Φορητή μονάδα καθαρισμού νερού

Υπόγεια νερά, τα οποία είναι ακατάλληλα για οποιαδήποτε χρήση επειδή περιέχουν επικίνδυνες χημικές ενώσεις πάνω από τα επιτρεπτά επίπεδα, θα απορρυπαίνονται επιτόπου και σε τέτοιο βαθμό, που οι συγκεντρώσεις των βλαβερών ουσιών θα μειώνονται κάτω από τα όρια ασφαλείας που ισχύουν για το πόσιμο νερό.
Αυτός είναι ο στόχος μιας ελληνικής επιστημονικής ομάδας η οποία αναπτύσσει μια φορητή μονάδα κατεργασίας για υπόγεια κοιτάσματα υδάτων τα οποία είναι μολυσμένα είτε από φυσικά αίτια είτε από ανθρώπινες δραστηριότητες. Η μονάδα θα έχει τη δυνατότητα να αφαιρέσει αρκετές κατηγορίες ρύπων, με αποτέλεσμα το νερό να μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια για πότισμα ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και για κατανάλωση από τον άνθρωπο.

Η ανάπτυξη της μονάδας γίνεται στο πλαίσιο του προγράμματος NanoMemWater, που ξεκίνησε πριν από περίπου ενάμιση χρόνο και στο οποίο συμμετέχουν επιστήμονες από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, το Εθνικό Κέντρο Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), το ΤΕΙ Θεσσαλονίκης και τις εταιρείες Intergeo και Εργον Ενέργεια. Η συσκευή θα είναι αποτελεσματική για τις κυριότερες κατηγορίες επικίνδυνων ουσιών που βρίσκονται σε κοιτάσματα νερού στο υπέδαφος. «Θα απομακρύνει τοξικά μέταλλα (π.χ. ιόντα αρσενικού ή το τρισθενές χρώμιο), αλλά και οργανικές ενώσεις, όπως φυτοφάρμακα ή χημικά πρόσθετα βενζίνης που, όταν υπάρχει διαρροή του καυσίμου, προκαλούν τοπικά μόλυνση», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Τάσος Ζουμπούλης, καθηγητής στο ΑΠΘ και επικεφαλής της ομάδας από το Αριστοτέλειο που παίρνει μέρος στο πρόγραμμα. Αν και, προσθέτει, υπάρχουν ρύποι -για παράδειγμα, το εξασθενές χρώμιο- που δεν θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει. Οσον αφορά πάντως τις ουσίες που θα καταφέρνει να αφαιρέσει από το νερό, θα έχει αρκετά οφέλη συγκριτικά με τα συστήματα επεξεργασίας που χρησιμοποιούνται σήμερα για τον ίδιο σκοπό. «Ενα μεγάλο πλεονέκτημα έχει να κάνει με το γεγονός ότι η μονάδα θα είναι φορητή: αφότου αποκαταστήσει ένα υπόγειο κοίτασμα, θα φορτώνεται σε ένα τρέιλερ και θα μεταφέρεται εύκολα σε κάποιο άλλο σημείο όπου υπάρχει ρύπανση», σημειώνει ο καθηγητής. Κάτι που σημαίνει ότι η συγκεκριμένη λύση είναι «κομμένη και ραμμένη» στο πρόβλημα, αφού τα ρυπασμένα υπόγεια νερά είναι διάσπαρτα σε πολλές περιοχές, συχνά απομακρυσμένες μεταξύ τους.


Παράλληλα, το γεγονός ότι ο καθαρισμός θα γίνεται επιτόπου, χωρίς να χρειάζεται να μεταφερθεί το νερό σε κάποια κεντρική εγκατάσταση, σημαίνει επίσης ακόμη μικρότερα έξοδα για την απορρύπανση - τη στιγμή που η μονάδα θα έχει έτσι κι αλλιώς μικρό κόστος λειτουργίας. «Εξίσου σημαντικό είναι πως με την κατεργασία δεν θα παράγεται κανένα επικίνδυνο παραπροϊόν, αφού ουσιαστικά οι ρύποι θα καταστρέφονται», επισημαίνει ο κ. Ζουμπούλης.

Τα παραπάνω πλεονεκτήματα οφείλονται στον «υβριδικό» τρόπο που θα λειτουργεί, συνδυάζοντας δύο πετυχημένες τεχνολογίες κατεργασίας. Ετσι, σε πρώτη φάση, το νερό θα περνά από μια διαδικασία απολύμανσης (οξείδωση), με πρώτη ύλη το όζον. Η διαδικασία αυτή θα έχει ως συνέπεια να διασπασθούν οι πολύπλοκοι και ανθεκτικοί οργανικοί ρύποι που ενδεχομένως περιέχονται στο νερό ή να «προετοιμασθούν» οι ανόργανοι ρύποι για τη δεύτερη φάση. Σε αυτήν, θα αναλαμβάνουν δράση μεμβράνες με μικροσκοπικούς πόρους, κατασκευασμένες από κεραμικά υλικά, που θα τους κατακρατούν. Εκτός από το ότι πρόκειται για την πρώτη φορά που θα συνδυαστούν αυτές οι δύο μέθοδοι σε μία μονάδα, επιπλέον οι ερευνητές θα εξελίξουν και κάθε μία από τις τεχνικές ξεχωριστά. «Στο πλαίσιο του προγράμματος θα αναπτύξουμε καινούργιες κεραμικές μεμβράνες με ειδικές ιδιότητες, ώστε π.χ. να μπορούν να δεσμεύουν μεγάλες ποσότητες αρσενικού», λέει ο καθηγητής. Για τη διαδικασία της οξείδωσης, ο στόχος είναι να γίνει πιο οικονομική, μειώνοντας το όζον που καταναλώνεται άσκοπα. Αν σήμερα η απόδοση της διαδικασίας κυμαίνεται στο 50%, οι ερευνητές φιλοδοξούν να την αυξήσουν στο 95%.

Η εμπορική αξιοποίηση της τεχνολογίας

Μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος, στις αρχές του 2014, οι επιστήμονες θα έχουν κατασκευάσει μία πρωτότυπη εκδοχή της μονάδας, την οποία θα δοκιμάσουν σε πραγματικές συνθήκες, σε υπόγεια νερά μολυσμένα τόσο με οργανικούς όσο και με ανόργανους ρύπους. «Ο στόχος είναι η τεχνολογία να αξιοποιηθεί εμπορικά από τις δύο εταιρείες που παίρνουν μέρος στο πρότζεκτ, αφού θα υπερέχει από τα συστήματα απορρύπανσης που υπάρχουν σήμερα», σημειώνει ο κ. Ζουμπούλης. Αξιοποιώντας την τεχνολογία, οι εταιρείες θα μπορούν να κατασκευάσουν μία σειρά από μοντέλα της φορητής μονάδας, τα οποία θα διαφέρουν στον όγκο του νερού που θα μπορούν να κατεργάζονται σε ημερήσια βάση. Και οι οποίες θα μπορούν να καθαρίσουν υπόγεια νερά που είναι μολυσμένα από φυσικά αίτια (όπως συμβαίνει με τα τοξικά μέταλλα που παρουσιάζονται σε πολλά υπόγεια κοιτάσματα στην Ελλάδα), από παρουσία τοξικών σε αρκετές περιπτώσεις στην Ελλάδα ή από βιομηχανίες και αγροτικές καλλιέργειες. «Σκεφτόμαστε επίσης να αναπτύξουμε και μονάδες που θα εγκαθίστανται μόνιμα σε βιομηχανικές μονάδες», συμπληρώνει. Οι επικεφαλής των υπόλοιπων ερευνητικών ομάδων είναι οι Πέτρος Σαμαράς (ΤΕΙ Θεσσαλονίκης), Βασίλειος Ζασπάλης & Στυλιανή Σκλαρή (ΕΚΕΤΑ, Στυλιανός Παπαδόπουλος (Intergeo) και Εμμανουήλ Τσιρέκας (Εργον Ενέργεια).

Πηγή:kathimerini.gr