(234) Αστικό χωριό

Φοιτήτριες: Αναγνώστου Λουίζα, Βασσάλου Αγγελική Ευτυχία
Επιβλέπων καθηγητής: Ν.Π.Καζέρος
Διπλωματική εργασία Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πανεπιστημίου Πατρών
Ημερομηνία παρουσίασης: Δεκέμβριος 2009

Σε ένα κόσμο αυξανόμενης αστικοποίησης η σημασία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος μεγαλώνει. Ταυτόχρονα μεγαλώνει η προσοχή στη σχέση δομημένου περιβάλλοντος - φύσης.  Σε  αυτή τη διπλωματική εργασία εισάγουμε ποιότητες αστικής κατοίκησης απαραίτητες για την ομαλή συμβίωση όλων στο περιβάλλον της πόλης αλλά και στη σχέση του με το άγριο και φυσικό που βρίσκεται αμυνόμενο στις παρυφές του.

 

 

Το «αστικό χωριό» αποτελεί μία ιδέα που ξεκίνησε από μια ελιά σε έναν αστικό κήπο, εξελίχθηκε σε μία  δράση και μία αρχιτεκτονική διπλωματική εργασία. Σήμερα παραμένει ως μία ομάδα ανθρώπων που δρουν μέσα  στην πόλη.

Η γειτονιά, η συλλογική καλλιέργεια και εργασία, η απελευθέρωση του φυσικού αστικού εδάφους και η αντίληψη των βιολογικών κύκλων είναι αρχές που στηρίχτηκε ο σχεδιασμός μας. 

Ως περιοχή μελέτης επιλέξαμε ένα κομμάτι του δήμου Χολαργού. Σχεδιάστηκε στα πρότυπα της κηπούπολης το 1926. Σήμερα παραμένει περιοχή αμιγούς κατοικίας με εξαίρεση κάποια τοπικά εμπορικά και διοικητικά κέντρα.

 

 

ΔΡΑΣΗ
Για να δούμε πρακτικά αν η κοινότητα μπορεί να δράσει συλλογικά στον αστικό χώρο διοργανώσαμε μια συγκομιδή ελιάς, δένδρο που συναντάται σε μεγάλους αριθμούς στην περιοχή και η συγκομιδή ελαιοκάρπου απαιτεί συλλογική εργασία. Αποτέλεσε έτσι ένα πρώτο πείραμα συλλογικής αστικής καλλιέργειας.

 

 

Καλέστηκε συνέλευση και οργανώθηκε διήμερη δράση συγκομιδής από δέντρα των πεζοδρομίων του Χολαργού. Η ομάδα «αστικό χωριό» δημιουργήθηκε, διαμορφώνοντας έναν εφήμερο χαρακτήρα της πόλης όπου συμμετέχοντες και περαστικοί βίωσαν και αλληλεπίδρασαν διαφορετικά στο δημόσιο χώρο.

Η δράση τεκμηρίωσε τη συλλογική ταυτότητα της περιοχής και δημιούργησε τοπικούς σχεδιαστικούς άξονες που συμπεριλαμβάνουν την ενεργή θέση του κατοίκου στο περιβάλλον που ζει.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

 

 

Πράσινες διαδρομές
Ο σχεδιασμός αναδιπλώνεται σε ένα δίκτυο πράσινων διαδρομών και δρόμων ήπιας κυκλοφορίας, ενώνοντας την περιοχή με το βουνό του Υμηττού και τους υφιστάμενους χώρους πρασίνου, δημιουργώντας άξονες δροσισμού, κυκλοφορίας ζωικών και φυτικών οργανισμών, χώρους αναψυχής, συνάντησης και καλλιέργειας. Η κεντρική πράσινη διαδρομή χαράσσεται  πάνω σε ένα παλιό ρέμα που ξαναβγαίνει στην επιφάνεια αποτελώντας την καρδιά του σχεδιασμού.

 

 

Το ρέμα δημιουργεί συμβάντα όπως πλατείες και γέφυρες που διαμορφώνουν χώρο ανάλογα την εποχή και τη στάθμη του νερού, επιτρέποντας την παρατήρηση των φυσικών κύκλων.

 

 

Εκτός από άξονες κίνησης πεζών και ποδηλάτων δημιουργούνται περιοχές εδάφους ελεύθερων χρήσεων όπου οι κάτοικοι αποφασίζουν τη χρήση τους,  όπως και ένα χωμάτινο μονοπάτι 60cm στα όρια ιδιοκτησιών, που προσφέρει ελευθερία ανάπτυξης στα υπάρχοντα δέντρα και δημιουργεί χώρο για να φυτρώσουν νέα.

Γύρω από κάθε ελαιόδεντρο, για να καλλιεργηθεί και να συλλεχθεί, απαιτείται χώρος. Το αποτύπωμα αυτού στο έδαφος αποκτά συμβολική σημασία καθιστώντας ορατή την ύπαρξη της ελιάς στους διερχόμενους, ακόμα και όταν δεν συντελείται συγκομιδή, δίνοντας την αίσθηση ότι η περιοχή είναι ένας απλωμένος αστικός ελαιώνας.

 

 

Κοινοτικά κτήρια
Για να λειτουργήσουν οι κοινοτικές καλλιέργειες και όλο το σύστημα διαχείρισης των πρέπει να δημιουργηθούν ισχυρές σχέσεις ανάμεσα στα άτομα της κοινότητας. Επαναχρησιμοποιούνται για αυτό κενά χρήσης οικόπεδα και κτήρια και λειτουργούν ως χώροι συνεύρεσης, γλεντιού, ανταλλαγής γνώσεων, αποθήκευσης και επεξεργασίας των παραγόμενων προϊόντων.

Ένα παλαιό σχολείο στεγάζει τους απαραίτητους χώρους του κοινοτικού κέντρου. Εγκαταλελειμμένες μονοκατοικίες (1950-60)  γίνονται κέντρα γειτονιάς, καλύπτοντας ανάγκες μικρότερης ομάδας ατόμων. Τα κενά οικόπεδα  καλλιεργούνται ως κοινοτικοί κήποι και φιλοξενούν ελαφριές κατασκευές.

 

 

Άλλες υποδομές
Σχεδιάζοντας μία περιοχή που προτεραιότητα του δημοσίου χώρου είναι να φιλοξενεί ανθρώπους, ζώα και φυτά, πρέπει να δημιουργηθεί υποδομή για να απομακρυνθούν από αυτόν τα μηχανοκίνητα. Κατασκευάζονται δημοτικά parking καλύπτοντας αναγκαίες θέσεις στάθμευσης. Τα Μ.Μ.Μ. βρίσκονται στα όρια της περιοχής, όχι περισσότερο από 10' περπάτημα από οποιαδήποτε κατοικία, αφήνοντας το χώρο της γειτονιάς προσπελάσιμο, χωρίς θόρυβο και μόλυνση, ελεύθερο για όποια χρήση δώσουν οι κάτοικοί του.

 

 

Το «αστικό χωριό» είναι μία συνολική πρόταση αστικής κατοίκησης. Ο ρόλος του είναι να σχεδιάζει και να προτείνει, για να αλλάξει όμως η πόλη πρέπει πρωτίστως να αλλάξουν η συνείδηση και ο τρόπος ζωής των κατοίκων της.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.