233.14 Τα παιδία σκηνοθετεί

Φοιτήτρια: Γεσθημανή Ρουμπάνη
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Σοφία Τσιράκη
Σύμβουλοι καθηγητές:  Κώστας Καραδήμας, Ρένα Κλαμπατσέα
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ημερομηνία υποστήριξης: 12 Νοεμβρίου 2014

Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται ένα ζήτημα που αποτελεί  τα τελευταία χρόνια επιτακτική ανάγκη του τόπου, άμεσα συνυφασμένη με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους. Το Φεστιβάλ λαμβάνει χώρα στην πρωτεύουσα του Νομού Ηλείας από το 1997 και είναι το μεγαλύτερο του είδους στην Ευρώπη και από τα μεγαλύτερα στον κόσμο. Το «όραμα» για το κέντρο που προτείνεται, αφορά ένα χώρο που θα λειτουργεί καθ' όλο το έτος και θα αποτελεί ταυτόχρονα τη βάση του Φεστιβάλ. Όλα τα στάδια της εργασίας έχουν έντονες βιωματικές επιρροές.

Ο ΤΟΠΟΣ

Ο Πύργος Ηλείας τοποθετείται στη θέση της αρχαίας πόλης Δυσπόντιο. Γεννήθηκε την περίοδο της τουρκοκρατίας παίρνοντας το όνομά του από τον πύργο που έχτισε ο μπέης της περιοχής, Γεώργιος Τσερνοτάς.

Στη σημερινή της μορφή η πόλη είναι χτισμένη πάνω σε επτά λόφους, από όπου παίρνουν τα ονόματά τους οι διάφορες περιοχές.

 

Το μέγεθος και η επιρροή του Φεστιβάλ φάνηκε από το 2006, όταν εκπρόσωποι κινηματογραφικών φορέων 23 ευρωπαϊκών χωρών συνυπέγραψαν κείμενο για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού κέντρου οπτικοακουστικής παιδείας με έδρα τον Πύργο. Πλέον έχουν γίνει οι κατάλληλες ενέργειες και αναμένεται η θεσμοθέτηση της διοργάνωσης από το Υπουργείο Πολιτισμού.

ΕΛΛΕΙΨΗ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΣΠΟΡΑ

Η διασπορά των χώρων πολιτισμού και εκείνων που διατίθενται ανάλογα με την διακριτική ευχέρεια των εκάστοτε φορέων σε συνδυασμό με την αναμενόμενη διασπορά των χώρων εκπαίδευσης, καθιστούν επικίνδυνη την μετακίνηση των μαθητών. Ο βαθμός δυσκολίας αυξάνεται και για τους επισκέπτες της πόλης που αδυνατούν να ανταποκριθούν με επιτυχία στη συνεχή εναλλαγή χώρων.

Παράλληλα, το κυριότερο πρόβλημα είναι η έλλειψη χώρων και οι μη πληρούμενες προδιαγραφές για τη διεξαγωγή εκδηλώσεων. Χαρακτηριστικότερη περίπτωση είναι η αίθουσα προβολών 200 θέσεων, ενώ οι θεατές είναι διπλάσιοι σε αριθμό.

Προχωρώντας στη δημιουργία ενός πολυχώρου για το φεστιβάλ, ξεκαθαρίζεται πως επ' ουδενί δεν επιδιώκεται ο αποκλεισμός του από την πόλη, καθώς η τελευταία αποτελεί ζωοδότη.

Όπως παρουσιάζεται παρακάτω, ξεκινάμε από μια βάση, μια αφετηρία - ένα σχολείο, ένα ξενοδοχείο που φιλοξενεί επισκέπτες, ή κάποια άλλη πόλη από όπου καταφτάνουν μαθητές. Από εκεί συλλέγονται οι συμμετέχοντες ώστε να βρεθούν στο σημείο πύκνωσης, το κέντρο μας. Στη συνέχεια, μεταξύ κέντρου και πόλης γίνεται ένα αμφίδρομο φιλτράρισμα, μια διήθηση, ώστε να γίνεται η επιθυμητή διάχυση στην πόλη, αλλά σχεδιασμένα. Το σύνολο του αποτελέσματος των εκδηλώσεων συγκεντρώνεται ξανά στο κέντρο, που λειτουργεί ως πυκνωτής.

 

 

ΚΕΝΤΡΟ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Το προτεινόμενο κέντρο θα είναι όχι μόνο η βάση του φεστιβάλ, αλλά κυρίως ένας χώρος όπου οργανώνονται σεμινάρια και εργαστήρια σχετικά με τον κινηματογράφο, προβολές και άλλες εκδηλώσεις, όπως ήδη πραγματοποιούνται καθ' όλο το έτος σε Ελλάδα και εξωτερικό. Με άλλα λόγια η τωρινή δράση του φεστιβάλ αποτελεί μια μικρογραφία της μελλοντικής δράσης του κέντρου, το οποίο θα ενισχύσει τη θέση του Πύργου στο χώρο της κινηματογραφικής παιδείας.

Το κτηριολογικό πρόγραμμα προέκυψε μέσω μελέτης των σταδίων των βασικών κινηματογραφικών εργαστηρίων αλλά και προσωπικής γνώσης της πολύχρονης λειτουργίας του Φεστιβάλ. Στόχος είναι η επίτευξη μιας ροϊκής κίνησης μεταξύ των χώρων, ώστε να υπάρχουν ελεύθερες συσχετίσεις των διαφόρων λειτουργιών.

 

 

Η τοποθεσία που επιλέχθηκε για το σχεδιασμό αποτελείται από τρία οικόπεδα ιδιοκτησίας του δήμου, το ένα εκ των οποίων αναφέρεται ως κοινόχρηστος χώρος στο σχέδιο πόλεως. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, εξασφαλίζοντας εύκολη πρόσβαση σε πεζούς και οχήματα. Η υψομετρική διαφορά των οδών είναι στα 7.5 μ. Σημαντική είναι η άτυπη διάνοιξη μιας πορείας που διασχίζει τα οικόπεδα και δημιουργήθηκε από τη διέλευση κατοίκων της περιοχής.

 

 

ΑΝΑΛΥΣΗ - ΕΡΕΥΝΑ

Μετά από την ανάλυση της περιοχής για πεζούς και οχήματα, προκύπτουν κάποια βασικά συμπεράσματα που ενισχύονται από τη βιωματική ανάγνωση της περιοχής:

1. η κύρια είσοδος θα πρέπει να υποδέχεται κινήσεις από το βορρά απ' όπου θα καταφθάνουν οι πεζοί.

2. τα οχήματα θα αναφέρονται στην οδό νότια του οικοπέδου.

 

 

Κατόπιν, αναπαριστώντας τρισδιάστατα το ανάγλυφο του οικοπέδου και παραδεχόμενοι πως η κύρια κίνηση αποτελεί «κατεβασιά», ακολουθεί μια έρευνα με τη βοήθεια του grasshopper, με σκοπό την εξαγωγή συμπερασμάτων βάσει των οποίων θα γεννηθεί το κέντρο.

 

 

Έχοντας μια σειρά από πολλαπλά πιθανά νεύρα, επιλέγουμε το κατάλληλο σε σχέση με τις αναλογίες του δομημένου περιβάλλοντος.

Σε επίπεδο διαγραμματικής κάτοψης συνδυάζονται τα προηγούμενα συμπεράσματα ώστε να προκύψουν οι σχέσεις των κινήσεων. Με την τοποθέτηση των ζητούμενων χώρων, καταλήγουμε στην τελική μορφή του κτηρίου.

Η κίνηση εσωτερικά διαχέεται μεταξύ των σημαντικότερων ενοτήτων του κέντρου, διατηρώντας μια σπειροειδή μορφή γύρω από την αίθουσα προβολών. Οι δευτερεύουσες χρήσεις τοποθετούνται στο τέλος του νεύρου συνδεόμενες με κάθετη κίνηση με το υπόλοιπο κτήριο.

Πολλαπλασιάζοντας και μετασχηματίζοντας το ίδιο νεύρο, δημιουργούμε στον υπαίθριο τρεις ζώνες: μία ενοποίησης με την αυλή της εκκλησίας, μια μεταβατική χαμηλής φύτευσης και τη ζώνη κύριας κίνησης. Η τελευταία ταυτίζεται με την παρούσα άτυπη διαδρομή των ντόπιων αλλά και με την ισχυρότερη «ροή» στην παραπάνω έρευνα.

 

 

Η ΠΡΟΤΑΣΗ

Η τελική πρόταση χαρακτηρίζεται από μια στιβαρή μορφή από γυμνό σκυρόδεμα σταδιακά αναδυόμενη από το έδαφος για να καταλήξει σε έξαρση στον νότο. Αυτό το σχήμα με τις έντονες ακμές αγκαλιάζει ένα πρίσμα με ξύλινη επένδυση που περιλαμβάνει τις αίθουσες προβολών και το θερινό κινηματογράφο. Στην είσοδο του οικοπέδου (βόρεια) δίνεται η επιλογή ανοδικής μετάβασης στο δώμα, ή καθοδικής κίνησης ώστε να διασχίσει κανείς το οικόπεδο ή να εισέλθει στο κτήριο.

Η εναλλαγή σκληρών και μαλακών ορίων στο εξωτερικό περίβλημα συνδράμει στην εξωστρέφεια προς τον υπαίθριο και ταυτόχρονα απαντά αυστηρά στην εχθρικότητα ορισμένων μη αναστρέψιμων παλαιών χειρισμών του δομημένου περιβάλλοντος.

Οι έντονες ακμές στη νότια οδό σε συνδυασμό με το αδρό σκυρόδεμα επιτρέπουν την αποτύπωση του κτηρίου στο βλέμμα των διερχόμενων, ενισχύοντας το χαρακτήρα του ως τοπόσημο.

Οι σκληρές όψεις εκφράζουν μια λογική πύκνωσης και αραίωσης ανισομεγεθών τετράγωνων ανοιγμάτων. Αντίστοιχα δημιουργήθηκαν τα πανέλα στις μαλακές όψεις, των οποίων η λειτουργία είναι διττή: την ημέρα προσφέρουν σκιασμό, ενώ τη νύχτα ομαδοποιούνται για την προβολή των εκάστοτε εκδηλώσεων.

 

 

Σε μια συνολική παρατήρηση της πρότασης, το κτήριο καταφέρνει παρά το μέγεθός του να ενταχθεί ομαλά στο δομημένο περιβάλλον. Ενισχύοντας την υπάρχουσα φύτευση με έναν μεγάλο υπαίθριο χώρο που δίνει ανάσα στις γειτονικές κατοικίες, δημιουργείται ένας πυρήνας πράσινου, έτοιμος να υποδεχθεί τους επισκέπτες του κέντρου. Ενός κέντρου που αδιαμφισβήτητα αποτελεί το κυριότερο αναπτυξιακό έργο που θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί αυτή τη στιγμή στην πόλη του Πύργου.

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.