221.14 Μουσείο περιβάλλοντος και εισαγωγής στο ορυχείο

Φοιτητέςς : Λιάκος Φλωριαν, Μπέλλος Παναγιώτης
Επιβλέπων καθηγητής : Τσιράκη Σοφία
Σύμβουλος : Καραδήμας Κωνσταντίνος
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ημερομηνία παρουσίασης : 7 Φεβρουαρίου 2014

Η διπλωματική εργασία αφορά τη δημιουργία ενός μουσείου περιβάλλοντος και ορυχείου, στη Νότια Αλβανία στη περιοχή Γαλάζιο Μάτι, από το οποίο θα μπορεί ο επισκέπτης και ο κάτοικος της περιοχής να ενημερωθεί και να ευαισθητοποιηθεί με περιβαλλοντικά θέματα της περιοχής. Ταυτόχρονα όμως, θα μπορεί κανείς να ενημερωθεί για την ανθρώπινη δραστηριότητα στο τοπίο αυτό, και ειδικότερα για τον τρόπο λειτουργίας του ορυχείου. Η περιοχή αυτή βρίσκεται πλησίον του κεντρικού οδικού άξονα που συνδέει την πόλη των Αγίων Σαράντα με τον ελλαδικό χώρο μέσω των συνόρων της Κακαβιάς.

Ποικίλες εικόνες από τα ίχνη της ανθρώπινης επέμβασης, αν και ξεθωριασμένες από το χρόνο, έχουν χαραχτεί στο υποσυνείδητο του ανθρώπου τροφοδοτώντας συνεχώς τη σκέψη και δημιουργώντας συνεχώς την επιθυμία για την αναβίωση του ξεχασμένου (από τη φύση και τον άνθρωπο) τρόπου ζωής.

Περιπλανώμενος κάποιος στη φύση, έρχεται σε επαφή με τα ίχνη του ανθρώπου όπως αυτά έχουν χαραχτεί πάνω στο τοπίο. Τα ανθρώπινα αυτά αποτυπώματα εμπεριέχουν μνήμες, οι οποίες ασκούν μια έντονη δύναμη στον περιπατητή. Ωστόσο αυτές οι αναμνήσεις, στο πέρασμα του χρόνου, έχουν ξεθωριάσει ενώ η σημερινή αδιαφορία και η καταπάτηση της φύσης τις εγκαταλείπουν στη φθορά. Είναι αναγκαία επομένως, η προστασία του φυσικού αυτού τοπίου αλλά και η ανάδειξη τόσο του φυσικού κάλλους όσο και της ξεχασμένης ανθρώπινης παρουσίας.

Προτείνεται η δημιουργία ενός μουσείου στο οποίο ο επισκέπτης θα μπορεί να ενημερωθεί και να ευαισθητοποιηθεί σε θέματα σχετικά με τη φύση και ταυτόχρονα θα του δίνεται η δυνατότητα να αναβιώσει εν μέρει τις ανθρώπινες δραστηριότητες που κάποτε λάμβαναν μέρος. Ουσιαστικά πρόκειται για έναν φορέα ο οποίος μέσω της οργάνωσης μηνιαίων περιπάτων θα φέρνει τους επισκέπτες σε άμεση επαφή με τη φύση, ενώ ταυτόχρονα θα μπορεί να εποπτεύει και να ελέγχει τη φύση με τη βοήθεια των παρατηρητηρίων σε κομβικά σημεία. Όσον αφορά την πορεία, ένα τμήμα της έχει πατήσει στο παλιό μονοπάτι που οδηγούσε στη πηγή του γαλάζιου ματιού με θολωτές στρατιωτικές κατασκευές  ,τα λεγόμενα μανιτάρια, να αναπτύσσονται κατά μήκος της κίνησης. Ο σκοπός των κατασκευών αυτών ήταν να εξασφαλίσουν τον έλεγχο της περιοχής την περίοδο του κομουνισμού. Ωστόσο σήμερα, ίσως να μην καθίσταται αναγκαία η προστασία της περιοχής από εχθρική εισβολή, αλλά είναι επιτακτική η ανάγκη της προστασίας από αλλοιώσεις του φυσικού τοπίου. Στις θέσεις των στρατιωτικών κατασκευών επομένως, θα τοποθετηθούν ειδικές αναστρέψιμες κατασκευές που θα λειτουργούν ως παρατηρητήρια της φύσης, θα εξασφαλίζουν την οπτική συνέχεια από τη ξηρά η οποία εμποδίζεται από τη πυκνή βλάστηση και παράλληλα θα λειτουργούν ως ενδιάμεσοι σταθμοί της υδάτινης πορείας.

Η διαδρομή ως κίνηση εσωκλείει ένα δυναμισμό ο οποίος έρχεται σε αντίθεση με το λειτουργικό χαρακτήρα ενός στάσιμου συμβατού μουσείου. Γι' αυτό το λόγο το μουσείο δεν αντιμετωπίζεται ως ένα συμβατό στάσιμο μουσείο αλλά εκφράζεται σαν τμήμα της πορείας (και αυτό επιτυγχάνεται με τοποθέτηση πάνω στη διαδρομή) προσδίδοντάς του μια ροϊκότητα.

Η τοποθέτηση του κτηρίου έγινε με τα ακόλουθα κριτήρια:

- το σημείο βρίσκεται εκτός περιοχής natura,
- η αλλοίωση του τοπίου γίνεται έντονα εμφανή από την ύπαρξη του ορυχείου,
- η συσσώρευση του ορυκτού άλατος έχει καταστήσει τη περιοχή παρέμβασης μη γόνιμη.

Η δομή του ορυχείου αποτέλεσε σημαντικό στοιχειό στην επεξεργασία του θέματος. Η χωρική λειτουργία σε κάτοψη και σε τομή για την εξόρυξη του άλατος μπορεί να παρομοιαστεί εννοιολογικά με την ΣΚΑΚΙΕΡΑ.

Η έντονη αλλαγή της μορφολογίας του εδάφους επηρέασε καθοριστικά την μορφή του κτηρίου η οποία εν τέλει, εναρμονίζεται με το τοπίο καθιστώντας το αναπόσπαστο τμήμα του.

Τα δύο ακριανά τοιχία αρθρώνονται στις υψομετρικές γραμμές του τοπίου, ενώ το μεσαίο τμήμα αποτελεί συνδετήριο στοιχείο αυτών των δύο. Το τοιχίο ίπταται αφήνοντας το βλέμμα, το έδαφος, το νερό και τον αέρα να διέρχονται κάτω από αυτό, παραπέμποντας έτσι, στο φράγμα. Το σύστημα στήριξης του αιωρούμενου τοιχίου αποτελείται από κατακόρυφα τοιχία και μαζί με τα μεταλλικά "κουτιά" παραπέμπουν στις μπούκες και τα βαγόνια του ορυχείου.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.