Οδηγίες προς Αρχιτέκτονες από έναν Πολιτικό Μηχανικό (ΜΕΡΟΣ Α)

Η επιλογή φορέα είναι μεν δουλειά του πολιτικού μηχανικού, περιορίζεται δε κατά πολύ από τις αρχιτεκτονικές απαιτήσεις, αλλά οφείλει να υπακούει στον ΕΑΚ και τον ΕΚΟΣ. Ο ατέρμων κύκλος στον οποίο υποπίπτουμε, οδηγεί ίσως σε υποχωρήσεις και από τις δύο μεριές, οι οποίες, όταν γίνονται από την πλευρά του πολιτικού μηχανικού υπέρ των αρχιτεκτονικών απαιτήσεων, μπορεί να αποβεί μοιραία, ενώ καθιστούν μη λειτουργικό το κτίριο ή/και ακαλαίσθητο, σε περίπτωση συμβιβασμού του αρχιτέκτονα.

Έτσι, είναι φανερό πως η αλληλοκατανόηση των δύο κλάδων είναι απαραίτητη, έχοντας κατά νου πως σαν μηχανικοί οφείλουμε να δίνουμε χώρο τόσο στην σχεδιαστική μας έμπνευση, όσο και στους νόμους οι οποίοι διέπουν την κατασκευή μιας οικοδομής.

α) Διάταξη του Φέροντα οργανισμού.
Η πιο σημαντική ίσως απαίτηση στη διαμόρφωση του Φέροντα Οργανισμού και άρα στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, είναι αυτή η οποία ορίζει πως θα πρέπει, έτσι ώστε να αποφύγουμε τον σχηματισμό μαλακού ορόφου, να ικανοποιείται η παρακάτω σχέση:

ην>0,60

μέσω της ύπαρξης και της κατάλληλης διάταξης τοιχίων στον φορέα μας.
Η διάταξη όμως πρέπει να είναι τέτοια ώστε το Κέντρο Μάζας (ΚΜ) και το Κέντρο Ελαστικής Στροφής (ΚΕΣ) να βρίσκονται όσο το δυνατό πιο κοντά. Αυτή βέβαια, είναι δουλειά των Πολιτικών Μηχανικών, αλλά στην παρακάτω φωτογραφία, ο ΕΑΚ μας δίνει μια ιδέα διατάξεων τοιχίων με σεισμική και στατική καταλληλότητα (α, β, γ), ακατάλληλες (δ, ε, ζ) και άλλες με σεισμική επάρκεια σε συνήθη κτίρια με λόγο πλευρών <4.

H ύπαρξη επαρκούς διάταξης τοιχίων σε μία οικοδομή είναι απαραίτητη όταν υπάρχει μαλακός όροφος, δηλ. Pilotis ή καταστήματα δίχως τοιχοποιίες. Το επαρκές μήκος ενός τοιχίου είναι 1,5μ για 4 υπέργειους ορόφους και 2,00μ για περισσότερους (Σημ. Στο πλήθος των ορόφων προσμετρούνται και οι προβλεπόμενοι όροφοι. Το υπόγειο δεν μετράται σαν όροφος.).

Τέλος, η ομοιόμορφη κατανομή φορτίων είναι επίσης πολύ σημαντική. Ένας απλός, συμμετρικός κάναβος μεταφέρει πολύ καλύτερα τα φορτία της ανωδομής στα θεμέλια απ’ ότι ένας ακανόνιστος. Σύνθετες κατόψεις (στις οποίες το οριζόμενο περίγραμμα της οικοδομής μπορεί να διαιρεθεί σε επιμέρους υπολογίσιμα τμήματα) θα πρέπει, κατά ΕΑΚ, να διαιρούνται σε επιμέρους κτήρια.

Η καθ' ύψος διαμόρφωση είναι εξίσου σημαντική. Η κατακόρυφη διακοπή υποστυλωμάτων και τοιχίων συνίσταται να αποφεύγεται πλην του ανωτάτου ορόφου και των απολήξεων κλιμακοστασίων. Η ύπαρξη και μόρφωση φυτευτών υποστυλωμάτων, δίνει αρχιτεκτονικές λύσεις μεν, επιβαρύνει όμως πολύ την κατασκευή από στατική άποψη. Και σε αυτή την περίπτωση επίσης, η δημιουργία τους θα πρέπει να αποφεύγεται πέραν του τελευταίου ορόφου. Αν κρίνεται απαραίτητη, θα πρέπει να υποστηρίζεται από δοκό ικανών διαστάσεων και κυρίως πλάτους τουλάχιστο όσο και το φυτευτό υποστύλωμα.

Τα παραπάνω συνοψίζονται στην φωτογραφία που ακολουθεί (πηγή: Κατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα, Α. Καραμπίνης, ΠΜ/ΔΠΘ)

β) Δομικά στοιχεία - κλειδιά για καλή σεισμική συμπεριφορά.
Υπάρχουν κάποια δομικά στοιχεία τα οποία προσαυξάνουν κατά πολύ την σεισμική συμπεριφορά του κτιρίου, δίχως να αποτελούν πανάκεια από μόνα τους. Αυτά είναι τα εξής:

- Υπόγειοι όροφοι.
Η ύπαρξη τουλάχιστον ενός τέτοιου ορόφου δημιουργεί ένα θεωρητικά μη παραμορφώσιμο "κουτί" το οποίο δρα ευεργετικά στην όλη κατασκευή. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο γεγονός πως υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ της αρχιτεκτονικής και της στατικής έννοιας/αντίληψης/μετάφρασης του υπογείου. Χώρος με αμεταθετότητα της περιμέτρου του σε ποσοστό λιγότερο του 90% (80% κατά ΕΚΟΣ) αυτής, παύει να έχει την στατική έννοια και την ευεργετική συμπεριφορά ενός υπογείου. Έτσι, μεγάλες είσοδοι γκαράζ, πολλά cour-anglais και φεγγίτες, είναι μειονεκτήματα, τα οποία θα οδηγήσουν σε έναν διαφορετικό ξυλότυπο απ' αυτόν που περιμένατε.

- Πυρήνες ασανσέρ - κλιμακοστασίων.
Ίσως τα ισχυρότερα δομικά στοιχεία μια κατασκευής, διαθέτουν τεράστια ακαμψία και "ελκύουν" μεγάλη μερίδα του σεισμικού φορτίου. Κλειδί στη σωστή λειτουργία τους και στην μεγιστοποίηση των ευεργετημάτων τους, η σύνδεση τους με άλλα πλαίσια. Ανοίγματα οποιουδήποτε μεγέθους σε πυρήνες (αλλά και σε μεμονωμένα τοιχία) αν και δεν απαγορεύονται, συνίσταται να αποφεύγονται.

Το κείμενο προέρχεται από το www.michanikos.gr. και είναι αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας της ομάδας συντονιστών και των μελών του.

Ακολουθεί το Β ΜΕΡΟΣ του αφιερώματος.