(223) Αστικές Διαδρομές: Διασχίζοντας την Αθήνα μέσω του Λυκαβηττού

Φοιτήτριες : Καλυψώ Καπλάνη, Έλενα Νακοπούλου
Υπεύθυνος Διδάσκων: Γεώργιος Πανέτσος
Πανεπιστήμιο Πατρών
Ημερομηνία Παράδοσης: 18 Νοεμβρίου 2010

Ο λόφος του Λυκαβηττού σε αυτήν τη διπλωματική εργασία καλείται να λάβει παράλληλα ρόλο του αντικειμένου έρευνας και του αντικειμένου σχεδιασμού:

Αρχικά ερευνάται η μορφή του ως σημείο αναφοράς για τη μελέτη των  μεταμορφώσεων του αστικού ιστού της πόλης της Αθήνας. Ενώ σε δεύτερο επίπεδο, ο Λυκαβηττός αντιμετωπίζεται ως ισχυρή αρχιτεκτονική πρόκληση, και αναζητούνται οι τρόποι ένταξής του σε μια πρόταση αστικού σχεδιασμού.

Η διπλή αυτή διερεύνηση, μας προσανατόλισε σε ένα κεντρικό ερώτημα: Σε αυτό της διαχείρισης μιας γεωγραφικής έξαρσης που σταδιακά μεταβλήθει σε αστικό φαινόμενο.

Ο Λυκαβηττός αποτελεί σήμερα «σημείο φυγής» αλλά για λίγους, που όμως δεν είναι ικανό να συμβάλει σε μια ευρύτερη αναμόρφωση του αστικού τοπίου. Η εργασία αφορά στην αναζήτηση των τρόπων ένταξης της έκτασης του λόφου στην καθημερινή ζωή της πόλης, μέσω της δημιουργίας σύγχρονων αστικών εμπειριών και όχι αποσπασματικών συνοικιακών αποδράσεων.

Επιχειρούμε τη διαμόρφωση μιας δυναμικής διαδρομής-ώθησης για πεζούς, που διασχίζει το λόφο στο μήκος του και έχει ως άκρα και αντίστροφα εισόδους προς αυτόν, τις περιοχές των Αμπελοκήπων και των Πευκακίων.

Η διαδρομή αυτή αποτελείται: Από μια Κεντρική αρτηρία, κάποιες συνοικιακές συνδέσεις που βοηθούν στη διοχέτευση πεζών στη διαδρομή, ενώ τέλος το στοιχείο του Ξύλινου Τοίχου, που λειτουργεί ως όριο και σύνδεση υπερτοπικού και κοινόχρηστου χώρου.

Οι χρήσεις που προστίθενται, αφορούν κυρίως στην ενδυνάμωση των περιοχών, ενώ όπου αυτό είναι αναγκαίο δίνουμε ώθηση με χρήσεις υπερτοπικές:

1.Πάρκο
Το πάρκο, που σχεδιάζεται στο μέτωπο της λεωφόρου Αλεξάνδρας, ορίζεται από δύο διαφορετικές κατευθύνσεις. Από μια στοά παράλληλα στο δρόμο, όπου δέντρα και το ελαφρύ στοιχείο του ξύλινου τοίχου μειώνει το θόρυβο και το καυσαέριο, και μια «ηχητική χαράδρα» με κατεύθυνση προς το λόφο όπου τοποθετούνται ένα skate park και ένας ηχόκηπος  για παιδιά. Η διαδρομή στο σημείο αυτό συνοδεύεται από ήχους, ενώ η έξοδος από το πάρκο συναντά την περιοχή των αθλητικών εγκαταστάσεων και της παιδικής χαράς (2).

3. Κουντουριώτικα
Το τέλος μιας ζωντανής περιοχής συναντά μια παρατημένη μνήμη των Αμπελοκήπων: Τα εναπομείναντα ερείπια των Κουντουριώτικων. Επιλέγουμε να διατηρηθεί  η κλίμακα, καθώς και η άστατη χάραξη της «πρόχειρης κατοίκησης»  στην οποία ανακαλεί το ξεχωριστό αυτό κομμάτι της πόλης. Επεκτείνοντας τις χαράξεις, χωρίζουμε μικρές εκτάσεις καλλιεργειών και αντίστοιχα αποθήκες για τους κατοίκους της περιοχής.

4. Αστική Σκάλα
Ως είσοδο στο λόφο, επιλέγουμε να ανασχεδιάσουμε το οικοδομικό τετράγωνο που διακόπτει την  ομαλότερη πρόσβαση προς αυτόν. Το τετράγωνο σχίζεται από μία σκάλα,  η οποία αποτελεί το ενδιάμεσο φύσης και πόλης, δημόσιου και ιδιωτικού χώρου.

5. Φυσική Χαράδρα
Για την επίτευξη της ανάβασης από την περιοχή των Αμπελοκήπων στο πλάτωμα του θεάτρου του Λυκαβηττού, ορίζουμε μία υπέργεια διαδρομή, μέσω του φαραγγιού που βρίσκεται στο ΒΑ άκρο του λόφου. Η διαδρομή αυτή, που στηρίζεται σε κορμούς δέντρων,  έχει μία ιδιαίτερη σχέση με την πόλη: Στο εσωτερικό της, ο πεζός έχει μία άμεση οπτικοακουστική σχέση με την αντίστοιχη «ηχητική χαράδρα» του πάρκου.

6. Υπαίθριο Θέατρο Λυκαβηττού
Στο λατομημένο πλάτωμα του λόφου, ερχόμαστε σε αντιπαραβολή με τη «ευαίσθητη» περίπτωση του θεάτρου του Λυκαβηττού. Η περίφραξη και το αχανές parking, προκαλούν μία αμηχανία στην καθημερινότητα του πλατώματος του λόφου. Με σεβασμό προς τη λειτουργία του θεάτρου, διαμορφώνουμε τον χώρο ως εξής : Χαράζουμε ράγες όπου κινούνται κινητά στοιχεία-δημόσιοι χώροι προς διάφορες χρήσεις, δίνοντας τη δυνατότητα μετασχηματισμού του πλατώματος. Οι ράγες απελευθερώνουν φύση από την άσφαλτο, ενώ έρχονται σε αρμονία με τον πρόσθετο σκελετό του θεάτρου στο τοπίο.

8. Πευκάκια
Στο άλλο άκρο της διαδρομής μας, συναντάμε την περιοχή των Πευκακίων, έντονο θραύσμα του λόφου γειτονικό με το κέντρο της πόλης. Εδώ, επιλέγουμε να ξεκαθαρίσουμε τους άξονες των δρόμων που οδηγούν στο κέντρο, καθώς και να ορίσουμε ένα κεντρικό μονοπάτι από την οδό Ασκληπιού έως τον περιφερειακό. Το μονοπάτι υψώνεται με τη βοήθεια των πεύκων σε μια πλατφόρμα, δημιουργώντας έτσι μία δεύτερη πύλη, αυτή τη φορά από το κέντρο της πόλης προς το Λυκαβηττό.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.