Εκδοση άδειας σε… μία μέρα

Tου Βασίλη Γεώργα

Με έναν ιδιαίτερα φιλόδοξο νόμο-πλαίσιο, ο οποίος όπως πρόκειται να ψηφιστεί τον ερχόμενο Απρίλιο θα είναι στην ουσία «κενός περιεχομένου», επιχειρεί η κυβέρνηση να ανατρέψει εκ βάθρων το σημερινό καθεστώς αδειοδότησης και ελέγχου των επιχειρήσεων κάθε είδους και να επιταχύνει τις διαδικασίες ίδρυσης και λειτουργίας τους. Το νέο θεσμικό πλαίσιο ανέλαβε να παρουσιάσει χθες ο ίδιος ο Αντώνης Σαμαράς σε μια συνέντευξη Τύπου-φιέστα, εν είδει προεκλογικής εξαγγελίας, που πραγματοποιήθηκε με την παρουσία σχεδόν του μισού υπουργικού συμβουλίου (συμμετείχαν οχτώ υπουργοί και υφυπουργοί). Εκεί ο πρωθυπουργός δεσμεύτηκε πως μέχρι το τέλος του χρόνου οι άδειες των επιχειρήσεων θα εκδίδονται σε... μία μέρα. Οι ανακοινώσεις έγιναν την ίδια ημέρα που η Χαλυβουργία έβαζε λουκέτο στο εργοστάσιό της στον Ασπρόπυργο ξεκινώντας ομαδικές απολύσεις και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης διαπραγματευόταν στις Βρυξέλλες την επιστροφή της τρόικας.

Από ένα κατάστημα μέχρι μια βιομηχανία

Αν ποτέ οποιαδήποτε κυβέρνηση καταφέρει να εξειδικεύσει και να υλοποιήσει τις πολυάριθμες επιμέρους ρυθμίσεις του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, θα έρθουν κυριολεκτικά τα πάνω κάτω στον τρόπο αδειοδότησης μιας επιχειρηματικής δραστηριότητας, είτε αυτή αφορά το άνοιγμα ενός μικρού καταστήματος είτε μιας μεγάλης βιομηχανίας. Για να γίνει αυτό όμως θα χρειαστεί μέσα σε μόλις 9 μήνες (έως τέλος Δεκεμβρίου) να εκδοθούν ούτε λίγο ούτε πολύ 21 διαφορετικές κοινές υπουργικές αποφάσεις και προεδρικά διατάγματα από οχτώ διαφορετικά υπουργεία (Ανάπτυξης, Τουρισμού, Περιβάλλοντος, Ναυτιλίας, Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Εσωτερικών και Γεωργίας), ενώ η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα πρέπει να εκδώσει δεκάδες επιμέρους γνωμοδοτήσεις. Αυτές οι υπουργικές αποφάσεις θα προσδιορίζουν τους γενικούς και ειδικούς όρους αδειοδότησης, τις εξαιρέσεις που δεν θα εμπίπτουν στο νέο αδειοδοτικό μοντέλο, τα επιμέρους πρότυπα που θα ισχύουν, τα παράβολα που θα πληρώνουν υποχρεωτικά όλες οι επιχειρήσεις, τις αρμοδιότητες, τις ευθύνες και τις αμοιβές των ιδιωτικών φορέων που θα αναλάβουν να ελέγχουν και να πιστοποιούν τις επιχειρήσεις, τα πρόστιμα, τη λειτουργία της Κεντρικής Διαδικτυακής Πύλης που θα δημιουργηθεί, το πλαίσιο προσφυγών κ.ά. Πρόκειται για έναν πραγματικό... άθλο που κανείς φυσικά από την κυβέρνηση δεν μπορεί να δεσμευτεί πως θα τον φέρει εις πέρας. Προς το παρόν όμως η ψήφιση και μόνο του νόμου-κελύφους θα εξυπηρετήσει τον στόχο να ανέβει η διεθνής κατάταξη της χώρας στους πίνακες ανταγωνιστικότητας, έστω και στα χαρτιά.

Το φιλόδοξο θεσμικό πλαίσιο θα αργήσει πολύ καιρό να εφαρμοστεί και για αρκετούς ακόμη σοβαρούς λόγους: η έλλειψη συγκροτημένου χωροταξικού σχεδιασμού και χρήσεων γης (π.χ. δασικό) ναρκοθετεί οποιαδήποτε ενέργεια αλλαγής στον τρόπο αδειοδότησης των επιχειρήσεων όπως στη βιομηχανία, τον τουρισμό, το εμπόριο κ.α.

Παράλληλα πολλές από τις νέες ρυθμίσεις που θα φέρουν τα υπουργεία με τη μορφή υπουργικών αποφάσεων αναμένεται ότι θα βρίσκονται στο όριο -αν δεν το ξεπερνούν- της συνταγματικής νομιμότητας ειδικά σε ό,τι αφορά τις περιβαλλοντικές άδειες, την αρχαιολογία, τις άδειες υγιεινής και ασφάλειας κ.λπ., με αποτέλεσμα να απαιτείται μακρύς κύκλος διαβουλεύσεων.

Στην πράξη προβλέπεται πως το σημερινό μοντέλο έγκρισης δικαιολογητικών, έκδοσης επιμέρους αδειών για κάθε βήμα της ίδρυσης, εγκατάστασης και λειτουργίας των επιχειρήσεων κάθε είδους καταργείται σχεδόν στο σύνολό του. Και αντικαθίσταται από ένα νέο πλήρως ηλεκτρονικό (portal) σύστημα έναρξης της λειτουργίας των επιχειρήσεων με απλές υπεύθυνες δηλώσεις στους δήμους (δηλώσεις «αυτοσυμμόρφωσης» ότι τηρούνται οι γενικοί ή ειδικοί όροι), πιστοποιήσεις ιδιωτικών φορέων και έλεγχο της λειτουργίας των εταιρειών εκ των υστέρων επίσης από ιδιωτικούς φορείς.

Ο δημόσιος έλεγχος βήμα προς βήμα και η υποχρέωση έκδοσης επιμέρους αδειών πριν από την έναρξη λειτουργίας θα παραμείνουν υποχρεωτικοί μόνο σε περιπτώσεις βαριών βιομηχανιών όπως λ.χ. οι χημικές βιομηχανίες, οι τσιμεντοβιομηχανίες, τα ορυχεία, οι μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, ωστόσο κανείς δεν γνωρίζει ακόμη ποιες άδειες θα παραμείνουν και ποιες θα καταργηθούν κ.λπ. Οι χρόνοι έναρξης λειτουργίας ή έκδοσης των απαραίτητων αδειών είναι θεωρητικά εκ των προτέρων προσδιορισμένοι.

Οι τρεις βαθμίδες

Με το νομοσχέδιο καθορίζονται τρεις διαφορετικές βαθμίδες αδειοδότησης για τις επιχειρήσεις, ανάλογα με τη φύση της δραστηριότητάς τους (δεν έχει προσδιοριστεί ποια θα ανήκει σε ποια κατηγορία). Ετσι:

• Στις περισσότερες περιπτώσεις επιχειρήσεων «χαμηλής όχλησης» δεν θα χρειάζεται καμία άδεια. Θα αρκεί μια δήλωση στο ΓΕΜΗ και στη ΔΟΥ, ενώ η Περιφέρεια θα ενημερώνεται ηλεκτρονικά.

• Στις περιπτώσεις επιχειρήσεων μέσης όχλησης, όπου λόγοι δημόσιου συμφέροντος το απαιτούν, θα ζητείται είτε δήλωση συμμόρφωσης από την επιχείρηση ότι τηρούνται οι γενικοί όροι λειτουργίας που θα καθοριστούν είτε από ιδιωτικό φορέα. Οι όροι αυτοί θα είναι προκαθορισμένοι και θα ισχύουν για όλους. Οπου απαιτείται θα θεσπιστούν επιμέρους πρότυπα για την παρακολούθηση των οποίων θα είναι υπεύθυνοι ιδιωτικοί πιστοποιημένοι φορείς.

• Στις πιο σύνθετες περιπτώσεις (μεγάλες βιομηχανίες) η υποχρέωση έκδοσης άδειας λειτουργίας θα απαιτείται, όπως σήμερα, πριν από την έναρξη δραστηριότητας. Τα δικαιολογητικά όμως θα μειωθούν καθώς κάποια θα καταργηθούν, ενώ άλλα θα αντικατασταθούν από υπεύθυνες δηλώσεις.

Εφημερίδα των Συντακτών