105.14 Θεραπευτικές κατοικίες ψυχιατρικών δομών στη Θεσσαλονίκη

Φοιτητές:  Διαμαντίδου Μαρίνα, Κιουρκτζόγλου Ευαγγελία, Mιχαηλίδου Δέσποινα
Επιβλέποντες: Εξαρχόπουλος Πάνος- Λουκάς, Παπαγιαννόπουλος Γεώργιος, Πατρίκιος Γεώργιος
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης- Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία παρουσίασης: 13/03/14

Κέντρο ημέρας και θεραπευτικές κατοικίες για πρώην τροφίμους ψυχιατρικών δομών στην Πυλαία Θεσσαλονίκης

H περιοχή μελέτης ανήκει στην εντός σχεδίου περιοχή του δήμου Πυλαίας και περικλείεται από τον παλαιό οικισμό της Πυλαίας, και από τους συνοικισμούς   'Κωνσταντινοπολίτικά' και  'Μαλακοπή'. Διατρέχεται από την Περιφερειακή Τάφρο, και την οδό Κύπρου δια μέσου της οποίας γίνεται η σύνδεση του παλαιού οικισμού της Πυλαίας με τις βόρειες επεκτάσεις του και την Άνω Τούμπα. Παρατηρείται ότι η περιοχή είναι υπό δόμηση ,ο χαρακτήρας της διαμορφώνεται στην παρούσα φάση και έχει μεταιχμιακό χαρακτήρα ,δεδομένης της γειτνίασης της με  τους πυκνοδομημένους συνοικισμούς που προαναφέρθηκαν.

 

 

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
Η πρόταση  αποτελείται από δύο τμήματα και στοχεύει κατά κύριο λόγο στην ενδυνάμωση της υπάρχουσας  πρότασης του δήμου Πυλαίας .Ο ένας άξονας αφορά  την δημιουργία μιας δομής ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης πρώην τρόφιμων  ψυχιατρικών δομών(κέντρο ημέρας και θεραπευτική κατοικία) και ο άλλος τη  δημιουργία ενός μεγάλου χώρου αστικού πρασίνου (αστικές καλλιέργειες ) μέσα στον οποίο θα απασχολούνται όχι μόνο οι ασθενείς αλλά και οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής.

 

 

 

Κέντρο ημέρας: Αναφέρεται κυρίως σε ενήλικες , που έχουν νοσηλευτεί σε ψυχιατρείο, έχουν επιστρέψει  στο σπίτι και στη παρούσα φάση στερούνται εργασίας  και κοινωνικών σχέσεων. Ως εκ τούτου, αναπτύσσεται ένα κτιριολογικό πρόγραμμα υποστηρικτικό προς αυτή την κατεύθυνση.Ο χρήστης του κτιρίου υποστηρίζεται από το θεραπευτικό προσωπικό, μαθαίνει να καλύπτει τις λειτουργικές του ανάγκες, να εκπαιδευτεί σε καθημερινές εργασίες  ,στη συστηματική λήψη φαρμάκων και να μάθει κάποια τέχνη με στόχο την μελλοντική εύρεση εργασίας (π.χ.καλλιέργειες). Η διανυκτέρευση δεν προβλέπεται ,αλλά υπάρχουν  υπνωτήρια για επισκέπτες που πρέπει να μείνουν για πάνω από μια ημέρα στο κτίριο.

Θεραπευτική κατοικία:Πρόκειται για κατοικίες 3 ή 4 πρώην τρόφιμων ψυχιατρείων  με περιορισμένη εποπτεία ανά διήμερο έως μια φορά την εβδομάδα .Οι ένοικοι ζουν στο μεταβατικό σπίτι για μια περίοδο περίπου 3 ετών.

 

 

ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ  ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ1
Το κτιριακό συγκρότημα τοποθετείται σε ένα χώρο που προκύπτει από την ένωση δύο οικοπέδων στο κέντρο περίπου της περιοχής μελέτης. Ο δρόμος ανάμεσα στα οικόπεδα δεν καταργείται αλλά μετατρέπεται σε ένα πέρασμα .Πάνω σε αυτό αναπτύσσονται δημόσιες χρήσεις ( αγορά, βιβλιοθήκη, πράσινο, κλπ) που μπορούν να  τραβήξουν τον κόσμο της γειτονιάς  μέσα στο οικόπεδο. Ο ενδιάμεσος χώρος μπορεί να λειτουργήσει είτε ως ένα γρήγορο πέρασμα είτε ως  ένας  κοινωνικός χώρος -πυκνωτής που θα φέρει κοντά τους ασθενείς με τον κόσμο της γειτονιάς. Τα εργαστήρια τοποθετούνται στον όροφο διαμορφώνοντας   ένα pilotis  που φιλτράρει  τις κινήσεις και 'προστατεύει ' το κτίριο από εξωγενείς παράγοντες.

 

 

Η κεντρική λειτουργία , αυτή της θεραπείας, τοποθετείται σε ένα ανεξάρτητο όγκο (κύβος θεραπείας) γύρω από τον οποίο αναπτύσσεται το κέντρο ημέρας. Ταυτόχρονα μια διαδρομή  στο επίπεδο  +3.00 ξεκινάει από τον κύβο και καταλήγει στη βόρεια έξοδο του οικοπέδου με ένα γρήγορο κατέβασμα. Σταδιακά προέκυψε  η ανάγκη αλλαγής υλικού του κύβου  θεραπείας και της διαδρομής, που λειτουργεί ως ένα ενοποιητικό στοιχείο όλων των κτιριακών όγκων.

Ταυτόχρονα, η αγορά, το αναψυκτήριο και η βιβλιοθήκη  ενώ ανήκουν χωρικά στην ενότητα των κατοικιών, οι χαράξεις και η μορφολογία τους ακολουθεί αυτές του κέντρου ημέρας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι έγινε μια προσπάθεια να αναιρεθεί η κυρίαρχη  τάση ότι ένας χώρος ανήκει σε μια χρήση και το αντίστροφο, με στόχο την ενοποίηση των επιμέρους χωρικών ενοτήτων της  σύνθεσης.

 

 

Οι αρχικές προθέσεις περιελάμβαναν την δημιουργία ενός κτιρίου με ήπιο χαρακτήρα ενταγμένο στη γειτονιά, με χαμηλά ύψη. Μοναδική εξαίρεση  αποτελεί ο μπροστινός κτιριακός όγκος  που κρατάει ένα μεγάλο ύψος και λειτουργεί ως  όριο προς τον άξονα της οδού Τερψιθέας  πάνω στην οποία αναπτύσσεται έντονη κίνηση οχημάτων. Στο τμήμα του οικοπέδου προς την Τερψιθέας τοποθετείται η δημόσια χρήση και στην άλλη μεριά της γειτονιάς ,τοποθετούνται οι κατοικίες.

 

 

Οι κατοικίες αυτές είναι ο τόπος μέσα στον οποίο ο ασθενής, με τη βοήθεια του μηχανισμού της εκμάθησης , θα επανενταχθεί στην κοινωνία. Συνεπώς, είναι απαραίτητη  η επαφή με τη γειτονιά (πρόσβαση των κατοικιών εξωτερικά των μπλοκ), αλλά και η δημιουργία ενός κλίματος  προστασίας από τους εξωτερικούς κινδύνους (εσωτερική  κεντρική  αυλή).Οι χαράξεις στην κεντρική αυλή των κατοικιών δημιουργούν επιμέρους χώρους πρασίνου και οι ανισοσταθμίες εξασφαλίζουν ιδιωτικότητα στις επιμέρους αυλές των κατοικιών.

Είναι απαραίτητη η αυτονομία των ενοίκων  για αυτό προβλέπεται μέσα στο κάθε  δωμάτιο μπάνιο και έπιπλα που βοηθούν τον ένοικο να  νιώθει τον ιδιωτικό  χώρο όχι μόνο ως χώρο ύπνου ,αλλά ως χώρο μέσα στον οποίο μπορεί να ζει αυτόνομα . Το καθιστικό και η κουζίνα  κάθε κατοικίας λειτουργούν ως  μια ζώνη -μπαταρία δίπλα στον ημιυπαίθριο  χώρο εκτόνωσης  της. Αυτοί οι χώροι διημέρευσης δεν έχουν επαφή, κυρίως οπτική, με τα υπνοδωμάτια και το κλιμακοστάσιο  για να επιτευχθεί η αυτονομία που προαναφέρθηκε. Οι ένοικοι  εισάγονται στη διαδικασία της συγκατοίκησης με σκοπό την επανακοινωνικοποίηση, αλλά έχουν και  την ανάγκη να διαμορφώσουν το δικό τους προσωπικό χώρο, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα την προσωπικότητα τους.

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.