191.14 Δημοτική βιβλιοθήκη στο Χαλάνδρι

Φοιτήτρια: Εύα Ιωαννάτου
Επιβλέπων: Παπαϊωάννου Τάσης
Σύμβουλος: Μάνιος Μανώλης
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο/ Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία παρουσίασης: Νοέμβριος 2014

Μια δημοτική βιβλιοθήκη είναι ένα δημόσιο κτίριο, ο ρόλος του οποίου μέσα στην κοινωνία, έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω των συνεχών εξελίξεων στην τεχνολογία της πληροφορίας και των επικοινωνιών. Για το λόγο αυτό, η μέχρι πρότινος παραδοσιακή λειτουργία της να εξυπηρετεί το κοινό παρέχοντάς του βιβλία και άλλο έντυπο υλικό, διατηρείται ως βασικός πυρήνας, γύρω από τον οποίο αναπτύσσονται ποικίλες δραστηριότητες που προωθούν την κοινωνικοποίηση, την διάδραση και την εκπαίδευση, αξιοποιώντας τα νέα ψηφιακά μέσα.

Σε ότι αφορά στο Λεκανοπέδιο, οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, οι Δήμοι, διαθέτουν δημοτική βιβλιοθήκη. Παρόλα αυτά, τα προβλήματα ως προς τη λειτουργία τους είναι πολλά. Ασχεδίαστα κτίρια με ελλιπή φυσικό φωτισμό και βασικές ελλείψεις σε χώρους, υποδομές και προσωπικό είναι τα βασικά από αυτά. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια επιχειρείται και στην Ελλάδα μια προσπάθεια εκσυγχρονισμού των δημοτικών βιβλιοθηκών, στην κατεύθυνση του οποίου έχει συμβάλλει και ο σχεδιασμός της Νέας Εθνικής Βιβλιοθήκης.

Ανάλυση του τόπου
Μετά, από επιτόπια έρευνα στις δημοτικές βιβλιοθήκες διαφόρων δήμων, τελικά επιλέχθηκε ως περιοχή μελέτης το Χαλάνδρι. Το Χαλάνδρι, είναι ο μεγαλύτερος δήμος των Βορείων Προαστίων, με 74000 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Επιπλέον, διαθέτει ανεπτυγμένο εμπορικό και επιχειρηματικό κέντρο εύκολα προσβάσιμο από τρεις κεντρικές οδικές αρτηρίες και τρεις σταθμούς μετρό.

Στο Δήμο υπάρχει δημοτική βιβλιοθήκη που ανήκει στο Αετοπούλειο Πολιτιστικό κέντρο, ενώ παράρτημα αυτής αποτελεί η παιδική βιβλιοθήκη "Μίμης Βασιλόπουλος". Η βιβλιοθήκη του Αετοπούλειου πολιτιστικού κέντρου είναι από τις πλέον δραστήριες, οργανώνοντας πλήθος δράσεων και εκδηλώσεων, ενώ διαθέτει και ένα μεγάλο αριθμό τίτλων βιβλίων. Ωστόσο, αντιμετωπίζει και αυτή σοβαρό πρόβλημα χώρου, ενώ βρίσκεται και μακριά από το κέντρο του Δήμου.

Επιλογή οικοπέδου
Αντίθετα με την άποψη που θέλει οι βιβλιοθήκες να ανεγείρονται σε περιοχές απομονωμένες, όπου η αποφυγή του θορύβου ή η παροχή χώρου για στάθμευση είναι το κυριότερο μέλημα, το οικόπεδο που επιλέχθηκε βρίσκεται δίπλα στο εμπορικό κέντρο του δήμου, απέναντι από την κεντρική του πλατεία. Σε ένα σημείο με έντονη κινητικότητα κόσμου τόσο κατά τη διάρκεια της μέρας, όσο και της νύχτας.

Στοιχεία που επηρέασαν το σχεδιασμό

Το ιδιαίτερο στενόμακρο σχήμα του οικοπέδου, η γωνιακή του θέση και ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της γειτονιάς γύρω του, αποτελούν στοιχεία που επηρέασαν το σχεδιασμό της τελικής πρότασης.

Ένα επιπλέον στοιχείο αποτελεί και η πολύ αρχική επιλογή, στο κτίριο της πρότασης να μην χωροθετηθεί μόνο η βιβλιοθήκη, αλλά να προστεθούν και λειτουργίες Πολιτισμού και Εμπορίου. Η μίξη αυτή των χρήσεων ενισχύει την κεντρικότητα του σημείου και εντείνει την οικειοποίηση του κτιρίου, καθώς το μετατρέπει σε πόλο έλξης διαφορετικών χρηστών, όλες τις ώρες της ημέρας.­

Συνθετικά εργαλεία
Βασικά στοιχεία της σύνθεσης αποτέλεσαν εξαρχής η δημιουργία ενός υπαίθριου χώρου με τη μορφή ενός περάσματος και μιας νέας πλατείας, ο οποίος συνδέει μεταξύ τους τις διαφορετικές λειτουργίες. Το πέρασμα αυτό χωρίζει τη λύση σε δύο κτίρια που συνδέονται μεταξύ τους στο επίπεδο του ορόφου. Στο κτίριο που τοποθετείται κατά μήκος του μεγάλου μετώπου του οικοπέδου συναντώνται οι λειτουργίες του εμπορίου και του καφέ στο επίπεδο του δρόμου και το εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών με χώρο αναγνωστηρίου στον όροφο. Στο δεύτερο κτίριο, που αναπτύσσεται σε ύψος, τοποθετούνται οι κυρίως χώροι των βιβλιοθηκών, μα αναγνωστήρια και το αμφιθέατρο. Τα δύο κτίρια μπορούν να λειτουργούν και ανεξάρτητα.

Κατασκευαστικές επιλογές
Επιπρόσθετα, βασική συνθετική επιλογή αποτελεί και η χρησιμοποίηση διαφορετικού υλικού κατασκευής προκειμένου να υποδουλωθούν οι διαφορετικές χρήσεις στο κτίριο. Η χρησιμοποίηση του ξύλου ως δομικό υλικό επηρέασε to σχεδιασμό από την αρχή. Στο κτίριο της βιβλιοθήκης, η κατασκευή παραπέμπει περισσότερο σε ένα κέλυφος που κλείνει τον χώρο, ενώ η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων οργανώνεται με σαφή ξύλινα πλαίσια σε κάνναβο. Για την κατασκευή χρησιμοποιείται επικολλητή ξυλεία και μεταλλικοί σύνδεσμοι.

Βασική επιδίωξη της διπλωματικής ήταν η δημιουργία ενός δημόσιου χώρου ανοιχτού προς τους κατοίκους της πόλης, εύκολα οικειοποιήσιμου και λειτουργικού. Ενός χώρου κατάλληλου να φιλοξενήσει μια σύγχρονη δημοτική βιβλιοθήκη.­

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.