223.14 Αστικό καλλιεργητικό πάρκο στον Βοτανικό

Φοιτητές: Παπασπύρος Αλέξανδρος, Σοφρώνη Δανάη, Σωτηροπούλου Αντωνία
Καθηγητές: Α. Παπαιωάννου, Στ. Σταυρίδης, Π. Βασιλάτος
ΕΜΠ
Ημερομηνία παρουσίασης : Φεβρουάριος 2014

 

 

H διπλωματική αφορά τη δημιουργία ενός πρότυπου αστικού καλλιεργητικού πάρκου στο Βοτανικό. Το σενάριο περιλαμβάνει χρήσεις θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης πάνω στην καλλιέργεια (σε εκτάσεις καλλιεργίσιμης γης) και εξειδικευμένες χρήσεις γεωπονικής και βοτανολογικής φύσεως.

Η πρόταση προσφέρει θετική κατεύθυνση για την εξέλιξη της περιοχή, σεβόμενη την ιστορική πορεία και τις γεωγραφικές της δυνατότητες, σε αντίθεση με τα επικίνδυνα σενάρια που τη μονοπωλούν.

 

 

Ο ΕΛΑΙΩΝΑΣ
Ο Ελαιώνας είναι μια κατά βάση αδόμητη, σχεδόν άγνωστη περιοχή στο κεντρο της Αττικής με φυσικές ιδιότητες που ευνοούσαν την ανάπτυξη καλλιεργειών και με ιδιαίτερη ιστορική εξέλιξη. Στην αρχαία Αθήνα , έχουμε τον ιερό Ελαιώνα που μετατρέπεται σε λαχανόκηπο τον 18^ο αι. Τον 20^ο αι. μετατρέπεται σε βιοτεχνική και αργότερα σε βιομηχανική ζώνη χωρίς πρόβλεψη των κατάλληλων υποδομών. Από τη δεκαετία του '90 εκδηλώνεται η αποβιομηχάνιση της περιοχής αφήνοντας πίσω πολλά έρημα κτίρια. Μέχρι το 1991 δεν είχε ακόμα ενταχθεί στο σχέδιο πόλης, αποτελόντας μια «τρύπα» στον πολεοδομικό ιστό . Σήμερα παρά τα ποικίλα διατάγματα για αναβάθμιση της περιοχής, παραμένει σε στάσιμη κατάσταση.

 

 

ΤΟ  ΟΙΚΟΠΕΔΟ
Το οικόπεδό μας βρίσκεται σε ένα σημείο τομής αντιφατικών χρήσεων . Από την μία έχουμε κατοικία καθώς και την νησίδα του Γεωπονικού με χρήσεις πράσινου, εκπαίδευσης, επιστήμης και απ' την άλλη ένα φόρτο ανεπιθύμητων χρήσεων (μεταφορικές, βιομηχανία, εγκατάληψη) . Στην ετερότητα των όριων του οικοπέδου αντικατοπτρίζονται τα προβλήματα της περιοχής.

Ως αποτέλεσμα έχουμε εσωστρέφεια του Γεωπονικού σε σχέση με την περιοχή, καθώς και απομόνωση και υποβάθμιση της περιοχής με επικίνδυνα ολικά σενάρια όπως την ανέγερση του γηπέδου του ΠΑΟ, εμπορικών κέντρων και κτηρίων γραφείων, χρήσεις υπερτοπικές που δεν δημιουργούν καμία προοπτική για δημιουργία βιώσιμης περιοχής κατοικίας.

Η πρότασή μας εναντιώνεται σε αυτή την κατάσταση και προσδίδει μια νέα κεντρικότητα στην Αττική ενισχύοντας το δίκτυο πρασίνου. Το πάρκο μας μαζί με το Γεωπονικό μπορεί να αποτελέσει μια γέφυρα για εκτόνωση και εξάπλωση υγειών χρήσεων από το κέντρο της Αθήνας στον ανεκμετάλλευτο Ελαιώνα

 

 

ΤΟ ΠΑΡΚΟ
Αφετηρία του σχεδιασμού είναι το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο και η σύνδεσή του με την πόλη και την γειτονιά. Εκμεταλλευόμαστε τη δυναμική του οικοπέδου, το σχήμα και τη θέση του, ώστε να λειτουργεί σαν «συνδετήρας» ενισχύοντας τις δραστηριότητες του Γεωπονικού, δίνοντας παράλληλα θετικό σενάριο για την περιοχή. Για να επιτευχθεί αυτή η ένωση - ώσμωση , το πάρκο πρέπει να «κινείται» και η μορφή του να χαρακτηρίζεται από οργανικότητα και ρευστότητα.

Βασική αρχή του σχεδιασμού είναι ένας κύριος άξονας κίνησης που ακολουθεί τη διαγώνιο του οικοπέδου η οποία ενώνει την πόλη- γειτονιά με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο ( τοπική και υπερτοπική σύνδεση). Εκατέρωθεν της βασικής διαδρομής διακρίνονται 4 κομμάτια καλλιέργειας τα οποία αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό του οικοπέδου όπου πραγματοποιείται η πρακτική εκπαίδευση.

Χρησιμοποιώντας ελλειψοειδή σχήματα, που προέκυψαν από χαράξεις που ενώνουν τις εισόδους του πάρκου και χαράξεις-συνέχειες του πολεοδομικού ιστού, σχηματίστηκαν τα τέσσερα κομμάτια καλλιεργήσιμης γης και στην συνέχεια, από μικρότερα ελλειψοειδή που τέμνουν τις καλλιέργειες σχηματίστηκαν τα όρια του πάρκου. Σε αυτά τα σημεία τομής συναντάμε ενδημικά βότανα, υδρόβια και ξηράς. Τα στοιχεία δουλεύονται με τον ίδιο οργανικό τρόπο σε κάτοψη και σε τομή. Η χωροθετηση της δενδροφύτευσης ενισχύει τα φυσικά όρια και την συνέχεια ενώ αποτελεί κάθετο και οριζόντιο φράγμα ρύπανσης.

Προτείνεται επίσης, πεζοδρόμηση και φύτευση της οδού Σιδηροκάστρου και της οδού Αμφιπόλεως ως συνέχεια του τοπίου για την ομαλή μετάβαση από τη γειτονιά στο πάρκο. Οι δρόμοι αυτοί δεν έχουν συχνή χρήση.

Για να δημιουργήσουμε υπαίθριους και ημιυπαίθριους χώρους ,επιλέγουμε μια λογική στεγάστρων, που άλλοτε εφάπτονται, άλλοτε συμπίπτουν με τις χαράξεις, ακολουθώντας την κίνηση του πάρκου.

 

 

Στην συμβολή των οδών Αμφιπόλεως και Αγ. Πολυκάρπου, όπου υπάρχει και ένα μικρό κέντρο γειτονιάς, βρίσκεται η κύρια είσοδος. Μια απ' τις βασικές χρήσεις είναι μια υπαίθρια αγορά, η οποία οργανώνεται ελεύθερα πάνω στον κεντρικό άξονα του πάρκου. Η αγορά συνδυάζεται με τις οικογιορτές και συμβάλλει στον τοπικό αλλά και υπερτοπικό χαρακτήρα του πάρκου.

Το κτιριακό κομμάτι ρέει και ενισχύει πάντα τον βασικό άξονα κίνησης. Υπάρχει μια διαβάθμιση δημοσιότητας από την είσοδο μέχρι την κατάληξη-ένωση με το Γεωπονικό, από τις δημόσιες στις πιο εξιδεικευμένες χρήσεις. Τα κτήρια οργανώνονται κάτω από τα στέγαστρα, έτσι ώστε οι χρήσεις τους να εκτονώνονται σε ημιυπαίθριους χώρους.

Σύμφωνα με το χαρακτήρα διαχωρίζουμε τα κτήρια σε δυο τύπους με διαφορετικό αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο. Οι δημόσιες χρήσεις στεγάζονται σε ελαφριές διαμπερείς ξύλινες κατασκευές με οπτική επαφή από και προς το τοπίο, ενώ οι εισόδοι τους βρίσκονται πάνω στην βασική κίνηση. Οι εξιδεικευμένες χρήσεις λόγω της ιδιαιτερότητας και της αυστηρότητας των προδιαγραφών τους, αντιστοιχούν σε αυστηρότητα γραμμών και υλικών. Βυθίζονται και καλύπτονται σε ποσοστό τους από το χώμα των λοφων συμβολίζοντας έτσι σταθερότητα και τη σημασία της διαφύλαξης των σπόρων και των φυτών. Είναι κτήρια από οπλισμένο σκυρόδεμα με μικρά ανοίγματα και συγκεκριμένες συνθήκες θερμοκρασίας και εξαερισμού.

Πάνω στην κύρια διαδρομή τα κτήρια τοποθετούνται ως εξής: Το πρώτο κτήριο που συναντάμε είναι ένα μικρό παντοπωλείο που απευθύνεται άμεσακαι στην γειτονιά και info point για τις δραστηριότητες του πάρκου. Στην συνέχεια συναντάμε ένα εστιατόριο με θέα στην λίμνη, ενώ απέναντί του βρίσκεται η βιβλιοθήκη και το ερμπάριο (Herbarium), τα οποία διατάσσονται γύρω από μια κεντρική πλατεία , που αποτελεί και τον πυρήνα του παρκου. Το τελευταίο κτήριο-συνδετήρας με το Γεωπονικό είναι η τράπεζα σπόρων, που αποτελεί την κατάληξη της διαδρομής. Στα τέσσερα καλλιεργητικά κομμάτια αντιστοιχεί από ένα εργαστήριο. Η κεντρικότητά τους και η απλή τους μορφή συμβολίζει την σταθερότητα της ανθρώπινης δραστηριότητας σε σχέση με τη γη.

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.