(241) Διαμόρφωση παραλιακού μετώπου Αγ. Νικολάου Κορίνθου

Ερευνητική ομάδα: Μπούκουρας Ευστάθιος,Χατζόπουλος Νικόλαος
Επιβλέποντες καθηγητές: Κεβεντσίδης Κ., Πατρίκιος Γ., Θωμάς Ν.
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Ημερομηνία υποστήριξης: Ιούλιος 2010

Περιγραφή: Η ενίσχυση της αστικής συνοχής της Κορίνθου μέσω επέκτασης του παραθαλάσσιου μετώπου της με ένα δυναμικό πάρκο, σε έναν χώρο-όριο μεταξύ δύο κέντρων της πόλης, το οποίο εκτός από ελεύθερους χώρους περιλαμβάνει και νέες αστικές χρήσεις που τροφοδοτούν και τροφοδοτούνται από τον αστικό ιστό.

Η περιοχή μελέτης της εργασίας αυτής είναι τα Μπαζώματα του Αγ. Νικολάου την Κόρινθο.
Ονομάστηκε «Μπαζώματα» αφού δεν είναι φυσική απόθεση αλλά δημιουργήθηκε από την απόθεση φερτών υλών των πλημμύρων του 1996. Αποτελείται από δύο διακριτές περιοχές, την έκταση που ανήκει στον ΟΣΕ και τη νέα έκταση που διαμορφώθηκε από το σταδιακό μπάζωμα και έχει συνολική έκταση 120.000 m². Παρόλο που βρίσκεται σε προνομιακή τοποθεσία ως προς το παραλιακό μέτωπο αλλά και το κέντρο της πόλης, αποτελεί terra incognita για τους κατοίκους της Κορίνθου. Χαρακτηριστικό στοιχείο του είναι η σχεδόν πλήρης αποκοπή του από τον αστικό ιστό καθώς από τη μια η θάλασσα και από την άλλη οι γραμμές του ΟΣΕ, με τον παρόδιο τοίχο κατά μήκος τους, δυσχεραίνουν την άμεση σύνδεσή του με την πόλη.

Η κατάσταση αυτή ενισχύθηκε από την απομάκρυνση του σιδηροδρομικού σταθμού και την κατάργηση των γραμμών έπειτα από την κατασκευή του Προαστιακού Σιδηροδρόμου.
Για αυτόν τον λόγο η περιοχή μελέτης λειτουργεί ως ισχυρό όριο στην καρδιά του αστικού ιστού δημιουργώντας δύο πόλους μέσα στην ίδια την πόλη: το εμπορικό και ιστορικό κέντρο της Κορίνθου και το τοπικό κέντρο της περιοχής του Συνοικισμού. Αναγνωρίζοντας τη σημασία του χώρου στο σύνολο του αστικού ιστού επιλέξαμε να επεκταθούμε σε πολεοδομικά αλλά και ευρύτερα χωροτακτικά ζητήματα μέσα από μια αμφίδρομη διαδικασία σχεδιασμού και μελέτης του θέματος, από την κλίμακα του πάρκου στη κλίμακα της πόλης και στον ευρύτερο χωροτακτικό χάρτη της περιοχής. Μόνο έτσι οι επιλογές μας φαινόταν να αποκτούν ουσιαστικό λόγο ύπαρξης και ισχυρά θεμέλια και δεν ήταν απλά σχεδιαστικά εργαλεία.

Σε μια προσπάθεια ουσιαστικής ενδυνάμωσης του αστικού χαρακτήρα της πόλης, ο οποίος έχει αποδυναμωθεί από την ανεξέλεγκτη εξάπλωση της Αθήνας, και ακολουθεί το οικιστικό μοντέλο της ανατολικής αττικής με συνεχή και διεσπαρμένη δόμηση σε μεγάλες εκτάσεις, όπως επίσης και του  εμπλουτισμού των λειτουργιών του πάρκου μας ,επιλέξαμε καταρχάς να προτείνουμε τη δημιουργία ενός νέου ισχυρού πόλου εντός της πόλης που θα τονώσει το υπάρχον πολιτιστικό υπόβαθρο της ενώ ταυτόχρονα θα  θα δημιουργήσει νέες αστικές λειτουργίες και δραστηριότητες που θα τονώσουν την κοινωνική και οικονομική συνοχή των κατοίκων της κάνοντας την πιο θελκτική για τους κατοίκους της.  Ένα Μουσείο Ιστορίας Κορίνθου στο συγκεκριμένο χώρο αποτελεί προσθήκη απαραίτητη σε μία πόλη με τέτοιο ιστορικό υπόβαθρο  που δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν υπάρχει και θα μπορούσε να συμπληρώσει και να τονώσει τη ζωή των κατοίκων πολύπλευρα.  Ενώ λοιπόν η συνήθης τακτική είναι να προτείνονται δίκτυα μικρών και ήπιων παρεμβάσεων, πιστεύουμε πως στη συγκεκριμένη  περίπτωση είναι απαραίτητη μια έντονη παρέμβαση που θα δημιουργήσει έναν νέο πυρήνα που με τη σειρά του θα πυροδοτήσει σειρά αλλαγών ήπιας κλίμακας. Η σταδιακή ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνικών και οικονομικών δυνάμεων θα οδηγήσει σε έναν δημιουργικό ανατροφοδοτούμενο κύκλο .

Σε επίπεδο χαράξεων, η χρήση και τοποθέτηση των "ισχυρών" αξόνων αποσκοπεί όχι μόνο στη διαμόρφωση του πάρκου αλλά και στην ένωση των δύο τμημάτων της πόλης ενισχύοντας το ασθενές υπάρχον δίκτυο. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται ένα πλέγμα που προσφέρει υψηλότερο βαθμό δυνατοτήτων σύνδεσης και ενισχύει την αστική δομή της πόλης. Ο σιδηροδρομικός άξονας (τη γραμμικότητα του οποίου διατηρούμε) που κυκλώνει το κέντρο της Κορίνθου αλλά και ο διαγώνιος παραλιακός άξονας αποτελούν τα επιθυμητά κανάλια ροής προς το πάρκο, ενώ ο κόμβος που δημιουργούν μέσα σ' αυτό δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την επιθυμητή λειτουργία του. Παράλληλα, με τη διάρρηξη του ορίου που δημιουργούσε ο τοίχος του ΟΣΕ, το έως τώρα "άβατο" του παραθαλάσσιου μετώπου των Μπαζωμάτων ανοίγει προς το Συνοικισμό. Αυτή η χειρονομία ενισχύεται με τη διάταξη "κατεβασμάτων" κατά μήκος του πάρκου.

Πάνω και κοντά στους νέους άξονες αρθρώνονται οι δημόσιοι χώροι της πόλης, αντιμετωπίζοντας την έλλειψη ελεύθερων-δημόσιων χώρων στο κέντρο της πόλης αλλά και στην περιοχή του Συνοικισμού που είναι εμφανής. Θεωρώντας την ύπαρξη τέτοιων χώρων ζωτική για την ανάπτυξη των υγειών σχέσεων που διαμορφώνουν τελικά την πόλη, επιλέξαμε αυτοί ακριβώς οι χώροι να λειτουργήσουν ως καταλύτες της ένωσης των δύο κέντρων. Οι άξονες και οι πλατείες παίζουν πολλαπλούς ρόλους αφού όχι μόνο ορίζουν τις χωρικές ιδιότητες του πάρκου, αλλά επανορίζουν ταυτόχρονα την έννοια του δημόσιου χώρου στην κλίμακα της πόλης και τελικά διευκολύνουν και φιλτράρουν τη ροή των κινήσεων και των αστικών λειτουργιών. Ταυτόχρονα, στο σχεδιασμό εισέρχεται και η έννοια του ελεύθερου πάρκου γενικότερα και ειδικότερα της σχέσης της παραλίας, ενός παραθαλάσσιου μετώπου με την πόλη, την καθημερινότητά της, τη μνήμη της. Στο πλαίσιο της λύσης προτείνουμε τη δημιουργία τεχνητής παραλίας στη θέση που προϋπήρχε προτού μπαζωθεί, ως επέκταση του πάρκου αλλά και της παραλιακής ζώνης. Καθώς η παρέμβασή μας επιχειρεί να επιλύσει προβλήματα που ξεφεύγουν από την κλασική εικόνα ενός πάρκου αναψυχής και περιλαμβάνει ευρύτερα ζητήματα  αστικής συγκρότησης, θεωρήσαμε σκόπιμο να ενισχύσουμε τους νέους ελεύθερους χώρους με λειτουργίες που απευθύνονται στην πόλη.

Μαζί με το Μουσείο Κορίνθου , η νέα  δημοτική βιβλιοθήκη, ο επαναχρησιμοποιημένος ως δημοτική αγορά παλιός σιδηροδρομικός σταθμός, ο αθλητικός πυρήνας καθώς και νέες πρότυπες κατοικίες στις παρυφές του  πάρκου, λειτουργούν ως τροφοδότες ενός χαλαρού πολιτιστικού "κομπολογιού" που διεισδύει στην πόλη, τη μεταβάλει, αλληλοεπικαλύπτεται μαζί της. Κάθε επέμβαση, αποτελεί σημείο πύκνωσης ,"έντασης" ή "ηρεμίας" στη ζωή των κατοίκων αλλά και των επισκεπτών, ενώ σαν κόμβος συνδέει  υπάρχουσες και νέες λειτουργίες και καταστάσεις σε ένα ενιαίο σύνολο που αποτελεί τέλος το στόχο μας. Θραύσματα αστικής μνήμης, νέες λειτουργίες, πόλοι έλξης αλλά και ιδιωτικότητας, συνθέτουν ένα κολάζ αναγκαιοτήτων, επιθυμιών και φαντασιώσεων για το χώρο, την πόλη και την αστική ζωή που και ίδιοι θα επιζητούσαμε  να βιώσουμε ως κάτοικοι.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.