229.14 Λεξιλόγιο ταξιδιού. Τοπιακές επεμβάσεις

Φοιτήτριες : Λύτρα Δανάη, Φιλίνη Παναγιώτα
Επιβλέπων καθηγητής: Μπαμπασίκας Πέτρος
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πατρών
Ημερομηνία παρουσίασης : Φεβρουάριος 2014

Όλα ξεκινούν από την παρατήρηση μέσα από το ταξίδι. Ταξίδι μπορεί να θεωρηθεί η μετακίνηση οποιασδήποτε διάρκειας και απόστασης. Ο τρόπος που κοιτάς και ξεφεύγεις από τη συνηθισμένη ματιά το προσδιορίζει ως αναγνωριστικό και όχι ως ταξίδι αναψυχής.

Μέσα στην πόλη, οι κινήσεις αλλάζουν λόγω των υπόλοιπων κινήσεων, των υπόλοιπων αντικειμένων, αλλά και της μη κίνησης των σταθερών αντικειμένων. Με τον ίδιο τρόπο λειτουργεί και ο ελεύθερος χώρος, ο οποίος δε χρήζει των υπολοίπων κινήσεων, αλλά μιας ενεργοποίησης.

To project αυτό ξεκινάει από τη διαδικασία της εξιστόρησης προσωπικών παρατηρήσεων, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού - μιας οδικής διαδρομής στα νότια παράλια της Ευρώπης, κατά την κίνηση στο οδικό και αστικό τοπίο της Μεσογείου. Η οργάνωση της δομής του κειμένου στηρίχτηκε στην καταγραφή και περιγραφή της δομής της κίνησης, αλλά και στον τρόπο αντίληψης του χώρου, ώστε σε ύστερο χρόνο να εξελιχθεί και να θέσει τις βάσεις για μια προσέγγιση του χώρου μέσα από ένα περιπατητικό ταξίδι.

Εισερχόμενοι στο Ελληνικό τοπίο, επιλέγουμε μια συγκεκριμένη περιοχή στον κόλπο της Σαλαμίνας και των Μεγάρων, ανάλογη σε χαρακτηριστικά τοπογραφίας και αναγλύφου με αυτά της Μεσογείου. Στο τοπίο αυτό, οι βυθίσεις και οι εξάρσεις του ανάγλυφου της φυσικής επιφάνειας καθώς και η ύπαρξη της θάλασσας, ως εμπόδιο αλλά και ως συνέχεια της κίνησης, δημιουργούν οριοθετημένους χώρους ή κατευθύνσεις, που γίνονται το έναυσμα για τη μετάλλαξη του ανάγλυφου, έτσι ώστε να συντεθεί μια σειρά τοπιακών επεμβάσεων σε ένα αδρανές παραθαλάσσιο τοπίο, αλλά και σε μια αφήγηση που αφορμάται από την εγγεγραμμένη στο χώρο, ιστορία του τόπου.

Οι τοπιακές αυτές κατασκευές  ως σύνθεση στιγμών, δημιουργούν μια νέα παραθαλάσσια διαδρομή, χωρίς  κάποια απόλυτα σχεδιασμένη - προκαθορισμένη πορεία σύνδεσης τους, με στόχο τη δημιουργία του ίχνους της διαδρομής, μέσα από το δρόμο που επιλέγει να χαράξει ο κάθε περιπατητής. Παράλληλα σου προσφέρουν έναν λόγο στάσης που αφορμάται από το τοπίο (τη συνέχεια και ασυνέχεια της θέας), το σημείο (όριο στεριάς- θάλασσας) και τη «στιγμή» (χρόνος), ενώ ταυτόχρονα διασχίζουν το χώρο είτε κατευθύνοντας σε, σε ένα συγκεκριμένο σημείο, είτε περνώντας-εκκινώντας σε από ένα τέτοιο (προκαθορισμένος ή μη δρόμος). Δεν υπάρχει αρχή και τέλος στην διαδρομή, τα σημεία εκκίνησης εξαρτώνται από το εκάστοτε υποκείμενο.

 

 

Χρησιμοποιούμε μια επαναλαμβανόμενη μονάδα, που αποτελεί τη μονάδα μέτρησης  των κινήσεων, των μεγεθών - αποστάσεων, της κλίσης του εδάφους , της θέσης του σημείου επέμβασης, της σχέσης με το νερό, του ύψους και του βάθους.

Χωρίζουμε τις κατασκευές αυτές με βάση τη θέση τους στον χώρο και την κίνηση που προκαλούν στο τοπίο.

Κόμβοι: κατασκευές που τοποθετούνται ψηλά και χρησιμοποιούνται ως σημεία απόφασης της συνέχειας της διαδρομής, αλλά και γενικότερης θέας.
Δίαυλοι:  κατασκευές που ως κύριο χαρακτηριστικό τους έχουν τη μεταφορά από ένα σημείο σε ένα άλλο και τοποθετούνται σε ακραία σημεία
Ελκυστές: Κατασκευές που τοποθετούνται χαμηλά στην ακτή και ως κύριο χαρακτηριστικό τους έχουν την κατάληξή  τους στην θάλασσα και την αναγνώριση της απόστασης από το απέναντι σημείο θέασης

Στήνουμε ένα σενάριο ταξιδιού μέσα από διαδρομές αλλά και χώρους στάσης ώστε όλοι αυτοί οι τόποι να μπορούν να γίνουν αντιληπτοί σαν μια ενότητα. Η εξιστόρηση του ταξιδιού στα παράλια της Μεσογείου εξελίχθηκε σε μια σφαιρική προσέγγιση χρησιμοποιώντας ένα λεξιλόγιο που προέκυψε από την ανάλυση των παρατηρήσεων.

Δημιουργούμε τα «χάρτινα δωμάτια» που το κάθε ένα έχει μια συγκεκριμένη ονομασία και αποτελούν τις χωρικές αναλύσεις αυτού του λεξιλογίου. Δωμάτιο οικείου, ορίου, δρόμου, έτερου τόπου, συνέχειας, τύχης, αποτύπωσης, μνήμης, χρόνου, στάσης - κίνησης, ταυτότητας και πραγματικού.

 

Δωμάτιο ορίου

Περνάς από μέρος σε μέρος και παρατηρείς ένα βουβό τοπίο. Μόνο οι κινήσεις μαρτυρούν τους ήχους αυτού του κόσμου.

Διάδρομος: Διάδρομοι κίνησης, ανάμεσα σε δύο τοίχους. Η κίνηση ανάμεσα σε αυτούς τους δύο τοίχους έχει ως στόχο την απομόνωση στιγμών στο τοπίο.

 

Δωμάτιο τύχης

Οι διαπλεκόμενοι δρόμοι των βημάτων δίνουν στους χώρους το σχήμα τους. Υφαίνουν τόπους.

Βράχια: Πλατφόρμες που στέκονται πάνω από την θάλασσα σπάνε σε πλάκες και συνεχίζουν τις πορείες πάνω στα βράχια  που πλέον συνθέτουν το νέο υπόβαθρο κίνησης ενισχύοντας την απόσταση από την θάλασσα.

 

Δωμάτιο στάση-κίνηση

Ένας συνεχώς κινούμενος ταξιδιώτης, αέναος περιπλανητής και παρατηρητής των όσων προκαλούνται γύρω σου.

Πέρασμα: Οι πλάκες έρχονται να δημιουργήσουν μια αιώρηση μεταξύ στάσης και περάσματος. Οι πορείες είναι είτε γραμμικές μέσω των πλατφορμών, είτε καμπυλόγραμμες παραπλεύρως αυτών.

 

Δωμάτιο μνήμης

Θεμέλιο της εικόνας είναι οι διαδρομές, η συνάντησή τους σε ένα μεταίχμιο, η δημιουργία ενός κοινού επίκεντρου άφιξης, ανταλλαγής και αναχώρησης.

Κόμβος: Πλατώματα, σαν ξέφωτα στην κορυφή του λόφου  προσδιορίζουν πορείες γύρω τους, οι οποίες ξεκινούν ως εδαφική χάραξη από αυτά και ύστερα διαχέονται. Στο ίχνος ενός γκρεμισμένου πύργου τοποθετείται ένας από τους δακτυλίους  ορίζοντας το κεντρικό πλάτωμα σαν πλατεία.

 

Δωμάτιο δρόμου

Σε αυτό το πείραμα, το τυχαίο παίζει λιγότερο καθοριστικό ρόλο από όσο θα νόμιζε κανείς.

Σκάλα: Μια σκάλα κατεβαίνει προς την ακτή η οποία σπάει σε πλάκες, χαμηλώνει και καδράρει το σημείο «εξόδου», τη θάλασσα, ή υψώνεται  σε σχέση με το γύρω έδαφος και εμφανίζεται το στοιχείο επόμενης κίνησης. Mια πλατφόρμα που ξεκολλάει από τις υπόλοιπες και φτάνει ως την απέναντι ακτή.

 

 

Δωμάτιο συνέχειας

Το να είσαι μέσα στο τοπίο σημαίνει εξοικείωση με την ένταση, ανάμεσα στην συνέχεια του ταξιδιού και στην ασυνέχεια της θέας.

Ακτογραμμή- Τούνελ:. Πλάκες πλωτές τοποθετημένες τυχαία, σαν τους κυματοθραύστες, δημιουργούν μια νέα ακτογραμμή. Εισέρχεσαι στη σπηλιά από όπου ξεκινάει ένα ασυνεχές τούνελ. Εναλλαγή εικόνων, φωτός και σκιάς  μέσα στους επαναλαμβανόμενους δακτυλίους ολοκληρώνουν τη διαδρομή αποκαλύπτοντας  σου το απέναντι βουνό  που γίνεται ο επόμενος  πόλος  έλξης.

 

Δωμάτιο έτερου τόπου

Είσαι μια κουκκίδα που μετακινείται και αφήνει πίσω και άλλα και άλλα. Γεμίζεις με την κίνησή σου στο χώρο, κάθε στιγμή σου.

Κουτί: Ο συνδυασμός των τοίχων με το έδαφος συνθέτουν σαν εμπόδια τις θέες κλεισμένες είτε από τα δεξιά και  τα αριστερά είτε από τα μπροστά και τα  πίσω, είτε από τα ψηλά και τα χαμηλά.  Στο κεντρικό σημείο της θάλασσας, ανάμεσα σε 4 χερσονήσους .

 

Δωμάτιο χρόνου

Γέφυρα: Μια κλιμακωτή μεταλλική κατάβαση σηματοδοτεί την πορεία στο βουνό οδηγώντας στην ακτή. Οι διατεταγμένες πλάκες γίνονται το νέο έδαφος που καταλήγει στη θάλασσα και πλέοντας φτάνεις στην απέναντι όχθη.

 

Δωμάτιο οικείου

Βρίσκεσαι σε μια διαρκή κίνηση, ο χρόνος κυλάει μαζί σου, οι εικόνες εναλλάσσονται ανάλογα με την ταχύτητά σου και αφήνεις ένα ίχνος.

Κυματιστοί περίπατοι: Εδαφικά ανεβοκατεβάσματα ευθειών πορειών που πλαισιώνουν το αρχικό κυματιστό μονοπάτι στον λόφο, δημιουργούν πορείες κίνησης οι οποίες διακόπτονται από δακτυλίους  που σε μεταφέρουν από τον έναν διάδρομο στον άλλον .

Σημασία τελικά, δεν έχει ούτε το υποκείμενο, ούτε η αφετηρία, ούτε ο προορισμός, αλλά η κατανόηση της αξίας του ταξιδιού, όσον αφορά την αντίληψη του χώρου και την εμπειρία της κίνησης σε αυτόν. Έτσι η ανάγνωση του τόπου γίνεται αντικειμενική, όταν μέσα σε αυτήν συνειδητοποιείς, ποιά είναι τα εξωτερικά ερεθίσματα που δέχεσαι και πώς αυτά εν τέλει επηρεάζουν τη διαδικασία του σχεδιασμού του. Άλλωστε η διαδικασία πρόσληψης του χώρου και της αρχιτεκτονικής είναι πολύπλοκη και για αυτό τα κριτήρια ποικίλλουν, ανάμεσα στα πρακτικά, συναισθηματικά, συμβολικά και φανταστικά. Πόσο εύθραυστη είναι τελικά η σχέση μεταξύ βίωσης και αντίληψης;

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.