ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
“Does anybody understand?”
Οι τελευταίες λέξεις του James Joyce (1941)
Η ελληνική μυθολογία είναι συναρπαστική και εννοιολογικά πανέμορφη. Σύμφωνα με αυτή, η Καλυψώ ήταν μία πανέμορφη γνωστή Νύμφη, κόρη του Άτλαντα και της Πλειόνης ή του θεού Ηλίου και της Περσηίδας και κατοικούσε σε ένα μεγάλο σπήλαιο, κοντά στην είσοδο του οποίου υπήρχαν φυσικοί κήποι, ιερό δάσος και πηγές όπου και περνούσε την ημέρα της, κλώθοντας και υφαίνοντας με τις υπηρέτριές της, που ήταν και αυτές πανέμορφες θεϊκές μορφές.
Η Καλυψώ υποδέχθηκε κάποτε τον Οδυσσέα στο νησί της ως ναυαγό. Στην Οδύσσεια (ραψωδίες ε και η) αναφέρεται ότι η Καλυψώ τον ερωτεύθηκε και γι' αυτό τον κράτησε κοντά της επί δέκα χρόνια ενώ σύμφωνα με άλλους συγγραφείς, ο Οδυσσέας έμεινε με την Καλυψώ 7 χρόνια ή και ένα μόνο έτος. Η Καλυψώ του υποσχόταν δελεαστικά ότι θα τον έκανε αθάνατο εάν γινόταν σύζυγός της, αλλά ο Οδυσσέας δεν εγκαταλείφθηκε στη γοητεία της, γιατί ο βαθύτερος εσωτερικός πόθος του ήταν η επιστροφή του στην Ιθάκη και την Πηνελόπη.
Ο Ερμής απεσταλμένος του Δία, πείθει την Καλυψώ να αφήσει τον Οδυσσέα,
εικόνα από: images.google.gr
Ποιο ήταν όμως το νησί της? Είναι πραγματικό γεωγραφικό μέρος και αν ναι, υπάρχει σήμερα?
Σύμφωνα με αρχαίους συγγραφείς το νησί της Καλυψώς τοποθετείται στη δυτική Μεσόγειο (συγκεκριμένα έχει προταθεί μεταξύ άλλων ότι ήταν στη Θέουτα, απέναντι από το Γιβραλτάρ, ή το νησί Γκόζο δίπλα στη Μάλτα), ενώ αναφέρεται συχνά και απλώς ως «το Νησί της Καλυψώς».
Το νησί Gozo στην Μεσόγειο, φώτο : encarta.msn.com/map_701522834/gozo.html
Από τις παραπάνω εικασίες, το νησί Gozo, ένα από τα τρία νησιά που απαρτίζουν σήμερα το σύμπλεγμα του κράτους της Μάλτας αποτελεί ένα ξεχωριστό και πολύ ενδιαφέροντα προορισμό. Οι σημερινοί Μαλτέζοι κάτοικοι του νησιού αυτού καμαρώνουν από τη μία ότι ζουν στο νησί που η Καλυψώ υποδέχτηκε τον Οδυσσέα και προσπάθησε να τον αποπλανήσει και από την άλλη ότι ζουν στο νησί όπου χτίστηκαν οι πιο παλιές κατασκευές που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ. Πρόκειται για τεράστιες λίθινες κατασκευές μεγάλου μυστηρίου αλλά και ενδιαφέροντος ταυτόχρονα. Λέγεται πως αυτή είναι η πρώτη φορά που ο άνθρωπος σκέφτηκε την καθ’ ύψος δόμηση και χρησιμοποίησε τεράστιους λίθινους όγκους για να σταθεροποιήσει το όραμά του αυτό.
Όψη του ναού
Καθ’ ύψος δόμηση
Το σύνολο των μεγαλιθικών κατασκευών με το όνομα Ggantija (προφανής η σύνδεση με την λέξη γιγαντιαίος) προκαλούν δέος σε κάθε επισκέπτη, σχετικό ή μη. Κατασκευάστηκαν σε τρία στάδια που καλύπτουν μία εκτεταμένη χρονική περίοδο αιώνων, από το 3600 π.Χ. μέχρι το 3000 π.Χ., από μία κοινότητα αγροτών και βοσκών που κατοικούσαν στο μικρό και απομονωμένο νησάκι με το όνομα Gozo (σήμερα μέρος του κράτους της Μάλτας), στο κέντρο της Μεσογείου. Το σύμπλεγμα των ναών αποτελείται από δύο ανεξάρτητους ναούς χτισμένους δίπλα δίπλα, περικυκλωμένους μέσα σε ένα μοναδικό και ογκώδες τοίχο και μοιράζονται την ίδια όψη. Και οι δύο ναοί έχουν μία ξεχωριστή και κεντρική είσοδο, που οδηγεί σε ένα κοινό και ευρύχωρο δωμάτιο το οποίο είναι υπερυψωμένο σε ψηλότερο επίπεδο.
Φώτο από : sacred-destinations.com/malta/ggantija-temples.htm
Διάφορα τελετουργικά με θέματα τη ζωή και την γονιμότητα φαίνεται ότι πραγματοποιούνταν μέσα σε αυτό το περιφραγμένο χώρο, ενώ η περίπλοκη και ανεπτυγμένη για την εποχή αρχιτεκτονική αντίληψη αποκαλύπτει ότι κάτι πολύ ιδιαίτερο συνέβαινε σε αυτό το νησί πάνω από 5000 χρόνια πριν. Το σύμπλεγμα χρησιμοποιούνταν για σχεδόν 1000 χρόνια από τα μέσα της 3ης χιλιετηρίδας προ Χριστού, όταν ο Μαλτέζικος ναοϊκός πολιτισμός εξαφανίστηκε ξαφνικά και εντελώς μυστηριωδώς. Έπειτα, οι διαδοχικοί κάτοικοι της πρώιμης εποχής του χαλκού (2500 π.Χ. – 1500 π.Χ.) υιοθέτησαν την τοποθεσία και την χρησιμοποίησαν σαν κοιμητήριο αποτέφρωσης.
Κάτοψη του συμπλέγματος των ναών, φωτογραφία του συγγραφέα
Αυτά ήταν τα πρώτα προϊστορικά Μαλτέζικα μνημεία που αποκαταστάθηκαν μετά τον καθαρισμό και την συγκέντρωση των υλικών. Αμέσως μετά την μεταφορά του στο Gozo ως αρχηγό των Βρετανικών Δυνάμεων και υπεύθυνο του νησιού ο John Otto Bayer καθάρισε τον τόπο των ναών απασχολώντας φυλακισμένους από την φυλακή του Gozo και χρησιμοποιώντας δικά του έξοδα. Πριν την εκσκαφή τους, τα ερείπια αυτά αποτελούσαν ένα μεγάλο λόφο που περικυκλωνόταν από ένα τεράστιο τοίχο και θεωρούνταν ότι ήταν τα απομεινάρια ενός τοίχου άμυνας χτισμένου από μία φυλή γιγάντων κάποια στιγμή στο ξεχασμένο παρελθόν, εξού και το όνομα Ggantija. Αργότερα, μετά και από την εκσκαφή του Otto Bayer, το Ggantija έμεινε χωρίς να προκαλεί το ενδιαφέρον και ευάλωτο σε λεηλασίες για πάνω από ένα αιώνα μέχρι το 1933 όταν η γη στην οποία βρίσκεται απαλλοτριώθηκε από την κυβέρνηση. Σημαντικές αποκαταστάσεις πραγματοποιήθηκαν και το μέρος άνοιξε επισήμως για το κοινό το 1949. Το 1980 το Ggantija έγινε το πρώτο από τους Μαλτέζικους μεγαλιθικούς ναούς που καταγράφηκε από την UNESCO, ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.
Όψη του ναού, φωτογραφία του συγγραφέα
Καθ’ ύψος δόμηση, φωτογραφία του συγγραφέα
Καθ’ ύψος δόμηση, φωτογραφία του συγγραφέα
Αναφορές:
1. el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CF%8D%CE%BC%CF%86%CE%B5%CF%82
2. el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CE%BB%CF%85%CF%88%CF%8E
3. encarta.msn.com/map_701522834/gozo.html
4. www.sacred-destinations.com/malta/ggantija-temples.htm
