ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ
Συμμετοχες 2014
Φοιτήτριες : Μιλτιάδου Φωτεινή, Μπαρτζώκα Σοφία, Ντίνα Ιωάννα
Επιβλέποντες : Γυφτόπουλος Σταύρος, Κλαμπατσέα Ειρήνη
Σύμβουλος Καθηγητής : Καραδήμας Κωνσταντίνος
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ημερομηνία παρουσίασης : 7 Απριλίου 2014
Η διπλωματική εργασία αφορά στην επαναπροσέγγιση του διασυνοριακού τοπίου των Πρεσπών και αναπτύσσεται σε τρεις βασικές ενότητες και κλίμακες σχεδιασμού.
Η πρώτη ενότητα αφορά στην ευρύτερη περιοχή της Πρέσπας και περιλαμβάνει την μελέτη και την ανάλυση του τοπίου που μοιράζονται τρία κράτη, η Ελλάδα, η Βουλγαρία και η FYROM. Αρχικά διερευνάται η έντονη αντιδιαστολή φυσικών και γεωπολιτικών ορίων και η διάσπαση της ενότητας του τοπίου, ανθρωπογενούς και φυσικού, στο εσωτερικό της λεκάνης των Πρεσπών. Το τοπίο επαναπροσδιορίζεται ως μία ενότητα και επιδιώκεται η ανάγνωση νέων τοπιακών σχέσεων μέσα από την αποσύνδεση του νοητού ορίου των συνόρων από το χωρικό τους χαρακτήρα. Στην κατεύθυνση αυτή, προτείνονται βασικές σχεδιαστικές επεμβάσεις στρατηγικού χαρακτήρα µε στόχο την βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της Πρέσπας και την ανάδειξη και προστασία των προστατευόμενων περιοχών της, μέσα από την αναδιοργάνωση του Διασυνοριακού Πάρκου Πρεσπών, Prespa Park, το οποίο ιδρύθηκε το 2000.
Στο επίπεδο των τριών χωρών, στόχος είναι η δημιουργία ενός κοινού πλαισίου ανάπτυξης που έχει το υπόβαθρό του στο κοινό τοπίο και το κοινό οικοσύστημα, στις κοινές παραδόσεις και τις κοινές ασχολίες των κατοίκων.
Το πλαίσιο αυτό θα εστιάζει:
- στην διατήρηση και προστασία της ισορροπίας του οικοσυστήματος, με όμοιες και ισοδύναμες υποδομές στις τρεις χώρες για τους επισκέπτες του Διασυνοριακού Πάρκου
- στην εξέλιξη των πρακτικών των κοινών και βασικών ασχολιών των κατοίκων και των τριών χωρών
- επίσης θα επενδύει στην ανάπτυξη εναλλακτικών - και όχι μαζικών - μορφών τουρισμού που σέβονται το οικοσύστημα
Η δεύτερη ενότητα εστιάζει στο ελλαδικό κομμάτι του τοπίου και στην ανάπτυξη ενός στρατηγικού σχεδίου δράσης που θα αποσκοπεί στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της Πρέσπας με κύρια κατεύθυνση εφαρμογής του σχεδίου την οργάνωση του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών.
Βασική αιτία της αποδυνάμωσης της περιοχής είναι η απουσία ανθρώπινου δυναμικού, λόγω της διακοπής της συνέχειας του φυσικού τοπίου από τα εθνικά σύνορα. Ο στρατηγικός σχεδιασμός στοχεύει στην ενεργοποίηση του τόπου μέσα από τις ίδιες τις δυναμικές του και μέσω της επαναφοράς της αρμονικής σχέσης ανθρώπου φύσης του παρελθόντος.
Βασικές συνιστώσες ανάπτυξης που θα διαχειρίζονται και θα συντηρούν το φυσικό και πολιτισμικό τοπίο και θα προωθούν την έννοια της βιωσιμότητας είναι :
- η βελτίωση της γεωκτηνοτροφικής παραγωγής και των πρακτικών αλιείας
- η διατήρηση και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής και πολιτισμικής κληρονομιάς
- η προστασία και ανάδειξη του οικοσυστήματος
- η ανάπτυξη ήπιων, εναλλακτικών μορφών τουρισμού που θα συνδιαλέγονται με τις τρεις παραπάνω συνιστώσες.
Οι δέκα προτεινόμενες επεμβάσεις εκτείνονται σε ολόκληρη την ελλαδική ενδοχώρα, ενεργοποιώντας την και δημιουργώντας ένα πολυθεματικό δίκτυο που οργανώνει και βελτιώνει τις δραστηριότητες και την ποιότητα ζωής των μόνιμων κατοίκων και συνθέτει το Εθνικό Πάρκο Πρεσπών ενισχύοντας την επισκεψιμότητά του.
Επιγραμματικά οι επεμβάσεις είναι οι εξής:
1. Διάνοιξη κεντρικής οδικής αρτηρίας_ Νέος Συνοριακός Σταθμός και Δημιουργία Εισόδων για το Εθνικό Πάρκο
2. Αναβίωση του παραδοσιακού οικισμού Άγιος Γερμανός
3. Στέγαση "Τριγώνου Διαχείρισης της Αγροτικής Παραγωγής" στον οικισμό του Λαιμού
4. Δημιουργία ενός πυρήνα πολιτιστικών δρώμενων και εκμάθησης παραδοσιακών τεχνικών μέσα από τη διαδικασία αναστήλωσης του οικισμού Μηλιώνα
5. Μετατροπή του παλιού Ιχθυογεννητικού Σταθμού σε χώρο στάσης για ιππείς και ποδηλάτες
6. Στέγαση Κέντρου Ενημέρωσης για τις δραστηριότητες του πάρκου στον οικισμό Μικρολίμνη και υλοποίηση του υπάρχοντος σχεδίου ανάπλασης του παραλιακού μετώπου του οικισμού
7. Οργάνωση του παλιού λατομείου ως χώρου αναρρίχησης αλλά και φιλοξενίας εκδηλώσεων
8. Κατασκευή παραλίμνιου camping στη θέση Αγκαθωτό
9. Κατασκευή εγκαταστάσεων κανό-καγιάκ και πλωτών διαδρομών προς τις βραχογραφίες στον κόλπο των Ψαράδων
10. Μετατροπή του παλιού κονσερβοποιείου σε Κέντρο Διαχείρισης Υγρών Λιβαδιών και Καλαμιώνων
Στην τρίτη ενότητα αναλύεται σε επίπεδο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού µια από τις προτεινόμενες επεμβάσεις (Νο10), που αφορά στη μετατροπή του παλιού κονσερβοποιείου "Πρέσπα Ελλάς" σε κέντρο προστασίας των υγρών λιβαδιών και των καλαμιώνων.
Τα υγρά λιβάδια είναι περιοχές στις άκρες της λίμνης που εποχιακά πλημμυρίζουν με νερό αποτελώντας τόπο αναπαραγωγής πολλών οργανισμών. Η διατήρησή τους είναι καθοριστική για την ισορροπία του υγροτόπου και έτσι προτείνεται η εγκαθίδρυση ενός πλήρως σχεδιασμένου προγράμματος για τη διαχείριση των καλαμιώνων.
Η θέση του παλαιού κονσερβοποιείου βρίσκεται σε μεγάλη εγγύτητα με τη λίμνη και του καλαμιώνες και σε κεντρικό σημείο της περιοχής, έτσι επιλέγεται ως θέση του νέου Κέντρου Διαχείρισης των Καλαμιώνων. Η νέα σύνθεση θα συνδιαλέγεται με τον καλαμιώνα και τη λίμνη στα οποία και αναφέρεται. Ο περιπατητής-επισκέπτης θα μπορεί να ακολουθεί μια πορεία εναλλαγών όσο αφορά στην ποιότητα των χώρων μεταβαίνοντας από το ανοιχτό στο κλειστό. Παραλλαγές της αίσθησης κίνησης μες στον καλαμιώνα, του φωτός που εισρέει σε αυτόν, της έντονης προοπτικής και της αγωνιώδους κατεύθυνσης.
Ο χώρος παραγωγής του παλιού εργοστασίου αποτελεί σήμα κατατεθέν για την περιοχή και γι' αυτό διατηρείται κατά τη μετατροπή του παλαιού εργοστασίου συνιστώντας ένα κοινωνικό χώρο εκμάθησης παραδοσιακών χρήσεων του καλαμιού. Διατηρείται και αναδεικνύεται ο ρυθμός του φέροντος οργανισμού (πλαίσια οπλισμένου σκυροδέματος) του γραμμικού αυτού όγκου και οι πληρώσεις και τα κενά γίνονται με τρόπο που αυτός συσχετίζεται αρμονικά με την υπόλοιπη. Ο όγκος στο σύνολό του επενδύεται από ξύλινη πέργκολα μικρής διατομής, φιλτράροντας το φως, προσεγγίζοντας την αίσθηση του εσωτερικού του καλαμιώνα.
Η παλαιότερα κακή σχέση του κτιρίου με το βουνό αποκαθίσταται, καθώς ένας νέος γραμμικός όγκος θα ακουμπήσει, ημί-βυθιζόμενος στην πλαγιά του βουνού για να στεγάσει τα επιστημονικά εργαστήρια και ένα αμφιθέατρο. Κατασκευάζεται από τοιχία οπλισμένου σκυροδέματος σε αρμονία με τον φέροντα οργανισμό του παλαιού όγκου και δημιουργείται μια εσωτερική αυλή μεταξύ αυτού και του νέου. Η έξοδος από το νέο όγκο πραγματοποιείται μέσα από μια γραμμική σχισμή στο βουνό μεταφέροντας τον περιπατητή στο εξωτερικό της πλαγιάς του βουνού, ώστε να γλιστρήσει ξανά σε μια ημιυπαίθρια σχισμή που οδηγεί στο λιβάδι, στο παρατηρητήριο της βελανιδιάς και από εκεί στο πυκνό εσωτερικό του καλαμιώνα. Ακολουθώντας μια διαδρομή σε μια ελαφριά ξύλινη κατασκευή θα αναδυθεί για να ατενίσει διακριτικά τη λίμνη και το βιότοπο.
Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.
