Ανάπλαση της Εμπορικής Προβλήτας του Βόλου

Φοιτητής: Αντωνιάδης Σίμος
Επιβλέποντες: Δασκαλάκης Κωνστάντιος / Τριανταφυλλίδης Γιώργος
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Παρουσίαση: 28/09/2010

Σύντομη Περιγραφή: Παρέμβαση αστικής κλίμακας, που εφαρμόζεται στην προβλήτα του εμπορικού λιμένα του Βόλου. Αποτελείται από συνδυασμό επιβατικών σταθμών [λιμάνι / σιδηροδρομικός σταθμός] και μια πλατεία που ενώνει τη μεγάλη πράσινη ζώνη της περιοχής των Παλαιών και την παραλιακή ζώνη. Παράλληλα εξυπηρετούνται διάφοροι δημόσιοι και ημι-δημόσιοι χώροι [κήποι / εκθεσιακοί χώροι / live stage / ξενοδοχείο / γραφείο / συνεδριακό κέντρο].

Πρόκειται για μια μεγάλης κλίμακας παρέμβαση στην εμπορική προβλήτα του Βόλου, που επηρεάζει όχι μόνο τη γύρω περιοχή αλλά ολόκληρη την πόλη. Το concept βασίζεται στην ενοποίηση και συγκέντρωση των δυο μεγαλυτέρων κέντρων συγκοινωνίας, του σιδηροδρομικού σταθμού και του επιβατικού λιμανιού, που συνοδεύονται από άλλες εξίσου σημαντικές λειτουργίες (ξενοδοχείο, γραφεία, συνεδριακό κέντρο, εκθεσιακοί χώροι, κτλ). Ένα αναβαθμισμένο κέντρο επιβατικών μεταφορών, που συνδυάζει άμεσα όλα τα μέσα μεταφοράς έχει ως αποτέλεσμα -καταρχήν- τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των επιβατών με τα προφανή οικονομικά οφέλη για την πόλη - ο Βόλος είναι πολύ ζωντανή πόλη και τουριστικός προορισμός και το λιμάνι του χρησιμοποιείται ευρύτατα, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Υπάρχουν κι άλλα όμως, εξίσου σημαντικά οφέλη για την πόλη που προκύπτουν από τη συγκέντρωση αυτών των εγκαταστάσεων στην προβλήτα, επιτρέποντας την αναγέννηση μιας μεγάλης αστικής ζώνης, μέσω της αναμόρφωσης που λαμβάνει χώρα: η τερματική σιδηροδρομική γραμμή που περνούσε μέσα από κατοικημένες περιοχές και χώριζε το αστικό δίκτυο στα δυο, έχει χαραχθεί από την αρχή, υπογείως και έτσι ώστε να περνά και να συνεχίζει αντί να επιστρέφει ανάποδα από την ίδια διαδρομή. Ο κερδισμένος χώρος χρησιμοποιείται για να ενώσει τα πάρκα και τις πλατείες που είναι διάσπαρτα στην περιοχή και να δημιουργήσει μια μεγάλη και συνεχή ζώνη πρασίνου που ενώνεται - μέσω της προβλήτας- με την παραλιακή ζώνη του Βόλου.

Στο σημείο που ενώνεται η παραλία με την πράσινη ζώνη, ξεκινά μια γραμμική πλατεία, που σχηματίζει ένα ‘8' και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη σύνθεση. Παίρνοντας μια μικρή κλίση, κερδίζει σταδιακά ύψος μέχρι να συναντήσει και στη συνέχεια να διαπεράσει το κτίριο. Μόλις συναντήσει τα όρια της προβλήτας, αρχίζει να στρέφεται, τόσο ώστε να συναντηθεί με το κτίριο σε ένα ψηλότερο σημείο και ολοκληρώνει τη διαδρομή εκεί ακριβώς που ξεκίνησε. Στο ανώτερο σημείο τομής η κατασκευή χωρίζεται σε δυο μέρη, δημιουργώντας ένα ενδιάμεσο κενό που διαχωρίζει λειτουργικά το χώρο: ο πρώτος όροφος εξυπηρετεί τις εγκαταστάσεις του σταθμού και του λιμανιού που έχουν αυξημένη κίνηση, ενώ στο δεύτερο όροφο μπορούμε να συναντήσουμε λιγότερο δημόσιες λειτουργίες, όπως συνεδριακό κέντρο και γραφεία. Συνολικά η κατασκευή είναι ανυψωμένη και το ισόγειο της εξυπηρετεί αποκλειστικά την κίνηση των αυτοκινήτων από και προς τους σταθμούς, με κατάλληλη σύνδεση με το τοπικό οδικό δίκτυο.

Ο χειρισμός της μακρόστενης προβλήτας ήταν δύσκολος και απαιτητικός από την αρχή. Μια σειρά πειραματισμών που αφορούσε τη φόρμα και βασιζόταν στις λειτουργικές ανάγκες του λιμένα και του σταθμού (η σιδηροδρομική γραμμή δεν επέτρεπε ευελιξία στη χάραξη, ενώ το σημείο πρόσδεσης των πλοίων ήταν προκαθορισμένο) χαρακτηριζόταν από την ίδια τάση να απλώνεται κατά μήκος της προβλήτας και να καταλαμβάνει μια αντίστοιχα μακρόστενη επιφάνεια. Υπήρχε λοιπόν η υποσυνείδητη ανάγκη να εκμεταλλευτούμε όσο το δυνατόν περισσότερα από τα πλεονεκτήματα που πρόσφερε η προβλήτα, ώστε να αποδοθούν σε όφελος της πόλης και των χρηστών. Η τελική δομή ήταν λοιπόν μακρόστενη και τοποθετημένη διαγώνια πάνω στην προβλήτα, σχηματίζοντας ένα ‘x', σε συνδυασμό με την πλατεία.

Εμπνευσμένος και επηρεασμένος από το Forum for Music, Dance, and Visual Culture του Toyo Ito και το Rolex Learning Center των SANAA, αποφάσισα να πειραματιστώ συνδυάζοντας αυστηρούς και ορθοκανονικούς όγκους με άλλες περισσότερο οργανικές φόρμες. Το αποτέλεσμα ήταν μια σειρά από εφτά διαφορετικούς πυλώνες, που δεν υπακούουν σε αυστηρούς αλγόριθμους αλλά μοιράζονται ένα κοινό σχεδιαστικό λεξιλόγιο, μεγαλώνουν σε διάμετρο καθώς μεγαλώνουν σε ύψος και είναι κενοί στο εσωτερικό. Είναι τα βασικά στατικά στοιχεία της κατασκευής, αλλά ορισμένοι έχουν ελαφρύ λειτουργικά χαρακτηριστικά. Η διαδικασία του σχεδιασμού τους και της προσαρμογής τους στις σχεδιαστικές και λειτουργικές ανάγκες του προγράμματος αλλά και των γενικών κανόνων που διατρέχουν τη σύνθεση, ήταν το πιο ευχάριστο κομμάτι της δουλειάς πάνω στο συγκεκριμένο project.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.