110.15 Ionian Queen Re-used

Φοιτητές: Παπαθανασίου Λάμπρος, Παρασκευόπουλος Χαράλαμπος
Επιβλέπων καθηγητής: Δ. Γιαννίσης
Τμήμα Αρχιτεκτονικής Πανεπιστημίου Πατρών
Ημερομηνία παρουσίασης: 26/06/2015

Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται την ενεργοποίηση του παραλιακού μετώπου μέσα από την διαδικασία της επανάχρησης.

Αποτελεί την συνέχεια της ερευνητικής εργασίας με τίτλο «τα άδεια κελύφη της Πάτρας» κατά την οποία καταγράφηκαν, χαρτογραφήθηκαν και ταξινομήθηκαν, τα άδεια κελύφη του ιστορικού κέντρου της πόλης της Πάτρας. Τα ευρήματα της έρευνας και η ποιοτική τους ταξινόμηση, επιτρέπουν την εξαγωγή κάποιων βασικών συμπερασμάτων, για τις τάσεις που κυριαρχούν στο σύγχρονο κέντρο της πόλης. Τολμούμε να πούμε ότι μια σύγχρονη στρατηγική ανάπλασης του κέντρου της Πάτρας θα έπρεπε να λάβει σοβαρά υπόψη την επανάχρηση των άδειων κελυφών.

Το παραλιακό μέτωπο αποτελεί μια από τις ζώνες συσσώρευσης άδειων κελυφών. Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μελέτης καθώς η σχέση της πόλης με το παραλιακό μέτωπο έχει διαρραγεί. Η παράκτια ζώνη παραμένει ανενεργή τα τελευταία χρόνια. Η μεταφορά των εγκαταστάσεων του λιμανιού στην Ακτή Δυμαίων επιτρέπει και επιβάλλει μια στρατηγική για την επανενεργοποίηση του παραλιακού μετώπου.

Κατά την μελέτη του μετώπου καταγράφηκαν και αποτυπώθηκαν βασικά κελύφη, κυρίως βιομηχανικά, τα οποία κρίνονται θετικά προς αξιοποίηση λόγω του κτιριακού τους όγκου, της κατάστασής τους, της αισθητικής τους και του συμβολισμού τους. Ωστόσο ένα συγκεκριμένο κέλυφος φαίνεται να ανταποκρίνεται σε υπερθετικό βαθμό στους παραπάνω όρους. Το έντονο αυτό κέλυφος είναι το πλοίο Ionian Queen.

Η θέση ενός πλοίου στην σύγχρονη πόλη περιέχει ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Το πλοίο βρίσκεται εξ' ορισμού εκτός του αστικού ιστού καθώς, ενώ αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό κέλυφος, δεν αποτελεί μέρος του μόνιμου κτιριακού δυναμικού μιας πόλης. Η παρουσία του πλοίου γονιδιακά είναι παροδική και συνήθως περιοδική καθώς επίσης ένα πλοίο δεν συναντάται πάντα στο ίδιο σημείο. Διακρίνεται από έντονη εσωστρέφεια όσον αφορά τις λειτουργίες καθώς ένα πλοίο είναι μια αυτόνομη «πόλη». Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ένα είδος ετεροτοπίας. Η κύρια λειτουργία του ξεκινάει μόλις απομακρυνθεί από την πόλη. Έχει έντονη οικονομική δραστηριότητα

Τόσο το μέγεθος, η περιοδική παρουσία, όσο και η οικονομική δραστηριότητα προσδίδουν σε ένα πλοίο ποιότητες συμβολισμού. Αυτό συμβαίνει πολλαπλάσια στην Πάτρα, ειδικά μετά την μεταφορά του λιμανιού εκτός του ιστορικού κέντρου. Το πλοίο ενεργοποιεί μνήμες από την λειτουργία του λιμανιού στο κέντρο της Πάτρας, βασικό στοιχείο οικονομικής ευημερίας και ταυτότητας της πόλης του 20ού αιώνα.

Από την άλλη το Ionian Queen παρουσιάζει μια σειρά από διαφοροποιήσεις στα παραπάνω χαρακτηριστικά. Η μόνιμη παρουσία του τα τελευταία 5 χρόνια, έχει οδηγήσει στην ενσωμάτωσή του στον αστικό ιστό, με αρνητικούς όρους. Η εσωστρέφεια του πλοίου εδώ βρίσκεται σε υπερθετικό βαθμό καθώς το ιδιότυπο καθεστώς υπό το οποίο βρίσκεται, το επιβάλλει. Έχει χάσει τόσο την οικονομική του δραστηριότητα όσο και τον ιδιαίτερο συμβολισμό ενός πλοίου.

Δεν υφίσταται πια ως ετεροτοπία αλλά ως δυστοπία. Η ταυτότητα έχει χαθεί προ πολλού. Το πέρασμα του χρόνου, προσδίδει στο κέλυφος εκτός από στοιχεία φθοράς και χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικού μνημείου.

Προσεγγίζοντας έτσι το κέλυφος του Ionian Queen, καταλήγουμε σε ορισμένα συμπεράσματα. Το πλοίο αναζητά ταυτότητα, σε μια παράκτια ζώνη μιας πόλης που επίσης αναζητά μια νέα ταυτότητα. Το κέλυφος του Ionian Queen συμπυκνώνει συμβολικά χαρακτηριστικά ιστορικής μνήμης που σήμερα παραμένουν ανενεργά.

Υπό αυτή τη σκοπιά, προτείνεται η επανχρησιμοποίηση-ενεργοποίηση του Ionian Queen για την ενεργοποίηση της Συλλογικής Μνήμης από την μια, και την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ενεργοποίηση του παραλιακού μετώπου από την άλλη, με γνώμονα την ευημερία της Πάτρας και μια νέα οικονομική, παραγωγική, πολιτιστική ταυτότητα της πόλης.

Στόχος της πρότασης είναι η δημιουργία ενός τοπόσημου, ικανού να συμβάλλει στην οικονομική αναζωογόνηση της πόλης και στην οικοδόμηση μιας σύγχρονης ταυτότητας.

Η αντίφαση είναι ότι ενώ στο ιστορικό κέντρο συναντάμε αρκετούς δημόσιους χώρους και πλατείες, η σχέση της πόλης με το νερό, μια σχέση κατ΄εξοχήν δημόσια παραμένει μηδαμινή. Έτσι, αναζητείται η επίλυση του προβλήματος που προκαλεί την διακοπή αυτής της σχέσης, και παράλληλα ένας τρόπος καθόδου της πόλης προς την παράκτια ζώνη. Προτείνεται η ενεργοποίηση μιας περιοχής του μετώπου ικανή να δώσει ζωή σε όλη την ζώνη.

Η περιοχή που επιλέγεται είναι η ευρύτερη περιοχή της προβλήτας που βρίσκεται απέναντι από τους Μύλους Αγίου Γεωργίου και τις αποθήκες Μπάρυ. Η επιλογή αυτή γίνεται καθώς το σημείο αυτό αποτελεί την είσοδο στο κέντρο της πόλης, φιλοξενεί πλήθος άδειων κελυφών και  το αστικό μέτωπο παρουσιάζει ενδιαφέρον καθώς εμφανίζει μια μεγάλη ασυνέχεια καθιστώντας το σημείο των Μύλων μια τομή στο μέτωπο της πόλης προς το νερό.

Αρχικά, προτείνεται η κατάργηση των σιδηροδρομικών γραμμών που σήμερα αποτελούν φυσικό εμπόδιο. Επίσης η μείωση του πλάτους και η παράκαμψη της οδού Όθωνος - Αμαλίας γύρω από την περιοχή μελέτης. Έτσι επιτρέπεται η δημιουργία μιας μεγάλης ενιαίας πλατείας στην περιοχή της προβλήτας και μιας μεγάλης κίνησης κατά μήκος του παραλιακού μετώπου.

Στο σκαρί πραγματοποιούνται 3 μεγάλες επεμβάσεις. Το τρύπημα του σκαριού από ένα μπετονένιο ορθογώνιο όγκο και την σταθεροποίησή του, το ξήλωμα της λαμαρίνας στο επίπεδο του deck 4 και την δημιουργία μιας ράμπας εισόδου από την πρύμνη του πλοίου.

Σκοπός των επεμβάσεων αυτών είναι η ενσωμάτωση του κουφαριού του πλοίου στον αστικό ιστό της πόλης, η δημιουργία ενός πλέγματος εξωστρεφών και εσωστρεφών χώρων καταργώντας την πλήρη εσωστρέφεια του πλοίου και την δημιουργία ανοιχτών κινήσεων.

Οι παρεμβάσεις στο πλοίο επιτρέπουν στον επισκέπτη να περιπλανηθεί μέσα στο άδειο κουφάρι. Το πλοίο γίνεται σημείο ενός περιπάτου και συνάμα ένα νέο τοπόσημο για την πόλη.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.