108.15 Διαδρομές Μύησης στην Ελευσίνα

Φοιτήτριες: Τσιρέπα Αικατερίνη, Χαλκιαδάκη Ελένη
Επιβλέπων: Ματθαίος Παπαβασιλείου
Σύμβουλοι:Ε.Κλαμπατσέα,Ε.Τσακανίκα,Π.Βασιλάτος
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ
Ημ/μηνία παρουσίασης: 23/7/2015

Σύντομη περιγραφή: Προτείνουμε τη νοηματοδότηση δύο βασικών χαράξεων στην Ελευσίνα που συνδέουν το κέντρο της πόλης αφ' ενός με το παραλιακό μέτωπο με σκοπό την ανάδειξη αυτού του ζωτικής σημασίας κομματιού της πόλης και αφ'ετέρου με τα ιστορικά "θραύσματα" της πόλης, ξεκινώντας από τον αρχαιολογικό χώρο, προχωρώντας στο βιομηχανικό κομμάτι και καταλήγοντας στο σήμερα που διαμορφώνεται στο παραλιακό μετώπο και τα σημερινά πολιτιστικά δρώμενα.

Στη προσπάθειά μας να εντάξουμε τα δρώμενα με οργανωμένο τρόπο ως σχεδιαστικό εργαλείο στον αστικό χώρο, επιλέγουμε τη πόλη της Ελευσίνας, προσπαθώντας να επιλύσουμε κάποια από τα βασικά προβλήματά της μέσω έμφασης στους άξονες του πολιτισμού της, λόγω του ενεργού ρόλου που διαδραματίζουν στη ζωή της πόλης.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Η Ελευσίνα αποτελεί περιοχή στη Δυτική Αττική, εντάσσεται στο Θριάσιο Πεδίο και απέχει 23 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Παρά την έντονη παρουσία της ιστορικής κληρονομιάς στη πόλη, οι άξονες που τη συνδέουν παραμένουν έρημοι κυρίως κατά τη διάρκεια του χειμώνα και δεν αξιοποιούνται από τους χρήστες της πόλης. Ακόμα, το παραλιακό μέτωπο, παρουσιάζει μία ιδιαίτερα διασπασμένη και εγκαταλελειμμένη εικόνα κυρίως λόγω των οχλουσών χρήσεων που το κατακλύζουν (κυρίως της βιομηχανίας και του εμπορικού λιμένα). Γι'αυτό έχουν γίνει πολλές μελέτες για αυτό ενώ έχει ενταχθεί σε ευρωπαϊκά προγράμματα αλλά και νομοθετικά πλαίσια η εξυγίανση του μετώπου και η ενεργή επανένταξή του στη ζωή της πόλης.

Για την ανάλυση της περιοχής μελέτης χρησιμοποιήσαμε τα διαγράμματα ροών κινήσεων, από όπου προκύπτει ότι το καλοκαίρι ο πεζόδρομος της οδού Νικολαίδου που βρίσκεται δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο καθώς και η παραλία, έχουν αρκετή κίνηση κυρίως λόγω των πολιτιστικών εκδηλώσεων που λαμβάνουν χώρα στο συγκρότημα του Ελαιουργείου (φεστιβαλ Αισχυλίων), ενώ το χειμώνα ερημώνουν εντελώς. Ακόμα, σημαντικό εργαλείο αποτέλεσαν και τα διαγράμματα του εύρους θέασης από κομβικά σημεία της περιοχής και των ορίων του κτισμένου χώρου, από τα οποία προέκυψαν γεωμετρίες και χαράξεις που χρησιμοποιήσαμε στη διαμόρφωση που προτείνουμε.

 

 

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ-ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ
Η αναγέννηση της πόλης τους καλοκαιρινούς μήνες, αντικαθιστά το έρημο τοπίο που επικρατεί το χειμώνα και τα δρώμενα έρχονται να συγκροτήσουν ένα διαφορετικό χαρακτήρα της πόλης. Με αυτή τη διττή έκφραση της πόλης,  συνδέσαμε το μύθο Δήμητρας και Κόρης που διαδραματίζεται στην Ελευσίνα και συμβολίζει την επανάληψη της ζωής στις δύο πλευρές της γης, όπου η γέννηση μέσα από τη γη έρχεται να αντικαταστήσει τη καταστροφή και το θάνατο.

 

 

Έτσι το σενάριο παρέμβασής μας με αφορμή τη συνέπεια αυτών των δίπολων του μύθου με τη λειτουργία της πόλης, νοηματοδοτεί δύο διαδρομές στον αστικό ιστό, που με τη σειρά τους συνδέονται με τα Μικρά και Μεγάλα Ελευσίνια Μυστήρια και τους συμβολισμούς που αυτά περιείχαν. H διαδρομή της "μύησης" και "εποπτείας" ξεκινάει από το ίχνος της Ιεράς Οδού που βρίσκεται στο ίδιο σημείο και σήμερα, από όπου εισέρχονταν η πομπή των μυστών στην πόλη και οδηγούσε στο τελεστήριο για την ύψιστη βαθμίδα μύησης, την εποπτεία, όπου μύστες και μυημένοι παρακολουθούν την εμφάνιση της θεότητας. Εκεί παρεμβαίνουμε προτείνοντας μία ξύλινη εξέδρα από την οποία αναδύεται μία ξύλινη κατασκευή, η μορφή της οποίας παράγεται από το ανάπτυγμα κινήσεων του χορού της Κόρης καθώς αυτή αναγεννιέται από το κάτω κόσμο. Η όλη κατασκευή έχει μελετηθεί ειδικά ώστε να μην έχει θεμελίωση για να μην αλλοιωθεί ο αρχαιολογικός χώρος.  Η διαδρομή καταλήγει στην είσοδο του Ελαιουργείου, όπου διαδραματίζονται τα σημερινά δρώμενα και γράφεται η σύγχρονη ιστορία της Ελευσίνας μέσω του ενεργού ανθρώπινου δυναμικού της.

 

 

 

Η άλλη διαδρομή, η διαδρομή της "κάθαρσης" , ξεκινά από την οδό Νικολαϊδου η οποία οδηγεί απευθείας στη θάλασσα, που συμβολίζει τη ψυχοσωματική κάθαρση. Εκεί που διαχέεται αυτή η διαδρομή, δηλαδή στο κεντρικό κομμάτι του παραλιακού μετώπου, διαμορφώνουμε χώρους άνετους και ευχάριστους για να υποδεχτούν πολιτιστικές εκδηλώσεις. Επιδίωξή μας είναι το σταδιακό "σβήσιμο" της πόλης προς τη θάλασσα και μία ομαλή μετάβαση από το σκληρό υλικό της πόλης σε ένα εφήμερο και ρευστό τοπίο, το οποίο επαναπροσδιορίζοντας το όριο με τη θάλασσα αφήνει το φυσικό στοιχείο να "διαβρώσει" τις σκληρές επιφάνειες. Δημιουργούνται έτσι εσοχές και προεξοχές στο σημείο που η πόλη συναντά το νερό, οι οποίες υποδηλώνουν τη φθορά από τη θάλασσα. Οι διαμορφώσεις αυτές λειτουργούν και ως χώροι για να κάθεται κανείς σε άμεση επαφή με το νερό. Σε μία πρώτη ζώνη τοποθετούνται τα μαλακά υλικά λοιπόν και έπειτα το γαρμπιλομωσαϊκό στο χρώμα της άμμου για να μοιάζει σα να σβήνει το υλικό προς το σημείο του νερού. Στις επιλογές των υλικών, τις φυτεύσεις και την τοποθέτηση των στεγάστρων ακολουθήσαμε κάποιες βασικές βιοκλιματικές αρχές, όπως η υδατοπερατότητα των υλικών και ο προσανατολισμός.

 

 

ΚΑΤΟΨΗ  ΤΟΜΕΣ  ΦΩΤΟΡΕΑΛΙΣΤΙΚΑ

ΑΣΤΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
Ο αστικός εξοπλισμός ακολουθεί τη λογική του ρευστού και λαμβάνει καμπύλες μορφές που προκύπουν από τη σωματική κίνηση που ενυπάρχει στα δρώμενα. Τα καθιστικά και τα στέγαστρα είναι σα να "ξεφλουδίζονται" από το έδαφος, ως αναφορά στη σημασία της ανάδυσης από το κάτω κόσμο που υπάρχει στο μύθο.

 

 

Τοποθετούμε ακόμα, μία εφελκυόμενη κατασκευή με μεμβράνη που  εξυπηρετεί λειτουργίες στέγασης δρώμενων και σκιασμού κατά τις πρωινές ώρες.

 

 

ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ
Θέλοντας να επεκτείνουμε την έρευνά μας στο πώς τα δρώμενα μπορούν να διαχυθούν στη πόλη, διερευνήσαμε ένα σύστημα που λειτουργεί με ασύρματο δίκτυο και αισθητήρες, οι οποίοι ανιχνεύουν τη κίνηση των επισκεπτών σε ένα σημείο της παραλίας και έτσι ενεργοποιούν μία πορεία από δέσμες φωτός σε όλο το μήκος των δύο διαδρομών, κυρίως στα κομβικά σημεία αυτών.

 

 

 

ΜΑΚΕΤΕΣ

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.