Οδοιπορικό στο Mont Parnes (Β' Μέρος)

Δείτε το Α Μέρος >>>

Το ξενοδοχείο άρχισε να λειτουργεί με τις καλύτερες προοπτικές, ήταν ένας ιδιαίτερος χώρος με όλες τις ανέσεις σε πολύ κοντινή απόσταση από την Αθήνα. Φιλοδοξούσε να γίνει χειμερινός προορισμός πανευρωπαϊκής εμβέλειας. Η προσέλευση πελατών όμως δεν ήταν αυτή που αναμενόταν από τη διοίκηση με αποτέλεσμα να αντιμετωπίσει τα πρώτα προβλήματα, ένα με δύο χρόνια μετά τη λειτουργία του. Χαρακτηριστικό γεγονός είναι ότι  υπήρχαν περίοδοι που οι πελάτες ήταν λιγότεροι από το προσωπικό . Σε μια προσπάθεια το ξενοδοχείο να γίνει γνωστό και στο εξωτερικό ως ιδανικός χειμερινός  προορισμός δόθηκε η διοίκηση στην Ελβετική εταιρεία Chaire Rhore Hotels Greece S.A με εμπειρία στη διαχείριση ξενοδοχείων και ταυτόχρονα το 1962-1963 λειτουργεί στους χώρους του ελβετική ξενοδοχειακή σχολή. Η κριτική από την αντιπολίτευση συνεχιζόταν και ειδικά την περίοδο 1963-64 όπου το ξενοδοχείο δεν λειτούργησε το χειμώνα ανοίγοντας τους ασκούς του Αιόλου για μια ακόμα φορά. Η Βλάχου της Καθημερινής μέσα από άρθρα της κατέκρινε το όλο εγχείρημα και σε ανύποπτο χρόνο είχε αναφέρει ότι αν στο χώρο του ξενοδοχείου λειτουργούσε καζίνο θα ήταν πιο βιώσιμο σαν έργο. Έτσι αρκετά χρόνια πριν τη μετατροπή του σε ξενοδοχείο - καζίνο είχαμε την πρώτη ανάλογη αναφορά.

Το 1969 πάρθηκε η απόφαση από τους ιθύνοντες, στους χώρους του ξενοδοχείου να λειτουργήσει καζίνο ώστε να γίνει βιώσιμη η επιχείρηση. Την ίδια περίοδο η διοίκηση του Mont Parnes δώθηκε στον Κύπριο επιχειρηματία Φρίξο Δημητρίου. Οι διαδικασίες για τη λειτουργία του καζίνο προχωρούσαν και έτσι τον Φεβρουάριο του 1971 γίνονται τα εγκαίνια των χώρων του καζίνο με μεγάλη επιτυχία με τις εφημερίδες της εποχής να γράφουν ότι ανέβηκαν στο βουνό περισσότερα από 500 αμάξια και 2.000 αθηναίοι.

Η αλλαγή της δεκαετίας σήμανε και το τέλος της αρχικής έμπνευσης του αρχιτέκτονα Μυλωνά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το κτίριο δεν κρατούσε κάποια από την παλιά του αίγλη. Οι μετατροπές στο ξενοδοχείο έγιναν από το αρχιτεκτονικό γραφείο Σκρουμπέλου και είχαν ως στόχο την αναμόρφωση και την επέκταση του ισόγειου χώρου. Κρατήθηκε η κεντρική αίθουσα υποδοχής και καταργήθηκαν οι περισσότερες βεράντες καθώς και η piloti στα δυτικά, η λίμνη με τα νούφαρα και το αναγνωστήριο. Το μπλε και το υδραίικο σαλόνι μεγάλωσαν, η αίθουσα των εκδρομέων μετατράπηκε σε συνεδριακή και το παλιό εστιατόριο έγινε σαλόνι. Πραγματικά οι αλλαγές ήταν τέτοιες που άλλαξε η φυσιογνωμία του αρχικού σχεδιασμού. Σε σύγκριση αεροφωτογραφιών της κάθε περιόδου οι αλλαγές είναι ορατές.

Το νέο δόγμα του ξενοδοχείου ήταν Καζίνο - πολυτέλεια - κοσμικότητα - αίγλη με αποτέλεσμα η ξενοδοχειακή χρήση να μπεί σε δεύτερη μοίρα. Στον όμιλο Δημητρίου το ξενοδοχείο έμεινε μέχρι και το 1984, εντωμεταξύ ο Φρίξος Δημητρίου είχε πεθάνει σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στους πρόποδες της Πάρνηθας. Το 1984 αναλαμβάνει τη διαχείριση του συγκροτήματος ξανά ο Ε.Ο.Τ. Οι διαφημίσεις της εποχής αναφέρονται αποκλειστικά στη χρήση του καζίνο.

Η πρόσβαση στο Mont Parnes γινόταν οδικώς μέχρι το 1972 που αποφασίστηκε να φτιαχτεί το τελεφερίκ που θα συνέδεε το ξενοδοχείο με το τέλος της λεωφόρος Πάρνηθος. Ανάδοχος ήταν η ελβετική κατασκευαστική Haberger. Κατασκευάστηκε ένας σταθμός στα δυτικά του ξενοδοχείου σε απόσταση 20μ που συνδεόταν με το β υπόγειο μέσω ενός μεγάλου διαδρόμου. Στους πρόποδες κατασκευάστηκε ένας τριγωνικός σταθμός σε έκταση 51 στρεμμάτων που συνδυαζόταν με υπέργειο χώρο στάθμευσης. Αποτελούταν από εμφανές beton και εσωτερικά χαρακτηριζόταν από την αρχιτεκτονική του ΄70, λιτές γραμμές, μεγάλα ανοίγματα και μια κεντρική σκάλα επικοινωνίας τω ν ορόφων που παρέμπεσε στη κεντρική σκάλα του Mont Parnes.

Όπως αναφέραμε από το 1984 τη διοίκηση είχε ο Ε.Ο.Τ, μέχρι και το 1994 που επιχειρήθηκε να ιδιωτικοποιηθεί το ξενοδοχείο γεγονός που κατέστη αδύνατο και τελικά το 1996 δημιουργείτε εταιρεία Α.Ε του δημοσίου.

Με το σεισμό της Πάρνηθας το 1999 το κτίριο υπέστη σοβαρά στατικά προβλήματα. Τη μεγαλύτερη ζημιά έπαθε το ανατολικό τμήμα όπου μέρος του νάϊτ - κλαμπ κατέρρευσε και κομμάτι της τριώροφής πτέρυγας με τα δωμάτια έκλεισε για λόγους ασφάλειας. Στη συνέχεια κατεδαφίστηκε το υπόλοιπο τμήμα του νυχτερινού κέντρου χάνοντας έτσι ένα σημαντικό αρχιτεκτόνημα. Για να κατανοήσουμε πως οι ξενοδοχειακές υποδομές είχαν υποβαθμιστεί, το ενδιαφέρον μετά το σεισμό επικεντρώθηκε στην επαναλειτουργία του καζίνο, για ευνόητους λόγους.

Φωτογραφίες της βόρειας όψης. Από το αρχείο του υπογράφοντα (2002).


Φωτογραφίες της νότιας όψης, προς την πλευρά του ναϊτ κλάμπ. Από το αρχείο του υπογράφοντα (2002).

Με νόμο, το 2000 η ιδιοκτησία πέρασε στα Ε.Τ.Α όπου με συνοπτικές διαδικασίες καθάρισε το τοπίο, με κάποιες τελικές κατεδαφίσεις για την τελική και οριστική ιδιωτικοποίηση το 2003 με ανάδοχο την Regency Casino Mont Parnes, Athens. Από τότε οι αλλαγές είναι ραγδαίες. Το 2003-2004 ξεκινάει ανακαίνιση στους χώρους του ξενοδοχείου όπου εντοπίζεται σημαντικός αριθμός έργων τέχνης από τη μελέτη Μυλωνά.  Το 2005 κατεδαφίζεται ο κάτω σταθμός του τελεφερίκ και τη θέση του παίρνει ένα φαραωνικού τύπου κτίσμα πολλών ορόφων με υπόγειο χώρο στάθμευσης τυπικής αρχιτεκτονικής της νέας χιλιετίας σε σχέδια της HBA (Hirsch Bedner Associates)με κόστος πέρα το αισθητικό και πολλών χιλιάδων ευρώ. Στη συνέχεια αναγγέλθηκε η κατεδάφισή του ιστορικού Mont Parnes και η ανέγερση νέου στα ίδια τετραγωνικά και όγκο. Σημειώνουμε ότι το Mont Parnes δεν έχει κριθεί διατηρητέο από το συμβούλιο νεώτερων μνημείων.

(Αριστερά) Βίντεο του παλιού σταθμού του τελεφερίκ. Από το αρχείο του υπογράφοντα (2002). (Δεξιά) φωτογραφία του νέου σταθμού. Από το αρχείο του υπογράφοντα (2011).

Γεγονός είναι ότι από τη δεκαετία του 70 που το δημόσιο ανέλαβε τη διαχείριση το ξενοδοχείο απαξιώθηκε, μεγάλο μέρος της διακόσμησης χάθηκε στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και της κομματοκρατίας. Χαρακτηριστική είναι η αλλαγή μέρους της επίπλωσης, που τόσο είχε απασχολήσει τον Μυλωνά, από κάποιον διευθυντή επειδή δεν του άρεσε. Ο καθηγητής Δημήτρης Φατούρος έχει ασχοληθεί αναλυτικά με την επίπλωση του ξενοδοχείου και έχει δημοσιεύσει τη μελέτη του στο περιοδικό ΖΥΓΟΣ το 1966.

Σε παλαιότερο οδοιπορικό έχω ασχοληθεί με το παλιό Ξενία Πάρνηθας, το οποίο αγοράστηκε τον Δεκέμβριο του '60 από τον Ε.Ο.Τ για να το λειτουργήσει ως λαϊκό ξενοδοχείο γ' κατηγορίας. Αν το Mont Parnes είχε διατηρηθεί μόνο ως ξενοδοχείο δεν νομίζω ότι σήμερα θα είχε διαφορετική τύχη από το Ξενία Πάρνηθας ή από τα υπόλοιπα ξενοδοχεία της σειράς.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας για αυτό το οδοιπορικό, σε βιβλιοθήκες, σε αρχεία εφημερίδων αλλά και στο αρχείο του ίδιου του αρχιτέκτονα που βρίσκεται στο μουσείο Μπενάκη γνώρισα την Αλεξάνδρα Καραγεώργου. Η κα. Καραγεώργου  ήταν συνεργάτιδα του Μυλωνά στο αρχιτεκτονικό του γραφείο. Μου εκμυστηρεύτηκε ότι ο Μυλωνάς δεν είχε επισκεφτεί το Mont Parnes ποτέ ξανά περίπου από το 1965, μέχρι της αρχές του 2000 που ανέβηκαν παρέα μετά από δικιά του επιθυμία.  Η κατάσταση του ξενοδοχείου και οι αλλοιώσεις που είχε υποστεί τον στεναχώρησε σε μεγάλο βαθμό. Επισκέφτηκαν λίγο το κεντρικό χώλλ και το υδραίικο σαλόνι αλλά δεν άντεξε να δει τους υπόλοιπους χώρους. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής του έργου από το 1958 - 1961 αλλά και μετά τη λειτουργία του δέχτηκε έντονη κριτική πράγμα που τον είχε στεναχωρήσει.  Όπως μου ανέφερε η συνεργάτιδά του, μετά το τέλος του Mont Parnes έκλεισε το προσωπικό του γραφείο και δούλεψε στην κατασκευαστική  «Δεινοκράτη» του Λαιμού μέχρι και το 1965 όπου ανέλαβε το κτίριο της Γερμανικής Σχολής Αθηνών και ξαναλειτούργησε το προσωπικό του γραφείο. Κατά τη γνώμη μου ένα τέτοιο έργο με την ποιότητα σχεδίασης που είχε και το μεράκι των δημιουργών του θα έπρεπε να τύχη μεγαλύτερης προσοχής και φροντίδας.

Αντικείμενα του Mont Parnes από την συλλογή του υπογράφοντα.

Πρωτογνώρισα το Mont Parnes μέσα από τις ελληνικές ταινίες που γυρίστηκαν σε αυτό όπως «Ο Εμίρης και ο κακομοίρης, 1964», το «Υιε μου υιε μου, 1965», «Ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές, 1966»,το «Ψυχή και σώμα, 1974» και τέλος του «Νόνα, 1981». Το επισκεύτηκα από κοντά όταν ξεκίνησα τις ορειβατικές μου δραστηριότητες στα τέλη της δεκαετίας του ΄90. Το 2002 αποφάσισα να περάσω ένα χειμερινό Σαββατοκύριακο στο Mont Parnes. Το ξενοδοχείο προσπαθούσε να επουλώσει τις πληγές του από το σεισμό του ΄99, οι ξενοδοχειακές υποδομές είχαν παρακμάσει, το δωμάτιο όμως διατηρούσε τον αέρα που είχε έχοντας ακόμα τα πρωτότυπα έπιπλα. Το προσωπικό ήταν ευγενέστατο και προθυμοποιήθηκε να μου δήξει το δωμάτιο 260, μια μικρή σουίτα στα δυτικά. Ο μπουφές του πρωϊνού μπροστά απο το έργο του Μόραλη στο εστιατόριο έκανε τη διαφορά. Η reception σταθερά στην ίδια θέση υποδεχόταν τους λιγοστούς έως ανύπαρκτους πελάτες την ίδια στιγμή που η αίθουσα του καζίνο στα δυτικά ήταν γεμάτη. Αισθάνομαι τυχερός που έζησα, έστω και στο τέλος του, τους χώρους του ξενοδοχείου.

Αποσπάσματα από την ταινία ''Ο Εμίρης και ο κακομοίρης'' 1964

Αποσπάσματα από την ταινία ''Υιε μου υιε μου'' 1965

Αποσπάσματα από την ταινία ''Ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές'' 1966

Αποσπάσματα από την ταινία ''Ψυχή και σώμα'' 1974

Απο τότε όποτε επισκέπτομαι το βουνό, επισκέπτομαι και το ξενοδοχείο βλέποντας κάθε φορά και τις αλλαγές. Φωτογραφίες απο το 2011 δείχνουν την κατάσταση του κτιρίου, σκαλωσιές παντού και εσωτερική απορήθμηση των χώρων. Η reception καταργήθηκε όπως και το κεντρικό χώλλ, πρόσθετοι τοίχοι δημιούργησαν έναν λαβύρινθο διαδρόμων που οδηγούν στην αίθουσα του καζίνο, το εστιατόριο και τον κεντρικό διάδρομο εσωτερικής εποικινωνίας με το τελεφερίκ. Τα όμορφα δάπεδα έχουν καλυφθεί απο μοκέτα, κάποια έργα απο την αρχική συλλογή υπάρχουν στους χώρους και έχουν συμπληρωθεί με άλλα νεότερα. Τα πρωτότυπα έπιπλα έχουν εξαφανιστεί και η πρόσβαση στην κεντρική πτέρυγα με τα δωμάτια απαγορεύετε  όπως και στο νότιο κήπο με την πισίνα.

(Αριστερά) Η κεντρική είσοδος. (Δεξιά) ο χώρος της παλιάς reception. Από το αρχείο του υπογράφοντα (2011).


Ο διάδρομος που οδηγεί στο σταθμό του τελεφερίκ στο ξενοδοχείο. Από το αρχείο του υπογράφοντα (2011).

Μια κοινωνία που αδιαφορεί και δεν σέβεται τα έργα των προηγούμενων γενεών, δυστυχώς είναι καταδικασμένη σε παρακμή. Ο αρχιτέκτονας Α. Αντωνιάδης στο τελευταίο του βιβλίο «Κλίμακα και μέτρο στη Δημοκρατία» αναφέρει ότι προέτρεπε τους φοιτητές του, όταν δίδασκε στην Αμερική, να ασχολούνται πρώτα με την δικιά τους ιστορία, για να μην αποκόπτονται από την κοινωνία τους. Το Mont Parnes έπεσε θύμα της καταστρεπτικής μανίας των νέων γενεών, διαχρονικά, που αδιαφορούσαν για τα έργα του παρελθόντος. Αντί έργα όπως τα «Ξενία» και το «Mont Parnes» να είναι πρότυπα για την αρχιτεκτονική τους ποιότητα αλλά κυρίως λόγω του τρόπου ζωής που εξέφραζαν και πρότειναν, εμείς τα εξευτελίζουμε και τα παραποιούμαι στο όνομα ενός παράλογου και πολλές φορές ανούσιου εκσυγχρονισμού. 

Το εκτενές αυτό οδοιπορικό το αφιερώνω στον αρχιτέκτονα και δημιουργό του Mont Parnes,  Π. Ν. Μυλωνά χρησιμοποιώντας τη φράση που υπάρχει στην κεντρική σελίδα του βιβλίου συγχαρητηρίων του ξενοδοχείου.
«Ένα μήνυμα για τον αρχιτέκτονα καθηγητή Παύλον Ν. Μυλωνάν».

Βιβλιογραφία/ Φωτογραφίες

1.Προσωπικό αρχείο Μυλωνά, Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής, μουσείο Μπενάκη.
2.Η αρχιτεκτονική και η πόλη, Τάσης Παπαϊωάννου, εκδ. Καστανιώτη
3.Κλίμακα και μέτρο στη Δημοκρατία, Μια αρχιτεκτονική προσέγγιση, Αντώνη Κ. Αντωνιάδη, εκδ. Ελεύθερος τύπος
4.Το ξενοδοχείο Mont Parnes, "Μια αρχιτεκτονική ορεινή ιστορία", Εμμανούηλ Β. Μαρμαράς. εκδ, Κέρκυρα.
5.Μον Παρνες, ξενοδοχείο πολυτελείας, Le Batimen et St-Gobain No 9
6.Architecture d' aujiurd'hui (Δεκ. 62, Ιαν. 63, Οκτ. 71).
7.Οι φωτογραφίες προέρχονται απο το προσωπικό αρχείο του υπογράφοντα , απο το προσωπικό αρχείο του Π.Ν.Μυλωνά (Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής, Μουσείο Μπενάκη), απο περιοδικά και μπροσούρες της εποχής.
8.Τα σκίτσα των σχεδίων είναι του υπογράφοντα βασισμένα σε σχέδια που έχουν δημοσιευτεί στον ξένο τύπο.

Ταινίες που γυρίστηκαν στο Mont Parnes :

-Ο Εμίρης και ο κακομοίρης, 1964 (Φωτόπουλος, Πάτζας)
-Υιε μου υιε μου, 1965 (Κωνσταντάρας, Καράς, Κοντού)
-Ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές, 1966 (Κωνσταντίνου)
-Ψυχή και σώμα, 1974 (Πρέκας, Τσοπέη)
-Οι φανταρίνες, 1977 (Βλαχοπούλου, Ηλιόπουλος)
-Νόνα, 1981 (Σ. Μουστάκας)
-Το μαύρο γάλα. 1999 (Ιεροκλής Μιχαηλίδης, Μυρτώ Αλικάκη)

Ευχαριστίες.
Ευχαριστώ το Μουσείο Μπενάκη και τα Αρχεία Νεοεεληνικής Αρχιτεκτονικής και ειδικά τις κυρίες Κρόκου και Αλεξάνδρα Καραγεώργου για τη πολύτιμη και σημαντική βοήθειά τους.

Σημειώσεις.
[1]Αρχιτέκτονες : Παύλο Μ. Μυλωνά, Α. Γεροντάκη, Κ. Γκάρτζο, Α. Λαμπάκη, Π. Λουκάκη, Μ, Μακρυνικόλα, Κ. Παπαϊωάννου, Χρ. Παπουτάκη, Δ. Ποτήρη, Κ. Φισέ.
Ζωγράφοι : Ν. Χατζηκυριάκο Γκίκα, Γ. Μαυροείδη, Γ. Μόραλη, Γ. Τσαρούχη, Σ. Βασιλείου, Ν. Νικολάου, Γ. Τέτση, Γ. Χαϊνη, Μ. Χατζηνικολή.
Γλύπτες : Χρ. Διδώνη, Μ. Κεφαλωνίτη, Α. Τάχα.
Καλλιτεχνικοί σύμβουλοι : Παύλο Μ. Μυλωνά, Ν. Χατζηκυριάκο Γκίκα, Γ. Μόραλη, Γ. Τσαρούχη.