134.14 Feel(in)g the city

Φοιτήτριες: Κολοκυθάκου Θεοδώρα-Δανάη, Ραγκαβάνη Ελένη, Σταυρακάκη Μαριλένα
Επιβλέπων καθηγητής: Ουγγρίνης κωνσταντίνος-Αλκέτας
Σύμβουλος καθηγητής: Τζομπανάκης Αλέξιος
Πολυτεχνείο Κρήτης -Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία Παρουσίασης: 14 Ιουλίου 2014

Απαρχή της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η συναισθηματική ενεργοποίηση του ανθρώπου μέσα από το βίωμα του αστικού σκηνικού στο οποίο βρίσκεται. Το αστικό σκηνικό υπάρχει, ενδυναμώνεται και εμπλουτίζεται με νοηματικά χαρακτηριστικά ικανά να επηρεάσουν τη διάθεση του, τη συμμετοχικότητα του, τις ανάγκες του.

Αναζητώντας τις έννοιες εκείνες που συνδέουν τον άνθρωπο με την πόλη και την κίνηση του σε αυτή, συγκεκριμενοποιήσαμε τον όρο «περιπλανητής», διερευνώντας ταυτόχρονα παρεμφερείς όρους όπως: Περιπατητής, Περιηγητής, Πλάνης-ητας ,Περιπλανώμαι, Περιπλάνηση.
Μέσω αυτής της διερεύνησης ορίσαμε τον περιπλανητή ως τον άνθρωπο που περπατά χωρίς σκοπό, είτε γιατί δεν είχε αρχική υποχρεωτική πορεία είτε γιατί παρέκκλινε από αυτήν. Παρατηρεί το αστικό σκηνικό, άλλες φορές λιγότερο και άλλες περισσότερο. Άλλοτε παραμένει αποκομμένος από τα γεγονότα και άλλοτε συμμετέχει. Η κίνηση του επηρεάζεται από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της πόλης, όπως η αρχιτεκτονική, η ιστορία, ο διάκοσμος, το τοπίο, το φώς, ο ήχος, το κλίμα, οι άνθρωποι, οι υφές και ψυχολογικές συνιστώσες, όπως οι επιθυμίες, η διάθεση, τα συναισθήματα, οι ανάγκες που συντελούν στην μη προβλέψιμη συνέχιση της πορείας του.
Αντικείμενο περιπλάνησης είναι η παλιά πόλη Χανίων. Ένα παλίμψηστο χώρου και χρόνου, εξωστρεφές και εσωστρεφές ταυτόχρονα. Εξωστρεφές όσον αφορά τις κοινωνικές και εμπορικές ζώνες περιπάτου και αναψυχής , εσωστρεφές όσον αφορά τις γειτονιές που αρθρώνονται στον πολύπλοκο, μεσαιωνικό ιστό. Σε αυτήν την εσωστρέφεια εντοπίζουμε την κρυφή δυναμική της παλιάς πόλης Χανίων, καταλύτη της περιπλάνησης σε αυτήν.
Εντέλει, αναδεικνύουμε την κρυφή δυναμική της παλιάς πόλης Χανίων, δημιουργώντας μικρά χωρικά «επεισόδια» - σημεία, με απώτερο σκοπό την συναισθηματική ενεργοποίηση του περιπλανητή.

Περπατώντας στην παλιά πόλη βρεθήκαμε σε σημεία ήσυχα και απομονωμένα, σε πλατώματα με έντονη εξωστρέφεια και κινητικότητα, σε περάσματα με αντιθέσεις και δραματικότητα ,σε ανοιχτούς χώρους με ιστορικότητα και μνημειακότητα, καθώς και σε ήσυχες γειτονιές με ανθρώπους φιλικούς συνυφασμένους με την πόλη τους.

Γνώμονα για το σχεδιασμό κάθε σημείου παίζει ο «πρωταγωνιστής» αυτού, δηλαδή το στοιχείο εκείνο που επικρατεί στο χώρο π.χ. μία καμάρα, ένα δέντρο κ.α.
Παράλληλα, επιδιώξαμε μια πιο αντικειμενική ανάλυση της παλιάς πόλης Χανίων με στόχο τη συλλογή στοιχείων που αφορούν την κινητικότητα κατοίκων και περαστικών, τις γειτονιές, την υπάρχουσα περιπλάνηση κ.α.

Παρατηρήσαμε λοιπόν πως παρά την ξεχωριστή ατμόσφαιρα του κάθε σημείου οι έννοιες που εντοπίσαμε στο χώρο συναντώνται και σε άλλα. Συνοψίζοντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του χώρου προέκυψαν τέσσερις συναισθηματικές καταστάσεις στις οποίες μπορεί ο περιπλανητής να αφεθεί και να βιώσει διαφορετικά την πόλη. Επίσης σε κάθε κατάσταση χρησιμοποιήθηκαν διαφορετικά συνθετικά εργαλεία, υλικότητες και υφές. Σε σημεία που διακρίνονται από συγκεντρωτικότητα, εξωστρέφεια και κοινωνικότητα στοχεύουμε στη ζύμωση μεταξύ των ανθρώπων που ζουν και κινούνται στην πόλη και στη συνέχεια συμμετοχή και δράση. Τα εργαλεία είναι κυρίως οριζόντιες επιφάνειες δράσης, χαράξεις που προσκαλούν, καθίσματα που ευνοούν την επικοινωνία. Τα υλικά είναι οικεία και μαλακά όπως το ξύλο, το πανί και η άμμος. Σημεία στα οποία είναι έντονη η έννοια της μνημειακότητας και της ιστορικότητας στοχεύουν στην συναισθηματική φόρτιση και περισυλλογή του ατόμου. Τα εργαλεία είναι επιφάνειες κάθετες, κάδρα, μοναχικά καθίσματα, μεταβάσεις καθ' ύψος και έχουν σκοπό να ορίσουν συγκεκριμένη οπτική πληροφορία για τον περιπλανητή. Tα υλικά είναι σκληρά, ψυχρά, ανακλαστικά ή μη, όπως ο οξειδωμένος χαλκός, το μπετόν, καθρέπτες. Αυτά που χαρακτηρίζονται από φυσικότητα, απλότητα και ησυχία σχεδιάζονται με στόχο την χαλάρωση και ευεξία του περιπλανητή. Τα εργαλεία είναι κυρίως καθίσματα σε κλίση που ευνοούν την άνετη στάση του σώματος, φύτευση που παρέχει σκιά, κάδρα στη θέα. Τα υλικά - φιλικά στο χρήστη - είναι το ξύλο, το χώμα, το πανί, το νερό. Τέλος υπάρχουν σημεία που χαρακτηρίζονται από μεταβάσεις, εναλλαγές και ασάφεια, όπου οι επεμβάσεις προκαλούν την περιέργεια και στη πορεία την έκπληξη στο χρήστη. Τα εργαλεία ποικίλουν και είναι απότομες σκάλες, ψηλοί τοίχοι που εμποδίζουν τη θέα, πετάσματα που εναλλάσσουν το φως με τη σκιά, κρεμαστά περάσματα. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται δεν είναι αυστηρά ορισμένα. Χρησιμοποιείται το ανεπίχριστο μπετόν, ο οξειδωμένος χαλκός διάτρητος η μη, συρματόσκοινα.

Επιλέξαμε να απεικονίσουμε τα σημεία που σχεδιάζουμε άλλοτε με σχέδια και άλλοτε με σκίτσα. Κάθε σημείο έχει τη δική του μοναδική ταυτότητα αποτελούμενη από τη φωτογραφία του σημείου, τον πρωταγωνιστή, την υπάρχουσα κάτοψη, τα εργαλεία σχεδιασμού, την ένταση της εκάστοτε συναισθηματικής κατάστασης, τις υφές και τα υλικά που το χαρακτηρίζουν - προϋπάρχοντα και νέα - την τοποθεσία, καθώς και την ονομασία του. 
Επιπλέον, βασικό στοιχείο της ανάλυσης κάθε σημείου είναι ο τρόπος που αυτό προσεγγίζεται από τα κοινωνικά μέρη της πόλης. Ένα σημείο χαρακτηρίζεται από το βαθμό που μπορεί να αποκαλυφθεί από τον περιπλανητή. Άλλοτε ένα σημείο είναι φανερό, άλλοτε εντελώς κρυφό - πλεγμένο στον πολύπλοκο αστικό ιστό - ενώ σε κάποιες περιπτώσεις επιδιώκεται ο σχεδιασμός χωρικών «υπαινιγμών», η αντίληψη των οποίων εναποτίθεται στον περιπλανητή.
Τα σημεία έχουν περιγραφεί ανά γειτονιά στην οποία βρίσκονται και ανάλογα με τη σχέση της μεταξύ τους εγγύτητας. Επιλέξαμε να επιλύσουμε με λεπτομέρεια τέσσερα σημεία που το καθένα χαρακτηρίζεται από μια διαφορετική κατάσταση ώστε να φανούν οι διαφορετικοί χειρισμοί ανάλογα με το συναίσθημα που θέλουμε να μεταδώσουμε στον περιπλανητή. Τα σημεία αυτά βρίσκονται σε κοντινές αποστάσεις μεταξύ τους , με αποτέλεσμα να υπάρχει μια αλληλουχία στην κίνηση του περιπλανητή, αφού αφήνοντας πίσω του το ένα σημείο του δίνεται το οπτικό ή ακουστικό ερέθισμα για το επόμενο. Έτσι η πορεία του στο χώρο εναποτίθεται αποκλειστικά στον ίδιο και στην παρατηρητικότητα του δίνοντάς του τη δυνατότητα να ‘διαβάζει' την πόλη κάθε φορά με τρόπο διαφορετικό και βιωματικό.

Σπλάντζια

Νταλιάνη

Καστέλλι

Τοπανάς

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.