Τα Ρίχτερ απειλούν χιλιάδες κτίρια

Και μετά τα Ρίχτερ τι; Στην πλέον σεισμογενή χώρα της Ευρώπης, η σωστή κατασκευή κτιρίων, ο αυστηρός έλεγχος αλλά και η επισκευή τους με αμιγώς επιστημονικά κριτήρια, συνιστούν εθνικό χρέος, λένε οι ειδικοί προσμετρώντας τις απώλειες ανθρώπων και τις τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις. Καταγγέλλουν ταυτόχρονα τις εγκληματικές καθαιρέσεις τοίχων και όποιες άλλες παρεμβάσεις στα κτίρια, χωρίς να έχει προηγηθεί μελέτη μηχανικού, «καθώς μπορεί να τα οδηγήσουν έως και στην κατάρρευση».

Δύο καθηγητές του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, που βρέθηκαν αυτές τις ημέρες στις σεισμόπληκτες περιοχές της Πελοποννήσου, μιλούν στην «Κ» για τις ζημιές στα χωριά, για τη σημασία της σωστής συντήρησης των κατασκευών και τις επισκευές έπειτα από έναν σεισμό. Το τελευταίο, όπως σημειώνουν, δεν φαίνεται να έγινε σε πολλές περιπτώσεις μετά τον σεισμό του 1999 στην Αθήνα, καθώς οι σεισμόπληκτοι πίεζαν για τον αποχαρακτηρισμό των «κίτρινων» σπιτιών...

Περίπου 1,3 εκατ. από τέσσερα εκατ. κτίρια της χώρας, ποσοστό μεγαλύτερο του 25%, είναι κτισμένα πριν από το 1960. Από αυτά, κυρίως στις αγροτικές περιοχές, περίπου 760.000 είναι χτισμένα από πέτρα (Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, απογραφή κτιρίων 2001). «Η αλήθεια είναι ότι, με δεδομένη τη σεισμικότητα της Ελλάδας και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες χτίστηκαν στο παρελθόν τα χωριά μας, είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς για αντισεισμική προστασία. Πόσω μάλλον όταν στα χωριά μετατρέπουν σε κατοικίες τις αποθήκες για να τις νοικιάσουν στους μετανάστες», τονίζει στην «Κ» ο κ. Παν. Καρύδης, καθηγητής αντισεισμικών κατασκευών.

Επιλεκτική ενίσχυση

«Από την άλλη πλευρά, δεν μπορούμε να περιμένουμε τους σεισμούς και τις φυσικές καταστροφές για να ανανεωθεί ο δομικός μας πλούτος. Οι καταστροφές κοστίζουν σε ζωές, στην παραγωγική διαδικασία, στον τουρισμό. Τόσο, που μια επιλεκτική διαδικασία ενίσχυσης, έστω ορισμένων από τις κατασκευές μας, να είναι πολύ οικονομικότερη των συνεπειών. Δυστυχώς, από το 1970 λέμε τα ίδια», συμπληρώνει.

«Ηταν αναπόφευκτο ότι θα συνέβαιναν αυτές οι ζημιές· μάλιστα εκτιμώ ότι ήταν λίγες σε σχέση με το μέγεθος του σεισμού», λέει στην «Κ» ο επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ, κ. Κώστας Τρέζος. «Τα κτίρια που έπαθαν ζημιές ήταν τα πλινθόκτιστα, πέτρινες κατασκευές με πλήθος κακοτεχνιών, που δεν είχαν συντηρηθεί ποτέ. Ελάχιστες ήταν οι ζημιές στις νεότερες κατασκευές. Νομίζω ότι από το 1981 και μετά ο κόσμος φοβήθηκε και άλλαξε νοοτροπία για τους σεισμούς. Είναι εξαιρετικά σπάνιες πλέον οι περιπτώσεις που δεν τηρούνται τα βασικά στην ανέγερση μιας οικοδομής. Κάποτε «κυνηγούσαμε» τους σιδεράδες για να κάνουν σωστά τη δουλειά τους!».

Σύμφωνα με τον κ. Καρύδη, ιδρυτή και για χρόνια επικεφαλής του Εργαστηρίου Αντισεισμικής Τεχνολογίας του ΕΜΠ, οι σύγχρονες κατασκευές είναι γενικά ασφαλείς. «Τα καινούργια κτίρια, εφόσον έχουν κατασκευαστεί σωστά και νόμιμα, είναι απολύτως αντισεισμικά. Ωστόσο, επειδή είναι πιο δύσκαμπτα και γερά, απαιτείται να στερεώνονται καλύτερα στο εσωτερικό τους έπιπλα και συσκευές, ώστε το κτίριο να συνεχίσει να λειτουργεί μετά τον σεισμό, όπως και πριν».

Εκεί όπου τα πράγματα «χωλαίνουν» είναι η συντήρηση των κτιρίων. «Καταρχήν, είναι εγκληματικό το ότι γίνονται αυθαίρετα επεμβάσεις, ιδίως στα παλαιά κτίρια. Λόγου χάρη, καθαιρούμε τοίχους, κόβουμε κολώνες, ανοίγουμε πόρτες. Τα κτίρια έχουν μια συγκεκριμένη ισορροπία την οποία διαταράσσουμε με τις επεμβάσεις. Χρειάζεται λοιπόν ειδική μελέτη, ώστε να αντικαταστήσουμε αυτό που αφαιρούμε σε κάποιο άλλο σημείο. Επίσης, σημαντική είναι η τακτική συντήρηση. Για παράδειγμα, πρέπει να προσέχουμε τα υδραυλικά. Εχω δει περιπτώσεις κτιρίων που «έκατσαν» σε ένα σεισμό επειδή έτρεχε επί πολύ καιρό νερό στα θεμέλια από μια διαρροή».

Σε κάθε περίπτωση, ύστερα από έναν σεισμό είναι θεμελιώδης η σωστή αποκατάσταση. «Τα κτίρια έχουν μνήμη. Δυστυχώς αυτό δεν το λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη. Για παράδειγμα, μετά τον σεισμό του 1999 είδαμε πολλά «κίτρινα» κτίρια στην Αθήνα που αποχαρακτηρίστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες, χωρίς μελέτη αποκατάστασης των ζημιών. Κάτι που δυστυχώς θα φανεί στον επόμενο σεισμό...».

Του Γιωργου Λιαλιου