Σαΐτα πολιτισμού και η μνήμη μιας εποχής

Φοιτητής : Αλέξανδρος Γιαννικόπουλος
Επιβλέποντες: Στ. Γυφτόπουλος, Ε. Εφεσίου
ΕΜΠ
Ημερομηνία παρουσίασης : Ιουλιος 2015

Δημιουργία ενός πυρήνα πολιτισμού με υπερτοπικο χαρακτήρα στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού με την αξιοποίηση του ανατολικού αερολιμένα (κτήριο Saarinen), ως  Μουσείο πολιτικής αεροπορίας, το οποίο ουσιαστικά θα αποτελεί μουσείο του εαυτού του και την δημιουργία  κτήριου το οποίο θα συνεργάζεται με το μουσείο, και το οποίο καλύπτεται απο ένα στέγαστρο με μορφή Σαΐτας, μορφή η οποία αποδίδει τιμή στην μνήμη του τόπου.

Το 1969 στην Αθήνα, ανοίγει ο Ανατολικός Αερολιμένας του Διεθνούς Αεροδρομίου της Ελλάδας στην τοποθεσία του Ελληνικού. Ο αρχιτέκτονας Eero Saarinen δημιούργησε ένα κτήριο με μεγάλο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, το οποίο έχασε την αρχική του μορφή και το ύφος του, εξαιτίας των διάφορων προσθηκών και αλλαγών, που έγιναν με την πάροδο του χρόνου. Σχεδόν 40 χρόνια μετά, το διεθνές αεροδρόμιο μεταφέρεται σε άλλη τοποθεσία και η περιοχή στο Ελληνικό εγκαταλείπεται χωρίς κάποια εκμετάλλευση, όπως και το κτήριο του Saarinen.

Το αντικείμενο της διπλωματικής μου αναφέρεται στην δημιουργία ενός πυρήνα υπερτοπικού χαρακτήρα στην περιοχή, που βρίσκεται το κτήριο του Ανατολικού Αερολιμένα. Tο κεντρικής σημασίας προϋπάρχον κτήριο, το οποίο έχει γίνει με ξεκάθαρες σχεδιαστικές αρετές, σε συνδυασμό με την στρατηγική του θέση, παρουσιάζει πλεονεκτήματα που αφορούν στην άμεση πρόσβαση από τους όμορους δήμους, καθώς και από το κέντρο της Αθήνας μέσω της Λ. Βουλιαγμένης, και φυσικά την απρόσκοπτη θέα βουνού και θάλασσας.

Έτσι κατέληξα στις πρώτες βασικές αρχές σχεδιασμού, οι οποίες έχουν προκύψει από ένα γενικό προβληματισμό που αφορά στον τρόπο με τον οποίο ξεκινά ο σχεδιασμός σε έναν κενό χώρο, χωρίς χαράξεις και περιβάλλοντα κτήρια, να τον καθορίζουν. Το μόνο σταθερό κτήριο στο αρχικό σχέδιο, είναι το κτήριο του Sarinnen, το οποίο στέκεται δυναμικά με την χαρακτηριστική ρυθμική κανονικότητά του, ορίζοντας τον πυρήνα του ευρύτερου χώρου. Η ισχυρή κανονικότητα του κτηρίου έπαιξε σημαντικό ρόλο, ώστε να αποφασίσω στην συνέχεια να επαναλάβω τους καννάβους και τις χαράξεις δημιουργώντας 4 επιμέρους τετράγωνους τομείς, οι οποίοι έχουν τις εξής χρήσεις.

Πιο συγκεκριμένα, προτείνεται η αποκατάσταση και η εκμετάλλευση του Ανατολικού Αερολιμένα (κτήριο Saarinen), ένα κτήριο πολύ σημαντικό τόσο για την διεθνή αρχιτεκτονική και την πόλη της Αθήνας, όσο και για τους ανθρώπους, που ταξίδεψαν στην διάρκεια των χρόνων λειτουργίας του αεροδρομίου. Η νέα προτεινόμενη χρήση είναι η δημιουργία ενός Μουσείου Πολιτικής Αεροπορίας, το οποίο θα είναι ένα μουσείο του εαυτού του ( το ίδιο το κτήριο θα λειτουργεί σαν έκθεμα) και ένα μουσείο της ιστορίας που πρεσβεύει (το αεροδρόμιο, την Ολυμπιακή Αεροπορία κ.α.).

Ακόμα, προτείνεται η δημιουργία ενός άλλου κτηρίου, του οποίου η χρήση θα συνεπικουρεί με το μουσείο. Το κτήριο, που προτείνεται, είναι ένα κέντρο Πολιτισμού υπερτοπικού χαρακτήρα, το οποίο καλύπτεται από ένα στέγαστρο σε μορφή Σαΐτας. Η μορφή αυτή αποδίδει φόρο τιμής στην μνήμη του τόπου ως αεροδρόμιο, αλλά και στην ανάμνηση του αεροπορικού στόλου που μετέφερε τους επιβάτες στους διάφορους προορισμούς. Το κέντρο αποτελείται από έναν μεγάλο εκθεσιακό χώρο, ένα χώρο θεάτρου, όπως επίσης, και αίθουσες διδασκαλίας, όλα σε ένα υπόσκαφο κτήριο, το οποίο δεν συναγωνίζεται το Μουσείο και αφήνει απρόσκοπτες όλες τις οπτικές φυγές, όπως έχουν μελετηθεί ήδη από τον αρχιτέκτονα.

Το σύνολο της πρότασης ολοκληρώνεται με την αναδιαμόρφωση του ήδη υπάρχοντος χώρου στάθμευσης και προτείνεται η δημιουργία μιας πλατείας υποδοχής, ενός νέου χώρου στάθμευσης, αλλά και ανάπτυξη χώρων πράσινου.