153.14 Μουσείο διπλωματικών Αρχιτεκτονικής Σχολής

Φοιτητές :  Αγόρας Δημήτρης, Παπαθωμάς Γιώργος
Επιβλέπουσα: Σοφία Τσιράκη
Σύμβουλοι:  Κ. Καραδήμας, Δ. Ν. Καρύδης
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ημερομηνία υποστήριξης: 30 Ιουλίου 2014

Το θέμα που ερευνάται είναι Μουσείο Διπλωματικών Εργασιών της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Παρατηρώντας την έλλειψη συστηματικής αποθήκευσης/συντήρησης και έκθεσης των διπλωματικών της σχολής Αρχιτεκτόνων, μας γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας ενός μουσείου όπου θα εκτίθεται το έργο των διπλωματικών( μακέτες, σχέδια κ.λ.π) στην πραγματική τους κλίμακα, Σε έναν χώρο προορισμένο για την λειτουργία αυτή.

Η Αφορμή
Στην παρούσα διπλωματική το θέμα που ερευνάται είναι Μουσείο Διπλωματικών Εργασιών της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Παρατηρώντας την έλλειψη συστηματικής αποθήκευσης/συντήρησης και έκθεσης των διπλωματικών της σχολής Αρχιτεκτόνων, πέραν της υποχρεωτικής παρουσίασης κατά τις περιόδους των εξεταστικών και την προσωρινή τους έκθεση στο ιστορικό κτίριο της πρυτανείας, μας γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας ενός μουσείου όπου θα εκτίθεται το έργο των διπλωματικών (μακέτες, σχέδια κ.λπ.) στην πραγματική τους κλίμακα. Σε έναν χώρο προορισμένο για την λειτουργία αυτή

Η Περιοχή του Ψυρρή
Εξετάζοντας κανείς την ογκομορφολογική κατάσταση που επικρατεί στου Ψυρρή, διακρίνονται ο Ιπποδάμειος ιστός, από την Πειραιώς μέχρι το ύψος των οδών Διπύλου και Ευριπίδου και ο Μεσαιωνικός, ακανόνιστος, στις υπόλοιπες οδούς. Η συντριπτική πλειοψηφία των οικοδομικών τετραγώνων της συνοικίας, αποτελείται από πλήθος στενών, ακανόνιστου σχήματος οικοπέδων, με στενή όψη, αλλά συχνά με αρκετό βάθος. Αποτέλεσμα αυτού είναι η δημιουργία συστήματος, εξαιρετικά πολύπλοκου, με στενά περάσματα, διόδους, αυλές και με συνεχείς αλλαγές εντυπώσεων στο δημόσιο και τον ιδιωτικό χώρο. Ο αρχιτεκτονικός πλούτος του Ψυρρή παρουσιάζει μια πολυσύνθετη εικόνα, αποτελούμενη από κτίσματα διαφόρων τύπων, ηλικιών και μεγεθών. Τα κτίσματα αυτά διακρίνονται στα νεοκλασικά του 19ου αιώνα μέχρι περίπου το 1920, στα εκλεκτικιστικά των δεκαετιών 1920, τις μεταπολεμικές πολυκατοικίες του 1960-70 και τα πιο σύγχρονα κτίρια γραφείων.

Πολιτιστικές Χρήσεις
Η οδός Πειραιώς στο παρελθόν αποτέλεσε την σπονδυλική στήλη της βιομηχανίας των Αθηνών του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Δρόμο εργοστασίων και βιοτεχνιών, μερικά ακόμα λειτουργούν, άλλων τα κελύφη στέκουν σαν μνημεία, ενώ πολλά τα συναντούμε πλέον μόνο σε βιβλία με την βιομηχανική ιστορία της χώρας. Η Πειραιώς την τελευταία δεκαετία μεταμορφώνεται. Πέρασε από την φάση του βιομηχανικού άξονα στην φάση της αποβιομηχάνισης. Αλλάζει χρήσεις και χαρακτήρα. Από καθαρά βιομηχανικός δρόμος μετατρέπεται σε άξονα πολιτισμού και ψυχαγωγίας, δημιουργόντας νέες προοπτικές για το μέλλον της. Το πλήθος των γειτνιαζουσών, με το οικόπεδο μας, πολιτιστικών χρήσεων σχηματίζουν έναν ισχυρό πυρήνα δραστηριοτήτων. Θέατρα, μουσεία, γκαλερί, βιβλιοθήκες, πινακοθήκες, αρχαιολογικοί χώροι κλπ. απέχουν μόνο 1,6χλμ (19 λεπτά με τα πόδια) από την Αρχιτεκτονική σχολή. Με την επιλογή του συγκεκριμένου οικοπέδου προσπαθούμε να επιτύχουμε την ανάγκη εξωστρέφειας του Μουσείου.

Ο Χώρος
Το οικοδομικό τετράγωνο στο οποίο ανήκει το οικόπεδο μας βρίσκεται στα όρια περιοχής με ιστορική σημασία για την πόλη της Αθήνας. Συνδυάζει τα χωροχρονικά αποτυπώματα ανθρώπινης δραστηριότητας 2500 ετών (αρχαία, νεοκλασικά, πολυκατοικία, κτίριο γραφείων) σε μια έκταση μόλις 6 στρεμμάτων. Συνυπάρχουν τρία διατηρητέα κτίρια, μονώροφη κατοικία επί της οδού Καλογήρου Σαμουήλ, λαϊκό κτίσμα με νεοκλασσικίζοντα στοιχεία στις όψεις, διώροφη κατοικία επί της ίδιας οδού, νεοκλασικό κτίριο του τέλους του 19ου  αιώνα με αξιόλογα αρχιτεκτονικά στοιχεία στις όψεις και επί της οδού Ψαρομηλίγκου  μεταγενέστερο βιομηχανικό κτίριο που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο ως προς το κέλυφος (όψεις και στέγη). Στον ίδιο χώρο αποκαλύφθηκαν τμήματα δύο αρχαίων οδών, η μία από τις οποίες οδηγούσε στον Ίππιο Κολωνό μέσω των Ήριων Πυλών. Κοντά στις οδούς ερευνήθηκε τμήμα παρόδιου νεκροταφείου (38 ταφές), με ταφικό περίβολο και βάθρο που χρονολογείται από τον πρώιμο 5ο έως τα μέσα του 2ου αι. π.Χ.

Η Πρόθεση
Προσεγγίζοντας συνθετικά το θέμα εντείνουμε την ανασκαφή που ήδη έχει πραγματοποιηθεί προκειμένου να αποκαλυφθεί το σύνολο των αρχαιολογικών ευρημάτων και ταυτόχρονα μεριμνούμε για την διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, που σπανίζει στο κέντρο της πόλης. Τοίχοι αντιστήριξης κρίθηκαν απαραίτητοι σε κάθε περίπτωση ώστε να συγκρατούν το έδαφος. Αποφασίζουμε να διατηρήσουμε τις περασιές του οικοδομικού τετραγώνου και να δώσουμε μία συνέχεια της πόλης και του δημοσίου χώρου σε αυτό ενώ παράλληλα δεν επιβαρύνουμε το πυρήνα του οικοπέδου.

Δημιουργούμε έτσι ένα ελαφρύ κατασκευαστικό σύστημα από μεταλλικά πατάρια και ράμπες τα οποία ίπτανται πάνω από τα αρχαία ενώ ταυτόχρονα επιτρέπουν την οπτική τους ενατένιση από οποιοδήποτε επίπεδο. Ο εκθεσιακός χώρος αποτελείται από τρεις πύργους (modulus). Οι δύο ορίζουν των χώρο των μόνιμων εκθέσεων, ενώ ο τρίτος που διασπά την όψη και εκτονώνεται σε ελεύθερα πατάρια στον χώρο, φιλοξενεί τις προσωρινές και τις δημόσιες λειτουργίες. Μία ενιαία στέγη από σκυρόδεμα ακολουθεί την πόλη καθ' ύψος ενώ οργανώνει και ενοποιεί τα πατάρια.

Στην απέναντι πλευρά συναντούμε την αίθουσα διαλέξεων, που οργανώνεται στην ίδια λογική και εισχωρεί κάτω από το υφιστάμενο κτίριο. Η ανασκαφή αυτή, κάτω από το νεοκλασικό, πέρα από πρακτικά ζητήματα εξυπηρετεί και μια ιδεολογική ανάγκη μας. Είναι το μόνο μέρος όπου συνυπάρχουν στον κάθετο άξονα τα αρχαία λείψανα, τα νεοκλασικά και το νέο κτίριο. Αποτελεί ενσυνείδητη αρχιτεκτονική πρόθεση, μια "ιστορική τομή", παράθεσης και διαπλοκής των φάσεων που έχουν υπάρξει στο οικόπεδο μας

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.