121.14 Συγκρότημα μικτών χρήσεων στην πόλη της Λαμίας

Σπουδαστής : Βλάχος Γιάννης
Επιβλέποντες καθηγητές : Π. Κόκκορης, Δ.  Λουκόπουλος, Γ.Παπαγιανόπουλος
Σύμβουλος καθηγητής : Γ. Αγγελής
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης,
Ημερομηνία παρουσίασης : Ιούλιος 2014

 

 

Αντικείμενο μελέτης | Αφορμές
Αντικείμενο της διπλωματικής εργασίας αποτελεί ο σχεδιασμός ενός συγκροτήματος μικτών χρήσεων, που προορίζεται να εξυπηρετήσει ειδικές χρήσεις κοινωνικού, πολιτιστικού και εμπορικού χαρακτήρα, με σκοπό να λειτουργήσει εστιακά με τις περιβάλλουσες χρήσεις και λειτουργίες και παράλληλα στόχος είναι να γίνει ο χώρος υποδοχής της καθημερινής ζωής των κατοίκων της γειτονικής και της ευρύτερης περιοχής που το περιβάλλει.

Κύρια αφορμή επιλογής του θέματος αποτελεί η ύπαρξη αστικού κενού στο κέντρο της πόλης, στο οποίο κατά το παρελθόν στεγαζόταν η δημοτική αγορά της πόλης. Ένα αστικό κενό το οποίο δημιουργήθηκε από την οριστική διακοπή λειτουργίας της δημοτικής αγοράς, την σταδιακή εγκατάλειψη και απαξίωση του κτηριακού δυναμικού, με αποκορύφωμα την κατεδάφιση και του τελευταίου κελύφους.

Με βάση την παραπάνω προβληματική γεννώνται συνακόλουθα  και άλλα ερωτήματα, τόσο γενικά όσο και ειδικά. Ερωτήματα που άλλοτε άπτονται της αρχιτεκτονικής - αλλά που συσχετίζονται έμμεσα - και άλλοτε αφορούν την ίδια την ιδιοσυστασία της αρχιτεκτονικής.

ΑΓΟΡΑ - ΑΓΕΙΡΩ = ΣΥΝΑΘΡΟΙΖΩ

«...οι άνθρωποι άρχισαν να συναντώνται σε έναν ανοιχτό  χώρο ανταλλαγής προϊόντων, που είχαν κατ' αρχήν καθορίσει γεωμετρικά μέσα στη χαώδη φύση, με ένα περιτοιχισμένο ορθογώνιο. Αυτή η οριοθετημένη επιφάνεια εξελίχθηκε σε συγκεκριμένο χώρο και μόνιμο σημείο συνάντησης για όλες τις εμπορικές συναλλαγές και συνδέθηκε με πρωταρχικές λατρευτικές συνήθειες. Έτσι προέκυψε η αρχική Αγορά». Ι. Δεσποτόπουλος

Άραγε ποια η σημασία και ο ρόλος μια δημοτικής αγοράς σήμερα;

Η δημοτική αγορά αποτελούσε ένα δημόσιο κτήριο συνοικιακής κλίμακας, χαρακτηριστικό δείγμα μια παλαιότερης εποχής της πόλης και της ιστορίας της, κάτι το οποίο την  τοπική εξουσία δεν απασχόλησε ποτέ, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές και ελληνικές πόλεις οι οποίες τις αξιοποίησαν.

Πέραν όμως της όποιας ιστορικής αξίας, η δημοτική αγορά αποτελούσε για χρόνια χώρο κοινωνικής επαφής και συνάντησης των πολιτών. Αποτελούσε το κύτταρο της ιστορικής μνήμης των κατοίκων  και τοπόσημο, καθώς ήταν σημείο αναφοράς σε μια από τις ιστορικότερες και συγκροτημένες, από άποψη αυτόνομων υπηρεσιών, περιοχές της Λαμίας.

Όμως το συγκεκριμένο ζήτημα δεν αποτελεί μεμονωμένο γεγονός. Εντάσσεται στην ευρύτερη πολιτική εμπορευματοποίησης των πάντων, που ενθαρρύνει το κυρίαρχο οικονομικοπολιτικό σύστημα και στην τοπική αυτοδιοίκηση, καθώς και μέσα από τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

Τι κάνει αυτή η πολιτική;
Εξαφανίζει ιστορικές μορφές συνοικιακού εμπορίου και κατεδαφίζει αρχιτεκτονικά μνημεία της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας, προωθώντας τα εμπορικά μονοπώλια και την απρόσωπη αισθητική ομοιομορφία στην πόλη. Συρρικνώνει το δημόσιο χώρο, εκμηδενίζει τη δυνατότητα των πολιτών για συνάντηση και ζύμωση στον ήδη πεπερασμένο χώρο της πόλης και αδιαφορεί για την ποιότητα της ζωής των κατοίκων.                                                                                                                    Με βάση τα παραπάνω επιλέχθηκε ο σχεδιασμός ενός συγκροτήματος μικτών χρήσεων που προορίζεται να εξυπηρετήσει ειδικές χρήσεις κοινωνικού, πολιτιστικού και εμπορικού χαρακτήρα, με σκοπό να λειτουργήσει εστιακά με τις περιβάλλουσες χρήσεις και λειτουργίες.

Μια σημαντική ομάδα λειτουργιών αφορά το εμπόριο, το οποίο συγκροτεί μια μικρή δημοτική αγορά τροφίμων, ενώ η άλλη ομάδα περιλαμβάνει συνδυασμό λειτουργιών, όπως δημοτικό αμφιθέατρο, υπαίθριο κινηματογράφο, εργαστήρια, αναψυκτήριο, ψηφιακή .βιβλιοθήκη, λέσχη νέων, δημοτικό περίπτερο και βιβλιοπωλείο.

 

 

Πέρα από τα προϊόντα επιδίωξη είναι το συγκρότημα να αποτελέσει και σημείο διακίνησης ιδεών-γνώσεων-εκδηλώσεων κτλ. Με άλλα λόγια το συγκρότημα ελπίζεται να γίνει ο χώρος υποδοχής της καθημερινής ζωής των κατοίκων της γειτονικής και της ευρύτερης περιοχής που το περιβάλλει.

Σε πολλά από τα  παραπάνω ερωτήματα η αρχιτεκτονική από μόνη της δεν μπορεί να προσφέρει καθολικές απαντήσεις και λύσεις, αλλά σίγουρα μέσω του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού μπορεί και είναι σε θέση να προτείνει τρόπους και λύσεις που αφορούν το δημόσιο χώρο και το δομημένο περιβάλλον, καθώς και να επαναπροσδιοριστούν τόσο κάποιες γενικότερες έννοιες που άπτονται της αρχιτεκτονικής όσο και με έννοιες που σχετίζονται με την ιδιοσυστασία της αρχιτεκτονικής.

Ανάλυση ευρύτερης περιοχής και οικοπέδου

• Υψομετρικές διαφορές στο ανάγλυφο, τόσο κατά τον άξονα βορρά-νότου όσο και στον άξονα ανατολής δύσης.
• Πυκνός αστικός ιστός
• Γειτνίαση με διαφορετικού χαρακτήρα, ύφους και κλίμακας συνοικίες.
• Δίκτυο πεζοδρόμων
• Δίκτυο πλατειών

 

 

Κεντρική Ιδέα + Δομή
Κύρια συνθετική χειρονομία αποτελεί η απόδοση στην πόλη ενός εκτεταμένου συστήματος ισόγειων υπαίθριων χώρων - πλατειών (κοινωνικοί πυρήνες) κατά μήκος της μεγάλης γραμμής του οικοπέδου, επί της κύριας οδού, στην οποία αναπτύσσεται γραμμικά το κυρίως σώμα της σύνθεσης Κατά τον άξονα αυτόν ο δρόμος διευρύνεται νοητά και εγγράφεται ως σύστημα κίνησης μέσω κεκλιμένων επιπέδων σε όλο το πλάτος.

Α) Τοποθέτηση των χώρων κηλίδων-πλατείες στα δύο άκρα της σύνθεσης και ανάδειξη τους σε βαρύνοντες πόλους, με στόχο την απόκτηση ικανού ελεύθερου υπαίθριου χώρου, που μεσολαβεί ανάμεσα στην ζωντανή περιοχή της γειτονιάς και το στόχο της σύνθεσης, ώστε να έλκει και να διοχετεύει το δημόσιο βίο προς το εσωτερικό (καρδιά) του συγκροτήματος.
Β) Διαμόρφωση στη βορεινή πλευρά ενός επιμήκους κορμού - κτήριο γραμμή - με πολυσύνθετο χαρακτήρα και λειτουργία με κύριες αποστολές να:

- Οριοθετήσει σαφώς τους μεσημβρινούς υπαίθριους χώρους και λειτουργίες.
- Να τους συμπληρώσει και να τους ενισχύσει υπό την έννοια ότι προσφέρει ένα σύστημα υπαίθριων στεγασμένων κινήσεων / προσπελάσεων προς στόχο της σύνθεσης.
- Να αποτελέσει το κύριο δίκτυο κυκλοφορίας συνδέοντας τις επιμέρους λειτουργικές ενότητες.
- Να αποτελέσει το πεδίο αναφοράς ως προς το οποίο αρθρώνονται όλα τα συνθετικά μέλη, δομημένα και αδόμητα.
- Να προσφέρει επιφάνειες για την διευθέτηση εκείνων των λειτουργιών που - αντίθετα με τους χώρους κηλίδες - επιδέχονται μια γραμμική, περιπατητική, παραθετική χωρική διάταξη.

 

Η Κίνηση
Η κίνηση σχετίστηκε και πειραματίστηκε με την αρχιτεκτονική άποψη που θεωρεί τον άνθρωπο ως απλό περιπατητή, όπου η επιθυμία να κινηθεί ελεύθερα στο χώρο προϋπάρχει. Έτσι, ο χώρος καθορίζεται από τη βούληση του περιπατητή, δεν τον καταβροχθίζει οδηγώντας τον άβουλα σε πρωτόγνωρες χωρικές εμπειρίες.

Μέσω του δικτύου κίνησης ο υπαίθριος χώρος καθίσταται διαρκώς ανοιχτός, δεκτικός, εξώστρεφος, χώρος που εντέλει ανήκει στην πόλη και την καθημερινή κίνηση, συμβολίζοντας λειτουργικά αλλά και νοητικά το ρόλο ενός τέτοιου κτηρίου.

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.