149.14 Πολυχώρος τέχνης στην Πλατεία Τελωνείου στα Παλαιά Βόλου

Φοιτήτρια: Βαϊράμη Αικατερίνη
Υπεύθυνη καθηγήτρια : Γαβρήλου Έβελυν
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Ημερομηνία παρουσίασης : Μάρτιος 2014

Η αναζήτηση του θέματος της διπλωματικής εργασίας ξεκίνησε από το γεγονός ότι «η τέχνη βρίσκεται παντού, δεν πρέπει να υπάρχουν περιορισμοί», όπως η έλλειψη υποδομών. Μέσα από μία έρευνα σχετικά με την υπάρχουσα κατάσταση στο Βόλο, γίνεται αρχικά κωδικοποίηση ενός συστήματος κατασκευών με διάφορους τρόπους και έπειτα δημιουργείται ένας πολυχώρος, ο οποίος συγκεντρώνει μία σειρά καλλιτεχνικών λειτουργιών.

ΑΡΧΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ/ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Αρχικός στόχος ήταν η συλλογή πληροφοριών για την πόλη του Βόλου σε σχέση με την ποσότητα, την ποιότητα και τις δυνατότητες χώρων, όπως εργαστήρια τεχνών, θέατρα, κινηματογράφοι κτλ. Με βάση τα παραπάνω δημιουργήθηκαν δύο τοπογραφικοί χάρτες. Ο πρώτος απεικονίζει τη θέση όλων των δημόσιων φορέων που υπάρχουν στο Βόλο, δημιουργώντας ένα δίκτυο από κτίρια που βρίσκονται διάσπαρτα μέσα στην πόλη. Ο δεύτερος χάρτης κατηγοριοποιεί τους ίδιους φορείς ανάλογα με το αν λειτουργούν κανονικά, αν υπολειτουργούν σε σχέση με τις δυνατότητές τους, αν δε λειτουργούν πλέον ή αν έχουν κατεδαφιστεί. Το κυριότερο συμπέρασμα είναι ότι υπάρχει δυσκολία διάθεσης μεγάλων χώρων μέσα στον πυκνό αστικό ιστό, καθώς και διακοπή λειτουργίας λόγω έλλειψης χρηματοδότησης, πόρων, προσωπικού ή και ενδιαφέροντος. Στη φάση αυτή λοιπόν προτείνονται τρόποι σύνδεσης υπαρχόντων κτιρίων με καινούρια στοιχεία, όπως η προσθήκη όγκων, η αφαίρεση και αντικατάσταση τμημάτων και η χρήση συνδετικών στοιχείων (διάδρομοι, ράμπες κτλ.) σε συγκεκριμένες περιοχές.

Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ
Η περιοχή που επιλέχθηκε περιλαμβάνει το τελωνείο του Βόλου, τρεις πέτρινες αποθήκες, έναν εκθεσιακό χώρο και έναν στεγασμένο χώρο που παρεμβάλλεται ανάμεσα στα προηγούμενα. Η πρόσβαση στην περιοχή γίνεται από τη λεωφόρο Λαμπράκη, από την περιοχή των Παλαιών του Βόλου, από το λιμάνι, από το κέντρο και από το παραλιακό μέτωπο. Η ύπαρξη του πεζοδρόμου και του ποδηλατοδρόμου στην περιοχή, καθώς και η επικοινωνία με την αγορά την καθιστά περιοχή ανθρώπινης κυκλοφορίας. Η περιοχή απέχει ελάχιστα από τις εισόδους/εξόδους της πόλης και γίνεται άμεσα αντιληπτή από όποιον έρχεται ή φεύγει.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΡΗΣΕΩΝ
Ξεκινώντας την περιήγηση μπορεί να διακρίνει κανείς δύο όγκους διαφορετικής μορφής, οι οποίοι ενώνονται με έναν διάδρομο επικοινωνίας αρκετά πλατύ.

Η πλατεία
Η αφαίρεση ενός τμήματος στο ισόγειο δημιουργεί μία πλατεία. Με ένα σύστημα κολωνών, δημιουργείται ένας υπόστεγος χώρος, όπου γίνεται ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων, δίχως να παρεμβάλλεται κάποιος όγκος. Η ανάπλασή του περιορίζεται σε τριγωνισμούς-κλίσεις του εδάφους, καθώς και σε κάποια σκαλοπάτια τα οποία σβήνουν σταδιακά με την κλίση.

Το ισόγειο
Στο ισόγειο μπορεί κανείς να διακρίνει έναν «σταυρό», ο οποίος είναι αποτέλεσμα της γραμμής του διαδρόμου και της κυκλοφορίας. Το αριστερό άκρο του σταυρού καταλήγει στο χώρο εστίασης για το κοινό (καφετέρια). Στον ίδιο χώρο υπάρχει το γραφείο ενημέρωσης του κοινού, καθώς και το εκδοτήριο εισιτηρίων. Στο δεξί άκρο του σταυρού βρίσκεται το αμφιθέατρο, το οποίο χρησιμοποιείται ως αίθουσα προβολών, αίθουσα σεμιναρίων, αλλά και ως εργαστήριο δραματουργίας-θεάτρου για σπουδαστές υποκριτικής.

Τα εργαστήρια τεχνών
Στο τέλος του διαδρόμου υπάρχει η έξοδος προς τις παλιές αποθήκες. Στις παλιές αποθήκες στεγάζονται: ένα εργαστήριο ζωγραφικής, ένα εργαστήριο χαρακτικής και παράλληλα λιθογραφίας και επεξεργασίας ψηφιδωτού και ένα εργαστήριο χορού. Απέναντι ακριβώς βρίσκεται ο εκθεσιακός χώρος, ο οποίος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διάφορα είδη εκθέσεων.

Ο διάδρομος επικοινωνίας
H επικοινωνία του ισογείου με τον όροφο επιτυγχάνεται με ένα βασικό κλιμακοστάσιο (και ανελκυστήρας) και με ένα δευτερεύον. Ο διάδρομος επικοινωνίας ενώνει τον καινούριο όγκο με τις παλιές πέτρινες αποθήκες, δημιουργώντας μία «κορδέλα», πλάτους τεσσάρων μέτρων και μήκους όσο το μήκος του κτιρίου. Ο φωτισμός προέρχεται από τα ανοίγματα στα άκρα του, καθώς και από το υαλοστάσιο που υπάρχει στο ταβάνι. Ο διάδρομος δημιουργεί τον υπόστεγο χώρο ανάμεσα στις αποθήκες και στο νέο κτίριο.

Η κεντρική σκηνή
Πρόκειται για μία κατασκευή, η οποία δημιουργεί την πλατεία στο ισόγειο. Χρησιμοποιείται ως σκηνικός χώρος για διάφορα δρώμενα. Το εσωτερικό του αποτελείται από 4 ράμπες περιμετρικά του χώρου, οι οποίες μεταφέρουν κάποιον στο ψηλότερο επίπεδο. Μπροστά από τις ράμπες υπάρχουν πρόβολοι, στους οποίους μπορεί να μεταφερθεί κάποιος μέσω σκαλοπατιών. Οι πρόβολοι χρησιμοποιούνται αντί των καθισμάτων και ο θεατής μπορεί να σταθεί ή να καθίσει πάνω σε αυτούς. Στο τελευταίο επίπεδο υπάρχει μία καφετέρια/μπαρ, που επιτρέπει σε όποιον βρίσκεται εκεί να ξεκουράζεται, απολαμβάνοντας κάποιο θέαμα. Πάνω από αυτό το επίπεδο τοποθετούνται γυάλινα τμήματα, τα οποία δημιουργούν κενό πάνω από το σκηνικό χώρο, που μπορεί να καλυφθεί σε περίπτωση δυσμενών καιρικών συνθηκών.

Η αίθουσα προβολών/παρατηρητηρίου/περιπάτου
Στο αριστερό άκρο του διαδρόμου βρίσκεται η είσοδος στο παρατηρητήριο, που στηρίζεται πάνω στις στέγες του εκθεσιακού και του στεγασμένου χώρου με μία σειρά από κολώνες, οι οποίες «κυκλώνουν» τους δύο χώρους. Η κατασκευή στηρίζεται σε πλευρικά δοκάρια, τα οποία δεν ακουμπάνε στις στέγες, αλλά παραλαμβάνουν τα φορτία στα πλάγια. Πάνω από τις στέγες υπάρχουν μεταλλικά διαζώματα σε διάφορα επίπεδα. Τα διαζώματα δεν είναι συνεχόμενα, αλλά διακόπτονται σε διάφορα σημεία. Η κατασκευή είναι ανοιχτή από τις 3 πλευρές της, δημιουργώντας ένα είδος πέργκολας, στην οροφή της οποίας στηρίζονται γυάλινα διαμήκη στοιχεία, παρεμβαλλόμενα από έναν μεταλλικό σκελετό. Έτσι, μπορεί κάποιος να περπατήσει πάνω σε αυτά τα επίπεδα, να καθίσει και να αγναντέψει τη θέα προς το λιμάνι ή ακόμη και να είναι θεατής σε κάποιο είδος θεάματος.

Η αίθουσα μουσικής-μουσικολογίας
Το δεξί άκρο του διαδρόμου επικοινωνίας καταλήγει στη στέγη ενός άλλου κτιρίου, πάνω από την οποία έχουν επίσης τοποθετηθεί μεταλλικά διαζώματα, αυτή τη φορά όμως ως ενιαία στοιχεία. Στην αίθουσα αυτή, η οποία έχει αντίστοιχα γυάλινα τμήματα στην οροφή, πραγματοποιούνται μαθήματα μουσικής και μουσικολογίας προς κάθε ενδιαφερόμενο.

Η αίθουσα προβολής ψηφιακού υλικού και το εργαστήριο Η/Υ
Απέναντι από το παρατηρητήριο, υπάρχει η αίθουσα προβολής ψηφιακού υλικού. Σε αυτήν την αίθουσα οι πληροφορίες εμφανίζονται σε οθόνες LED, πάνω στις οποίες μπορεί να προβληθεί ό,τι απασχολεί τον ενδιαφερόμενο. Οι οθόνες δεν προβάλλονται ταυτόχρονα, αλλά αναβοσβήνουν ανάλογα με τις συνθήκες, δημιουργώντας ένα παιχνίδι με το προβαλλόμενο φως και το σκοτάδι. Δίπλα ακριβώς υπάρχει το εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Οι κοιτώνες επισκεπτών
Ο διάδρομος που οδηγεί στην αίθουσα μουσικολογίας συνεχίζει και με μία ράμπα οδηγεί τον επισκέπτη στο ισόγειο πίσω από την αίθουσα, όπου βρίσκονται τρεις μικρές κατοικίες, οι οποίες φιλοξενούν καθηγητές και καλλιτέχνες που έχουν έρθει για μαθήματα, συνέδρια κτλ.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.