Νέοι τύποι λαμπτήρων: χαρακτηριστικά και εφαρμογές (Μέρος Β’)

<< Μέρος Α

Η επιλογή του κατάλληλου λαμπτήρα σε κάθε επαγγελματική μελέτη φωτισμού, περιλαμβάνει μια σειρά από πρακτικούς παράγοντες όπως είναι για παράδειγμα η φωτιστική απόδοση, η κατανάλωση ενέργειας και το κόστος, αλλά και μια σειρά παράγοντες που σχετίζονται με το αισθητικό αποτέλεσμα που είναι επιθυμητό να δημιουργηθεί, όπως είναι για παράδειγμα η κατανομή, η ένταση, η διάχυση και το χρώμα του εκπεμπόμενου φωτός καθώς και ο βαθμός πιστής απόδοσης των χρωμάτων των επιφανειών και των αντικειμένων του χώρου.

Λαμπτήρες φθορισμού : Για κάθε εφαρμογή φωτισμού

Οι λαμπτήρες φθορισμού προσφέρουν οικονομικό φως για όλες τις χρήσεις, αφού διαθέτουν υψηλή φωτεινή απόδοση (τυπικά 50-110 lm/W), χαμηλή κατανάλωση ενέργειας και πολύ μεγάλη διάρκεια ζωής (> 10000 ώρες).

Η νέα γενιά ευθύγραμμων λαμπτήρων φθορισμού Τ5 (φώτο 04) με διάμετρο 16 χιλιοστά, είναι εξαιρετικά συμπαγείς και οικονομικοί και προσφέρουν νέες δυνατότητες τόσο στο σχεδιασμό μικρότερων και κομψότερων φωτιστικών σωμάτων όσο και στη δημιουργία νέων λεπτομερειών έμμεσου φωτισμού. Οι λαμπτήρες αυτοί παρουσιάζουν τρία σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τους κλασσικούς λαμπτήρες φθορισμού Τ8 με διάμετρο 26 χιλιοστά: 

• Υψηλότερη φωτεινή απόδοση (έως και 104 lm/W).
• Απόδοση της μέγιστης φωτεινής τους ροής σε θερμοκρασία 35^ο C έναντι των 25^ο C των λαμπτήρων φθορισμού Τ8. Εφόσον οι θερμοκρασίες στο φωτιστικό είναι υψηλότερες από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος που είναι για παράδειγμα 20^ο  C, η αύξηση της απόδοσης του λαμπτήρα Τ5 είναι της τάξης του +5% σε σχέση με τους λαμπτήρες Τ8.
• Οικονομική λειτουργία αποκλειστικά με ηλεκτρονικό σύστημα έναυσης (ECG). Τα συστήματα αυτά δίνουν τη δυνατότητα στους κατασκευαστές να σχεδιάσουν ως και 50% μικρότερα φωτιστικά σώματα εξαιτίας των εξαιρετικά συμπαγών τους διαστάσεων.

Οι νέοι ευθύγραμμοι λαμπτήρες φθορισμού Τ5 16 χιλιοστών, διατίθενται σε δυο τύπους (υψηλής φωτεινής ροής και βέλτιστης απόδοσης), σε θερμοκρασίες χρώματος 827, 830, 840 και 860 (2700Κ και 3000Κ θερμό λευκό, 4000Κ ουδέτερο λευκό και 6000Κ λευκό ημέρας), σε δύο βαθμίδες χρωματικής απόδοσης (σειρά 80 βαθμίδα 1Β, Ra 80-89 και σειρά 90 βαθμίδα 1Α, Ra 90-100), καθώς και σε τρία χρώματα (Κόκκινο, πράσινο και μπλε).

Οι πιο μικροί ευθύγραμμοι λαμπτήρες φθορισμού που είναι διαθέσιμοι σήμερα έχουν διάμετρο μόλις 7 χιλιοστά, διατίθενται σε ισχύ 6, 8, 11 και 13W και έχουν την ονομασία FM T2 (Κατασκευαστής: Osram, φώτο 05). Οι λαμπτήρες αυτοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εξαιρετικά μικρά και κομψά φωτιστικά σώματα, ενώ είναι ιδανικοί για το φωτισμό μοντέρνων ακρυλικών πινάκων. Σε συνδυασμό με τα ειδικά σχεδιασμένα ηλεκτρονικά συστήματα έναυσης που επιτρέπουν τη φωτορύθμιση τους, εκπέμπουν λαμπερό φως υψηλής φωτεινής απόδοσης, με εξαιρετική απόδοση χρωμάτων.

Η επίδραση του φωτός στο ανθρώπινο 'βιολογικό ρολόι', στον τρόπο δηλαδή που το ανθρώπινο σώμα έχει μάθει να λειτουργεί κατά τη διάρκεια του καθημερινού 24-ωρου κύκλου, είναι γνωστή. Το φυσικό φως ως ο πραγματικός ρυθμιστής αυτού του εσωτερικού ρολογιού έχει την ικανότητα να ενεργοποιεί αλλά και να χαλαρώνει τον άνθρωπο, ανάλογα με τον τύπο και τη φασματική του κατανομή. Πρόσφατες επιστήμονες έρευνες έδειξαν ότι το φως με μήκος κύματος μεταξύ 410 - 460 nm μπορεί να ενεργοποιήσει τον ανθρώπινο οργανισμό αφού στο εύρος αυτό σχετικά μικρότερες ποσότητες φωτός θεωρούνται  επαρκείς. Ο νέος λαμπτήρας φθορισμού Τ8 Skywhite (Κατασκευαστής: Osram, φώτο 07) αναπτύχθηκε για να ανταποκριθεί πρακτικά στα αποτελέσματα της έρευνας αυτής. Με την υψηλότερη θερμοκρασία χρώματος (8000Κ) που σήμερα είναι διαθέσιμη στους λαμπτήρες φθορισμού, εκπέμπει φως πολύ κοντά στο φως της ημέρας και η φασματική του κατανομή περιέχει ποσότητα μπλε φωτός στα μήκη κύματος 410 - 460 nm. Έχει επίσης υψηλή φωτεινή απόδοση (4900 lumen στην έκδοση των  58W) και πολύ καλή χρωματική απόδοση (1B, Ra>80). Σύμφωνα με τους κατασκευαστές του, η χρήση του λαμπτήρα Skywhite βελτιώνει σημαντικά το κοντράστ, μειώνει την οπτική κόπωση, ενισχύει την δραστηριότητα και μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητα. Τα πλεονεκτήματα αυτά καθιστούν το λαμπτήρα αυτό ως την ιδανική επιλογή σε χώρους όπου απαιτείται προσομοίωση φωτός ημέρας υψηλής ποιότητας για την εξασφάλιση υψηλών επίπεδων ενεργητικότητας στους εργαζόμενους στους χώρους αυτούς.

Συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού : Επιλογή εξοικονόμησης ενέργειας

Οι συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού αναπτύχθηκαν κυρίως για να καλύψουν τα  διαρκώς αυξανόμενα ενεργειακά προβλήματα της εποχής μας. Οι φωτεινές πήγες αυτές διαθέτουν μεγάλη διάρκεια ζωής, (τυπικά 10000 - 15000 ώρες), πολύ καλή χρωματική απόδοση (1B, Ra 80-89) και εξασφαλίζουν εξοικονόμηση ενέργειας της τάξης του 80% σε σχέση  με τους λαμπτήρες πυράκτωσης ή αλογονου. Τα χαρακτηριστικά τους αυτά σε συνδυασμό με το γεγονός ότι διαθέτουν ενσωματωμένα ηλεκτρονικά όργανα έναυσης (στις εκδόσεις με κάλυκα Ε27, Β22 και Ε14), δικαιολογεί την τεράστια επιτυχία των λαμπτήρων αυτών σε ένα μεγάλο εύρος οικιακών και επαγγελματικών εφαρμογών εσωτερικού και εξωτερικού φωτισμού. 

 Ο νέος συμπαγής λαμπτήρας φθορισμού με ενσωματωμένο ηλεκτρονικό ballast με την ονομασία MLF T2, είναι ένας λαμπτήρας εξοικονόμησης ενέργειας νέας γενιάς με ισχύ 6W και απόδοση >30 lm/W. Οι εξαιρετικά μικρές του διαστάσεις (διάμετρος 75.2 χιλ. και ύψος 24.5 χιλ.) και η οικονομική λειτουργία του χωρίς υψηλές θερμοκρασίες (μέγιστη θερμοκρασία 95^ο C), τον καθιστά ως την ιδανική λύση για την άμεση και εύκολη αντικατάσταση των ενεργοβόρων λαμπτήρων πυράκτωσης ή αλογόνου. Η πολύ καλή απόδοση των χρωματικών αποχρώσεων (1Β, Ra 85) και η διάρκεια ζωής του λαμπτήρα (6000 ώρες), αποτελούν επίσης σημαντικά πλεονεκτήματα του νέου αυτού λαμπτήρα. Το εξαιρετικά λεπτό προφίλ του έχει αποτελέσει το σημείο εκκίνησης νέων αντιλήψεων για το φωτισμό τόσο κοινόχρηστων χώρων όπως για παράδειγμα διαδρόμων και κλιμακοστασίων όσο και για την ενσωμάτωση της φωτεινής πηγής σε  έπιπλα, προθήκες και γενικά στα δομικά και διακοσμητικά στοιχεία χώρων όπου απαιτείται φωτισμός ποιότητας αλλά υπάρχουν χωροταξικοί και θερμοκρασιακοί περιορισμοί.

Θεόδωρος Δ Κοντορήγας MBA MSc PLDA SLL

Θ. Κοντορήγας και Συνεργάτες Αρχιτέκτονες Φωτισμού