132.15 Αρχιτεκτονική σχολή στο Μούτταλλο

Φοιτητές : Γεώργιος Καλαϊτζίδης, Ευάγγελος Θεοφάνους
Επιβλέποντες: κ. Ευανθία Δόβα, Δρ. Γιώργος Αρτόπουλος
Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος
Ημερομηνία παρουσίασης : 2015

Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται τη δημιουργία μιας αρχιτεκτονικής σχολής στο Μουττάλλο. Στη συγκεκριμένη περιοχή της Πάφου, βασικό στοιχείο είναι η συνύπαρξη πλήθους φαινομενικά ετερόκλητων στοιχείων, η συνέργεια των οποίων της προσδίδει τελικά μια ιδιαίτερης μορφής γοητεία. Η μελέτη αυτή προσπαθεί να δώσει μια επιπλέον οπτική στο ερώτημα ποια πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής εκπαίδευσης σήμερα, καθώς και ποια η σχέση μιας αρχιτεκτονικής σχολής με τον οικισμό - πόλη.

Ο Μούτταλλος, βρίσκεται στην άκρη - «μούττην» του βράχου που χωρίζει την Άνω από την Κάτω Πάφο, δεσπόζοντας στη δυτική της άκρη, με πολύ καλές συνθήκες φωτισμού - αερισμού, καθώς και μια εντυπωσιακή θέα προς τη θάλασσα. Ιδρύθηκε αποτελώντας την τουρκοκυπριακή συνοικία της πόλης, η ιστορία της οποίας ξεκίνησε με την κατάκτηση της Κύπρου από τους Οθωμανούς το 1951 μΧ. Μέσα από μια πολυτάραχη ιστορία με αποκορύφωμα την τουρκική εισβολή του 1974, εγκαταλείφθηκε από τους Τουρκοκύπριους και άρχισε να κατοικείται από Ελληνοκύπριους πρόσφυγες.

Ο προσωρινός χαρακτήρας που διέπει τη χρήση αυτών των κατοικιών, δημιούργησε μια ιδιάζουσα κατάσταση, αφού οι Ελληνοκύπριοι χρησιμοποιούν τις τουρκοκυπριακές κατοικίες χωρίς να μπορούν να προβούν σε οποιαδήποτε επέμβαση σε αυτές, καθώς η διαχείριση τους εμπίπτει στη δικαιοδοσία του κράτους. Η τραγικότητα της κατάστασης είναι έκδηλη: Αυτοί που αγάπησαν τον Τόπο απουσιάζουν, ενώ αυτοί που τον κατοικούν, αποστασιοποιούνται, χωρίς να μπορούν να τον αλλάξουν και να τον μετατρέψουν σε πραγματικά δικό τους Τόπο.

Στο Μούτταλλο συνυπάρχουν το παρόν με το παρελθόν. Το παρόν εξελίσσεται, αφήνοντας το χώρο άθικτο. Το παρελθόν καραδοκεί, έχοντας αφήσει παντού τις μνήμες και τα σημάδια του. Ο χώρος και ο χρόνος, συνθέτουν ένα  χωροχρονικό συνεχές στο οποίο συνυπάρχει η καθημερινότητα με τα φαντάσματα του παρελθόντος.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης, είναι πολύ χαρακτηριστική η αντιπαράθεση του πολεοδομικού μοντέλου της πόλης της Πάφου, το οποίο διέπετε από τις αρχές και τους κανόνες του Τοπικού Σχεδίου, με αυτό του Μουτάλλου, ενός παραδοσιακού οικισμού που δημιουργήθηκε χωρίς κεντρικό σχεδιασμό. Κατά φαινομενικά παράδοξο τρόπο, ο Μούτταλλος υπερτερεί σε αρκετά πολεοδομικά  και αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά από αυτά της μαζικής οικιστικής ανάπτυξης που χαρακτηρίζουν την πόλη της Πάφου. Η δημιουργία ενός συνεκτικού αστικού ιστού, με ιδιότυπα πολεοδομικά τετράγωνα καθώς και ενδιάμεσους, μεταβατικούς, ελεύθερους χώρους είναι κάποια από αυτά.

Η φιλοσοφία που διέπει την προτεινόμενη αρχιτεκτονική εκπαίδευση, έχει να κάνει με τη ριζωματική διάδραση των παραδοσιακών συνθετικών μέσων με τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα, χωρίς αποκλεισμούς και ιεραρχίες. Ο ψηφιακός χώρος αποτελεί τον ενδιάμεσο συνθετικό χώρο, ένα ροϊκό χώρο, με άπειρες πιθανές εκδοχές που δύναται να πραγματοποιηθούν. Στο χώρο αυτό συνυπάρχουν το παλιό με το καινούργιο, το φανταστικό με το πραγματικό, το ατμοσφαιρικό με το αναπαραστατικό. Η σχολή εξελίσσεται και αλλάζει ανάλογα με τις ανάγκες της, μεταβάλλεται αλλά και μεταβάλει τον οικισμό - πόλη, με τον οποίο αποκτά μια οργανική σχέση.

Η δημιουργία μιας τέτοιας αρχιτεκτονικής σχολής δε θα έβρισκε πιο ιδανικό χωρικό πλαίσιο.

Η εξελικτική πορεία της δημιουργίας του Μουττάλλου, διερευνήθηκε μέσο ενός αλγόριθμου που προσομοιάζει τη διαδικασία πολλαπλασιασμού των κυττάρων ενός οργανισμού (Conway's Game Of Life). Πιο συγκεκριμένα, όπως οι κατοικίες του οικισμού αναπτύχθηκαν η μια πλησίον της άλλης, σχηματίζοντας ενιαία μέτωπα στο δρόμο με ενδιάμεσους υπαίθριους χώρους, έτσι και ο αλγόριθμος, δημιουργεί ομάδες κυττάρων - σημείων, οι οποίες συνεχίζουν να εξελίσσονται στο χρόνο, έως ότου η ομάδα φτάσει στο όριο της χωρητικότητας της (υπερπληθυσμός), οπότε προχωρά στη δημιουργία νέων ομαδοποιήσεων  κ.ο.κ.

Το όριο του υπερπληθυσμού, καθορίστηκε από το μέσο όρο των κατοικιών που απαρτίζουν τις πραγματικές γειτονιές του οικισμού. Αφού ο κώδικας φτάσει σε μια κατάσταση ισορροπίας, η προσομοίωση σταματάει και λαμβάνεται το νέφος των σημείων (point cloud) που εμπεριέχεται στο υπό μελέτη πεδίο.

Από το πλήθος αυτό, δημιουργείται μέσω ενός αλγόριθμου που βασίζεται στην διαδικασία τριγωνοποίησης Delaunay, το πλέγμα της περιοχής μελέτης. Αυτό πραγματοποιείται, αφού πρώτα δοθούν σε σημεία δυνατότητες παραμόρφωσης της τριγωνοποίησης (emitter points). Τα σημεία αυτά βρίσκονται εντός των ενδιάμεσων χώρων του οικισμού, καθώς και σε στην περιοχή των γκρεμών.

Μέσω ενός τρίτου αλγόριθμου, ασκούνται στο πλέγμα της περιοχής μελέτης δύο ισόποσες δυνάμεις, μία στον άξονα x και μια στον άξονα y, κρατώντας σταθερά τα σημεία που χρησιμοποιήθηκαν σαν πομποί στον προηγούμενο κώδικα (anchor points).  Συνεπεία αυτών και μόνο των δυνάμεων, το πλέγμα τεντώνεται σαν μια μεμβράνη έως ότου να ισορροπήσει στον τρισδιάστατο ψηφιακό χώρο. Το σχήμα που προκύπτει εξαϋλώνεται σε χιλιάδες σημεία δημιουργώντας ένα τρισδιάστατο νέφος σημείων.

Ο αρχικός αλγόριθμος της κυτταρογένεσης εφαρμόζεται στο χώρο (αντί των δύο διαστάσεων στον πρώτο κώδικα) που έχει επιλεγεί, δημιουργώντας ένα τρισδιάστατο οργανισμό, ο οποίος εκτείνεται στο άπειρο. Αφού ο αλγόριθμος επέλθει σε μια κατάσταση ισορροπίας, επιλέγονται τυχαίες τομές του σχήματος.

Οι επικαλύψεις των τομών αυτών, σχηματίζουν το δοχείο με το οποίο θα συλλέξουμε τα σημεία που θέλουμε από το τρισδιάστατο νέφος.

Τα σημεία αυτά ενώνονται δημιουργώντας ένα χωροδικτύωμα, το οποίο θα αποτελέσει το πρωτόλειο σχήμα από το οποίο μέσω χειροκίνητης πλέον επεξεργασίας με παραδοσιακά μέσα (κυρίως προπλάσματα) θα προκύψει η μορφολογία της πρότασης.