούν τους χώρους αναμονής και μετάβασης μεταξύ των κύριων λειτουργιών του συγκροτήματος, του ξενοδοχείου και της αίθουσας δεξιώσεων.

Η σύνδεση του παλιού συγκροτήματος με το νέο πραγματοποιείται με τη χρήση ελαφρών κατασκευών σε απόσταση από το παλιό υδροθεραπευτήριο. Το γυαλί επιλέγεται να μεσολαβήσει ως ουδέτερο υλικό, που δεν προσβάλλει την αισθητική και ιστορική αξία των υφιστάμενων κατασκευών. Τα νέα αποδυτήρια σχεδιάζονται σε απόσταση από τις αρχαίες χαβούζες απελευθερώνοντας το χώρο μπροστά για να γίνει αίθριο. Την ίδια κατασκευαστική λογική ακολουθεί και το αίθριο, το οποίο διαμορφώνεται στην κάτοψη ως μια τριγωνική σφήνα ενοποιώντας τα δυο ακραία κτίρια της σύνθεσης. Αποτελείται από ένα πλέγμα μεταλλικών δοκών, που συγκρατούν τη γυάλινη οροφή και στηρίζονται πλευρικά στο σκελετό των κτιριακών μονάδων. Κεντρικά τοποθετούνται ανοιγόμενες γυάλινες επιφάνειες, δημιουργώντας νέους χώρους ανάπαυσης σε επαφή με τη φύση, ενώ λύνουν με φυσικό τρόπο το πρόβλημα του αερισμού. Επιλέγεται μια πιο ελεύθερη διαμόρφωση, που σε αντίθεση με την γραμμικότητα της υπόλοιπης σύνθεσης, φαίνεται  να ακολουθεί τυχαίες χαράξεις υπακούοντας στους κανόνες της φύσης. Θυμίζει δάσος. Το μέσα γίνεται έξω και αντίστροφα. 

Όσον αφορά τις κύριες λειτουργίες, επιλέγεται η σύμμεικτη κατασκευή από μπετόν και χάλυβα. Σε όλες τις μονάδες ακολουθείται η ίδια κατασκευαστική λογική, με το μεταλλικό σκελετό να αλλάζει κάθε φορά ανάλογα με τις απαιτήσεις. Η κάθε 'μπαταρία' αποτελείται από σύνθετες χαλύβδινες δοκούς, οι οποίες συγκολλώνται μεταξύ τους διαμορφώνοντας το τελικό σχήμα της τομής.

Τέλος, η επιλογή των υλικών μαρτυρά την προσπάθεια να διατηρηθεί μια φυσική συνέχεια μεταξύ του παλιού και του νέου, χωρίς δραματικές αντιθέσεις. Το τόσο καθιερωμένο μπετόν συνδυάζεται με το γυαλί και το μέταλλο προσδίδοντας έναν πιο σύγχρονο χαρακτήρα στο συγκρότημα. Μόνο που το μπετόν δεν επιλέγεται πλέον ως δομικό στοιχείο, αλλά ως υλικό επένδυσης πάνω στον μεταλλικό σκελετό, ακολουθώντας τη γραμμικότητα, που επιβάλλει  το υπάρχον συγκρότημα. Από την άλλη η στιβαρότητα που αποπνέουν οι 'μπετονένιοι' όγκοι συμβάλλει σε μια αίσθηση μυστικισμού (σύνηθες φαινόμενο στην αρχιτεκτονική των λουτρών) αφήνοντας μόνον κάποιες διαφανείς ζώνες, ώστε να διαπερνά το φως. Η αίσθηση αυτή, τελικά, εξαϋλώνεται στην καρδιά του συγκροτήματος μέσα από τη χρήση του γυαλιού και του μετάλλου. Ενώ η αδρότητα και η ανεπεξέργαστη υφή του παραπέμπει τους χρήστες σε μια κατάσταση συμφιλίωσης με τη φύση.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.