182.15 Terrain vague

Φοιτήτρια: Τζέμου Κωνσταντίνα
Επιβλέπων καθηγητής: Πάνος Δραγώνας
Πανεπιστήμιο Πατρών - Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία παρουσίασης: 05 Νοεμβρίου 2015

Οι μητροπόλεις του 21ου αιώνα αντιμετωπίζουν μια μεγάλη πρόκληση: πυκνά αστικά κέντρα που περιβάλλονται από διάχυτη περιφέρεια. Η πόλη του Παρισιού, βασικό παράδειγμα αυτού του μητροπολιτικού διχασμού, μελετάται στην παρούσα εργασία με έμφαση στη ραχοκοκαλιά της έκτασής της, το τοπίο δηλαδή κατά μήκος των υποδομών μετακίνησης και το στρατηγικό του ρόλο στη διαμόρφωση ενός γραμμικού μοντέλου ανάπτυξης της σύγχρονης μητρόπολης.

Οι μητροπόλεις του 21ου αιώνα αντιμετωπίζουν μια μεγάλη πρόκληση: πυκνά αστικά κέντρα που περιβάλλονται από διάχυτη περιφέρεια. Το Παρίσι αποτελεί κορυφαίο παράδειγμα αυτού του μητροπολιτικού διχασμού, που την ίδια στιγμή χαρακτηρίζεται από ραγδαία αστική επέκταση. Πέρα, όμως, από τις αχανείς εκτάσεις της περιφέρειας και τον συμπαγή αστικό πόλο, η παρούσα εργασία αναζητά το χειρισμό της πολυπλοκότητας αυτής της κατάστασης στη «ραχοκοκαλιά» της μητρόπολης, το τοπίο δηλαδή κατά μήκος των υποδομών μετακίνησης. Με τον όρο αυτό, η πρόταση αναφέρεται στους διαδρόμους που διαπερνούν όλο το φάσμα διαφορετικών πυκνοτήτων της μητρόπολης, από το κέντρο έως το μακρινότερο προάστιο, συνδέοντας όχι μόνο πόλεις, αλλά και χώρες μεταξύ τους. Με την ενεργοποίηση αυτής της γεωγραφίας της κινητικότητας, επιχειρείται να έρθουν στην επιφάνεια οι ήδη υπάρχουσες ροές και κύκλοι ζωής προς ένα γραμμικό μοντέλο ανάπτυξης της σύγχρονης μητρόπολης.

Τα αδρανή τοπία κατά μήκος των υποδομών μετακίνησης στο βόρειο Παρίσι, το terrain vague, μελετώνται μέσα από τρεις διαφορετικές κλίμακες: την κλίμακα της παρατήρησης, όπου στοιχεία συλλέγονται μέσα από επί τόπου επισκέψεις και έρευνα, την κλίμακα της στρατηγικής επέμβασης, κατά την οποία προτείνεται η γενική στρατηγική σε πολλαπλές φάσεις σχεδιασμού και τέλος, την κλίμακα της εμβάθυνσης, όπου τρεις επιλεγμένοι κόμβοι αναδιαμορφώνονται σε αστική κλίμακα. Αυτοί οι κόμβοι αποτελούν στρατηγικά σημεία όπου ο σιδηροδρομικός διάδρομος στον Βορρά του Παρισιού διασταυρώνεται με τους τρεις ομόκεντρα διατεταγμένους, περιφερειακούς αυτοκινητοδρόμους της γαλλικής πρωτεύουσας.

Στην πρώτη φάση επέμβασης επιχειρείται ενίσχυση του υπάρχοντος αστικού ιστού. Το terrain vague παίρνει τη μορφή ενός γραμμικού πάρκου εκατέρωθεν των υποδομών του σιδηροδρόμου, έτσι ώστε οι αδρανείς εκτάσεις να μετατραπούν σε ένα καταφύγιο από την αστική κατάσταση. Ύστερα από την οικειοποίηση του τοπίου, προκύπτει η ανάγκη να οικοδομηθεί η αστική όψη. Ένας κτισμένος διάδρομος, στη δεύτερη φάση, οριοθετεί την πόλη σε σχέση με τις υποδομές ενώ την ίδια στιγμή γεφυρώνει τον κατακερματισμένο αστικό ιστό. Στην τρίτη φάση, στο terrain vague φιλοξενούνται προγράμματα εφήμερου χαρακτήρα που εμπλουτίζουν τη μητροπολιτική κατάσταση, πάντα σε αλληλουχία με τις υπάρχουσες ροές ανθρώπων και αγαθών.

Τέλος, αναγνωρίζοντας ό,τι το terrain vague βρίσκεται στην κρίσιμη ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ πόλης και υποδομών, συγκεντρώνοντας στον ιστό του ουσιαστική γεωπολιτική σημασία, η πρόταση επιχειρεί να προάγει την οικονομική ευημερία και την πολιτισμική ποικιλία που το χαρακτηρίζει, ενώ ταυτόχρονα προστατεύει την ταυτότητά του ως το επεκτεινόμενο όριο του δομημένου περιβάλλοντος.