107.15 Κέντρο αποκατάστασης αναπήρων στην πρώην χαρτοποιία Αιγίου

Φοιτητής : Παναγιώτα Σπυροπούλου
Επιβλέποντες καθηγητές: Σ. Χαραλαμπίδου - Διβάνη, Π. Βασιλάτος
Σχολή Αρχιτεκτονικής ΕΜΠ
Ημερομηνία παρουσίασης: 23-7-2015

ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ
Το Αίγιο είμαι μια μικρή παραλιακή πόλη στη βόρεια Πελοπόννησο, που απέχει 42 χλμ. Από την Πάτρα. Το Αίγιο γνώρισε μεγάλη ακμή στα τέλη του 19^ου αι. λόγω της ανάπτυξης του σταφιδεμπορίου. Τότε οικοδομήθηκαν τα πρώτα βιομηχανικά κτίρια της πόλης, που ήταν οι σταφιδαποθήκες. Επίσης ανεγέρθηκαν τα αρχοντικά των εύπορων εμπόρων, ενώ κλήθηκε και ο Τσίλερ για να σχεδιάσει μια σειρά από δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Ωστόσο η περίοδος της συστηματικής εκβιομηχάνισης της πόλης ξεκίνησε στις αρχές του 20^ου αι. Τότε ιδρύθηκαν η ΕΤΕΛ (παρήγε έλαια και σαπούνια) και η Χαρτοποιία Αιγίου στην παραλιακή ζώνη.

ΧΑΡΤΟΠΟΙΙΑ ΑΙΓΙΟΥ
Η Χαρτοποιία Αιγίου ιδρύθηκε το 1924 από όμιλο μετοχών με έδρα τον Πειραιά. Η ανέγερση των κτιρίων ολοκληρώθηκε το 1927. Ο σχεδιασμός του συγκροτήματος και η εγκατάσταση των μηχανημάτων υλοποιήθηκε από σκανδιναβούς ειδικούς. Τα κτίρια κτίσθηκαν σταδιακά κατά τη διάρκεια τριών φάσεων: 1925-1930: περίοδος ανάπτυξης, 1930-1960: περίοδος ακμής, 1960-1991: περίοδος παρακμής. Το 1991 το εργοστάσιο έκλεισε οριστικά παρά τις προσπάθειες διάσωσής του, καθώς δεν μπορούσε να αντέξει στον ανταγωνισμό από άλλες χώρες. Ακολουθεί η καταγραφή των κτιρίων.

1. Παλιό Λεβητοστάσιο 2.600τ.μ.
2. Κτίριο Ολλανδικών δεξαμενών Petersen 2.943τ.μ.
3. Κτίριο Χαρτοποιητικών μηχανών 1 και 2 1.928τ.μ.
4. Κτίριο Χαρτοποιητικής μηχανής 3 1.003τ.μ.
5. Αίθουσα κοπτικών μηχανημάτων 1.480τ.μ.
6. Αίθουσα Καλανδρών 478,4τ.μ.
7. Κτίριο Εξαγωγής και Διαλογής 2.078τ.μ.
8. Αποθήκες Χαρτόμαζας 2.451τ.μ.
9. Αποθήκη Χαρτόμαζας - Tranzito 2.529τ.μ.
10. Ξυλουργείο-Σιδηρουργείο 514τ.μ.
11. Αποδυτήρια εργατών 74,25τ.μ.
12. Παλαιό αντλιοστάσιο 95,5τ.μ.
13. Χαρτοβιομηχανία Αιγίου Α.Ε. 3.000τ.μ.
14. Κατοικίες άγαμων υπαλλήλων 233τ.μ.
15. Κήπος - Περίπτερα
16. Κατοικίες έγγαμων υπαλλήλων 693τ.μ.
17. Εστιατόριο 450τ.μ.
18. Νέο Λεβητοστάσιο 335τ.μ.
19. Προπαρασκευαστήριο - Νέο κτίριο Petersen 2.042τ.μ.
20. Κτίριο Χαρτοποιητικής μηχανής 4 5.214τ.μ.
21. Αποθήκη παλαιοχάρτου 350τ.μ.
22. Θυρωρείο
23. Ενδιάμεσοι χώροι, υπόστεγα

Σύνολο 21.745τ.μ

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΣΗΜΕΡΑ
Οι εγκαταστάσεις της Χαρτοποιίας Αιγίου ανήκουν τα τελευταία χρόνια στον Δήμο Αιγίου. Σήμερα το κτίριο 14 δεν υπάρχει, αφού πριν δέκα χρόνια κατέρρευσε. Το κτίριο 7 έχει αποκατασταθεί και φιλοξενεί το τμήμα Φυσικοθεραπείας του ΤΕΙ Πατρών. Όλα τα κτίρια έχουν φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα και πλήρωση από τούβλο ή οπτόπλινθο. Όλα τα κτίρια βρίσκονται σε πολύ καλή κατάσταση εκτός από κάποιες ξύλινες στέγες που έχουν υποστεί ζημιές. Η κατάσταση των μηχανημάτων που έχουν απομείνει  ποικίλει. Ορισμένα βρίσκονται σε καλή κατάσταση και από άλλα έχουν απομακρυνθεί κάποια κομμάτια για να πουληθούν. Τέλος η χαρτοποιητική μηχανή του κτιρίου 20 μπορεί να επαναλειτουργήσει.

ΚΤΙΡΙΑ ΠΟΥ ΑΦΑΙΡΩ
Από τα κτίσματα που αφαιρώ το μεγαλύτερο είναι το κτίριο 9, το οποίο δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο μορφολογικό ενδιαφέρον και δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Τα υπόλοιπα κτίσματα είναι δευτερεύουσες κατασκευές και στέγαστρα, που απλά συνέδεαν τα κύρια κτίρια μεταξύ τους.

ΝΕΑ ΧΡΗΣΗ
Το βιομηχανικό αυτό συγκρότημα μετατρέπεται σε κέντρο αποκατάστασης και αποθεραπείας ατόμων με κινητικά προβλήματα. Η νέα αυτή χρήση επιλέχθηκε σκόπιμα, καθώς επιτρέπει την πλήρη αξιοποίηση των εκτεταμένων εγκαταστάσεων και λειτουργεί συμπληρωματικά προς το τμήμα Φυσικοθεραπείας που ήδη υπάρχει στο ένα κτίριο.

Ακολουθεί το κτιριολογικό πρόγραμμα και τα διαγράμματα των λειτουργιών. Στην τρισδιάστατη απεικόνιση του εργοστασίου φαίνεται πώς διαμορφώνεται τελικά το συγκρότημα μετά από την αφαίρεση ορισμένων κτισμάτων, καθώς και η ρύθμιση της κυκλοφορίας των οχημάτων με τους χώρους στάθμευσης. Ο κύριος χώρος στάθμευσης είναι αυτός που βρίσκεται εγγύτερα στα κτίρια. Το μικρό κτίριο απέναντί του στεγάζει τον χώρο υποδοχής. Από εκεί η κίνηση των επισκεπτών διοχετεύεται προς δύο κατευθύνσεις: προς το επίμηκες κτίριο στα αριστερά που στεγάζει το γυμναστήριο των παιδιών και των ενήλικων και προς το κτίριο με τις δίριχτες στέγες, όπου διαμορφώνονται τα δωμάτια. Τα υπόλοιπα κτίρια ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση τους φιλοξενούν τις διάφορες λειτουργίες όπως φαίνονται στο σχέδιο. Αξίζει να αναφερθεί πως το τμήμα Φυσικοθεραπείας μεταφέρεται στο διπλανό κτίριο από αυτό όπου στεγαζόταν αρχικά. Στο κτίριο αυτό τοποθετούνται οι αίθουσες διδασκαλίας, ενώ σε αυτό που στεγαζόταν αρχικά διαμορφώνεται η βιβλιοθήκη, το εστιατόριο και άλλες βοηθητικές λειτουργίες. Τέλος το παραλιακό μέτωπο σχεδιάστηκε κατάλληλα προκειμένου να υποδεχθεί τις ειδικές εγκαταστάσεις για τα θαλάσσια μπάνια των χρηστών, ενώ η κλίση του εδάφους στο πίσω μέρος του οικοπέδου αξιοποιήθηκε για να δημιουργηθεί ένα εξωτερικό αμφιθέατρο. Ο σχεδιασμός εσωτερικών και εξωτερικών χώρων εμφανίζεται αναλυτικότερα στις κατόψεις, τις τομές και τα φωτορεαλιστικά σχέδια.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ
3 ΤΥΠΟΙ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΚΤΙΡΙΟΥ

1^ος τύπος: - Κτίρια με έντονο μορφολογικό ενδιαφέρον

- Πιο ήπιες επεμβάσεις
- Τα νέα στοιχεία απομακρύνονται από το υπάρχον κέλυφος

2^ος τύπος: - Κτίρια με μικρότερο μορφολογικό ενδιαφέρον

- Πιο δραστικές επεμβάσεις
- Τα νέα στοιχεία εφάπτονται στον υπάρχοντα φέροντα οργανισμό

3^ος τύπος: - Κτίρια με μορφολογικό ενδιαφέρον

- Τα κτίρια αυτά διατηρούνται ανέπαφα
- Αποκατάσταση φθορών

ΚΟΙΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ 3 ΤΥΠΩΝ

- Αναστρέψιμες επεμβάσεις
- Τα νέα στοιχεία είναι ελαφριές κατασκευές όπου κυριαρχεί το ξύλο
- Τα μηχανήματα παραμένουν στη θέση τους και αποτελούν το φόντο  μπροστά από το οποίο αναπτύσσονται οι νέες λειτουργίες

ΚΑΤΟΨΕΙΣ  ΤΟΜΕΣ  ΦΩΤΟΡΕΑΛΙΣΤΙΚΑ
Με σκούρο γκρι υποδηλώνεται η πλακόστρωση των εξωτερικών χώρων, με ανοιχτό γκρι οι εσωτερικοί χώροι, ενώ με ανοιχτό καφέ οι χώροι, εσωτερικοί και εξωτερικοί, όπου χρησιμοποιήθηκε επικάλυψη με ξύλο. Στα σχέδια ακόμα διακρίνονται τα μηχανήματα, τα οποία παραμένουν στη θέση τους και επισημαίνονται οι νέες λειτουργίες. Από τα νέα στοιχεία που προστίθενται βασικό ρόλο οργάνωσης των κατακόρυφων κινήσεων διαδραματίζει ο όγκος της ράμπας που τοποθετείται ανάμεσα στο επίμηκες κτίριο και το διπλανό του.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.