217.14 Αποκατάσταση και επανάχρηση της καπναποθήκης Παπαπέτρου στο Αγρίνιο

Φοιτητική ομάδα: Ζαφειρίου Κατερίνα, Κρεμμύδα Άννα, Μιχαήλ Αφροδίτη
Επιβλέποντες καθηγητές: Πρέπης Αλκιβιάδης (επιβλέπων), Πολυχρονόπουλος Δημήτρης, Αναστασίου Μαρία
Δ.Π.Θ, τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία παρουσίασης : 21-2-2014

Αντικείμενο μελέτης αποτελεί η καπναποθήκη Παπαπέτρου στο Αγρίνιο, και η δυνατότητα επανένταξής της στην σύγχρονη πόλη. Το κτίριο σήμερα είναι θαμμένο και ξεχασμένο για τους περισότερους κατοίκους, μια μοίρα κοινή για αρκετά διατηρητέα κτίρια σε διάφορες πόλεις.

Βασικός στόχος, η δημιουργία ενός χώρου ζωντανού και ανοιχτού προς όλους, φιλοξενώντας λειτουργίες τις οποίες η πόλη έχει ανάγκη, διανθισμένες με συμμετοχική διάθεση ως προς την οργάνωση και υλοποίησή τους.

Η επεμβάσεις ισσοροπούν σε μια λεπτή γραμμή όσον αφορά το εύρος των αλλαγών, προσπαθώντας να παντρέψουν το παλιό με το καινούργιο.

Η πόλη του Αγρινίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την παραγωγή καπνού, με αρκετές καπναποθήκες να σώζονται εως και σήμερα διασκορπισμένες εντός των ορίων της. Το κτίριο μελέτης συγκαταλέγεται σε μια μεγάλη ομάδα κτιρίων, των οποίων ο μεγάλος όγκος  και η τυπολογία  δυσχεραίνουν την μελέτη επανάχρησής τους, με αποτέλεσμα να αφήνονται εγκαταλελειμμένα. Στόχο μας λοιπόν αποτέλεσε η διάσωση του συγκεκριμένου διατηρητέου κτιρίου, με ένταξη πολλαπλών χρήσεων εκπαιδευτικού αλλά και ψυχαγωγικού χαρακτήρα οι οποίες θα λειτουργούν τις περισσότερες ώρες της ημέρας. Το κτιριολογικό πρόγραμμα σε συνδυασμό με την ένταξη της καπναποθήκης -μέσω σχεδιασμού του περιβάλλοντα χώρου- στον ιστό της πόλης, φιλοδοξεί να αποτελέσει πόλο έλξης, λειτουργώντας συνδυαστικά με τον χαρακτήρα και τις λειτουργίες της ευρύτερης περιοχής.

Αρχική μας επιδίωξη αποτέλεσε η δημιουργία χώρων "ανοιχτών",όχι μόνο στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό περιβάλλον του κτιρίου, τόσο ως προς την προσπελασιμότητά τους, κυρίως όμως όσον αφορά τις διάφορες κοινωνικές ομάδες στις οποίες απευθύνονται οι δραστηριότητες που φιλοξενούνται στους προαναφερθέντες χώρους.

Παράλληλα, σε μια προσπάθεια δημιουργίας ενός αυτόνομου (σε ορισμένους τομείς) κτιρίου, διαμορφώθηκε οριστικά το κτιριολογικό πρόγραμμα, με τις επιμέρους λειτουργίες του να συνεργάζονται -σε μικρό βαθμό-, μειώνοντας λίγο τα έξοδα συντήρησης και λειτουργίας του κτιρίου στο σύνολό του.

Η επιλογή του θέματος, όσο και ο εν μέρη εκπαιδευτικός προσανατολισμός του προγράμματος λειτουργίας, ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες της πόλης του Αγρινίου, προσπαθώντας ταυτόχρονα να προωθήσουν μια -ολοένα αυξανόμενη στην ευρύτερη κοινωνία- συμμετοχική και συνεργατική διάθεση, μέσω των διαφόρων εργαστηρίων αλλά και της πειραματικής σκηνής που φιλοξενούνται κάτω από την ίδια στέγη.

 

Το κτίριο μελέτης βρίσκεται κοντά στο κέντρο της πόλης, σε οπτική επαφή με τον παλαιό σιδηροδρομικό σταθμό του Αγρινίου. Τα κυριότερα προβλήματα αποτελούν η ύπαρξη πυκνής δενδροστοιχίας εκτεινόμενης κατά μήκος της κύριας όψης του κτιρίου, καθώς και οι ελάχιστες αποστάσεις των ομόρων κτισμάτων από αυτό, καθιστώντας το κτίριο ουσιαστικά αόρατο από τα περισσότερα σημεία εξωτερικά του οικοπέδου του. Από τα πρώτα στάδια της εργασίας αποφασίσαμε να αφαιρέσουμε τα προβληματικά κτίρια (δύο εγκαταλελειμμένες αποθήκες, και ένα δημόσιο κτίριο -τεχνική υπηρεσία- το οποίο θα μεταφερθεί σε καινούργια διεύθυνση), καθώς επίσης και να μεταφυτεύσουμε κάποια από τα δέντρα, ωστε να ελευθερωθεί οπτικά το κτίριο.

 

 

Η είσοδος στο οικόπεδο γίνεται από τους δύο δρόμους παράλληλους προς τις κύριες όψεις του κτιρίου. Καθώς η κίνηση των πεζών στην περιοχή είναι αρκετά αυξημένη και πρόθεσή μας αποτελεί η επέμβαση  να τονώσει την ευρύτερη περιοχή, δημιουργούμε δύο κινήσεις, εκ των οποίων η μία οδηγεί τον περαστικό στο κτίριο και την διαμορφωμένη πλατεία που βρίσκεται σε επαφή με αυτό, ενώ η δεύτερη αποτελεί έναν χαλαρό περίπατο στα όρια που σχηματίζουν τα όμορα κτίρια της μίας πλευράς, σε μια ελλειπτική κίνηση που φανερώνει σταδιακά στον περιπλανητή τρεις από τις πλευρές του κτιρίου, για να καταλήξει ομαλά στον δρόμο σε μικρή απόσταση από την δευτερεύουσα είσοδο, δημιουργώντας δηλαδή ένα καδράρισμα του οικοπέδου.

Η διαφοροποίηση στις δύο εισόδους επιτυγχάνεται με την αλλαγή του υλικού στο πάτωμα, όσο και με τις χαράξεις του περιβάλλοντα χώρου (κύρια είσοδος- ένωση με πλατεία, άνοιγμα χώρου/ δευτερεύουσα είσοδος- απόληξης διαδρομής περιορισμένου πλάτους)

Η τυπολογία του κτιρίου, καθώς και η ανισότροπη καταπόνησή του από εξωτερικούς παράγοντες (κυρίως καιρικά φαινόμενα σε συνδυασμό με απουσία επαρκών μονώσεων), οδηγούν στην διαίρεση της κατασκευής σε δύο τμήματα. Ο διαχωρισμός τονίζεται με την σαφή διάκριση των λειτουργιών (εκπαίδευση- αναψυχή) στις δύο πτέρυγες, κυρίως όμως με την επιλογή διαφορετικής μεθόδου αποκατάστασης στην κάθε μία από αυτές.

Από την στιγμή που η μία πτέρυγα κρίνεται στατικά ακατάλληλη και απαιτεί εκτεταμένες εργασίες αντικατάστασης στοιχείων, αποφασίζουμε να κρατήσουμε μόνο την περιμετρική φέρουσα τοιχοποιία (η οποία διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση), προσθέτοντας μια εξ ολοκλήρου νέα κατασκευή στο εσωτερικό της , σε συνεργασία με αυτήν, η οποία διαχωρίζεται και είναι εμφανής τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά του κτιρίου. Το παλιό έτσι γίνεται θύλακας του νέου, σε μία αρμονική σύζευξη, ικανοποιώντας ταυτόχρονα τις απαιτήσεις του κτιριολογικού προγράμματος.

Η δεύτερη πτέρυγα διατηρεί την τυπολογία της και περιορίζεται σε τοπικές εργασίες συντήρησης και τμηματικών αποκαταστάσεων. Η διαμόρφωση των χώρων είναι αναστρέψιμη, σε μια προσπάθεια οι λειτουργίες να εγκατασταθούν στους ήδη υπάρχοντες χώρους διατηρώντας τους αναλείωτους και αφήνοντας το τμήμα αυτό να λειτουργήσει ως ζωντανό μουσείο του εαυτού του.

 

 

Τα κλιμακοστάσια, σε επαφή με το κτίριο στην ανατολική και δυτική πλευρά του, αποτελούν τις απαραίτητες εξόδους κινδύνου του κτιρίου. Το δυτικό κλιμακοστάσιο απέκτησε μερικά πλατώματα στα ύψη των κύριων ορόφων, καθώς και μια όψη της οποίας η θέα διαμορφώνεται από περσίδες σε όλο το ύψος της, μιας και από τις πρωταρχικές μας ιδέες ήταν η ένωση του περιβάλλοντα χώρου (πλατεία στην δυτική όψη) με το κτίριο μέσω μιας συνεχιζόμενης κίνησης, γεγονός που επιτυγχάνεται μέσω της δημιουργίας στεγασμένων υπαίθριων χώρων (στάσης και κίνησης) στο κλιμακοστάσιο, με απόληξη το βατό δώμα του κτιρίου, το οποίο διαμορφώνεται ανάλογα.

 

 

 

Η καινούργια κατασκευή αποτελείται από μεταλλικό σκελετό και ξύλινη επένδυση. Η επιλογή αυτή βασίζεται στην επιθυμία μας να διαφοροποιηθεί από το υπόλοιπο κτίριο ( φέρων οργανισμός από ω.σ και πέτρινες τοιχοποιίες), τονίζοντας παράλληλα την επέμβασή μας. Οι μεταλλικοί διάδρομοι κίνησης που ξετυλίγονται στα όρια της πέτρινης τοιχοποίας, κρατώντας ταυτόχρονα μια αισθητή απόσταση τόσο από την κατασκευή όσο και από τον περιμετρικό τοίχο, δίνουν την αίσθηση πως πλέουν μέσα στον χώρο, ανάμεσα σε αυτά τα δύο ισχυρά όρια, προσφέροντας στον επισκέπτη κατά την ελλικοειδή πορεία του μια σφαιρική αντίληψη του χώρου ( θέα πέτρινης τοιχοποιίας καθ'όλο το ύψος της).

 

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία